Tüketimin panoptikonu: Alışveriş merkezleri ve tüketen bireyin gözetimi
Panopticon of comsumption: Shopping malls and surveillance of the concuming individual
- Tez No: 854889
- Danışmanlar: DOÇ. DR. OĞUZ GÖKSU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halkla İlişkiler, Public Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Halkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 247
Özet
Kamusal alan ve mekânlarda meydana gelen alışveriş etkinliği ve tüketim olgusunun gözetim altına alınması ve gelişen teknolojiler yardımıyla denetlenmesi çalışmanın çıkış noktasını oluşturmaktadır. Kentsel mekânların yaşadığı dönüşümler ve bu alanları dolduran insan topluluklarının değişen ihtiyaçları, alışveriş mekânlarının biçimsel ve tecimsel özelliklerinin belirlenmesinde etkili olmuştur. Bu tez çalışmasında alışveriş sürecinin alan ve mekân kapsamında başlangıcına ve gelişimine dair yerel etkileri, bölgesel çaptaki gelişmeleri ve küresel olarak kullanılan denetim ve gözetim faaliyetlerinin örneklerini incelemek amaçlanmıştır. Bu tez çalışmasında metodolojik olarak literatür taraması yapılmış, alışveriş merkezleri, alışveriş mekânlarında fotoğraf çekimleri gerçekleştirilmiş ve alışveriş mekânlarının görüntüleri kullanılmıştır. Alışveriş merkezlerinin tasarımında küresel olarak tercih edilen tasarım ilkelerinin tüketim olgusuyla birlikte şekillenmesinin tarihi, tüketim davranışlarının ve alışkanlıklarının birbirini destekleyen ve dönüştüren etkisine dayanmaktadır. Antik dönemdeki iletişim ve sosyal paylaşım alanları olan agora, forum ve stoalar Orta Çağ'da yerini karnavallara, panayırlara, kervansaraylara ve bedestenlere bırakmıştır. Ticari ve sosyal faaliyetlerin birlikte yürütüldüğü ve kitlelerin çeşitli amaçlarla bir araya geldiği bu işlevsel alanlar, kentsel alanların bir parçası olması hasebiyle ihtiyaçların oluşumu ve giderilme yöntemi olarak tüketim yoluyla değişim ve dönüşümlerin eşlikçisi olmuştur. Günümüzde popüler alışveriş mekânlarından biri olarak alışveriş merkezinde, han ve pasajlarda yer alan dükkanların sosyal ve finansal olarak birleşerek yarattıkları faaliyet ve hizmetler bütünün modernize edilmiş şeklini günümüze taşımaktadır. Bu tez çalışmasında, ulaşılabilirlik kriteri göz önünde bulundurularak Marmara Bölgesi içinde yer alan Bursa, İstanbul, Kırklareli ve Tekirdağ kentleri birbirine yakınlığı açısından seçilmiş ve bu kentlerde bulunan alışveriş merkezleri ve alışveriş mekânları incelenerek çalışma yürütülmüştür. Bu tez çalışmasında alışveriş merkezlerinde ürüne, insan varlığına ve bunların akışına yönelik olarak gerçekleştirilen sayım, tespit, analiz, gözetim, yönlendirme ve denetim çalışmalarının tüketim odaklı olarak mimari tekniklerle, halkla ilişkiler ve tanıtım faaliyetleriyle desteklendiği tespit edilmiştir. Tüketim odaklı yürütülen çalışmaların internet teknolojileriyle eş zamanlı olarak geliştirildiği ve zaman zaman sosyal medya kanalıyla da mekâna bağlı koşullarda gerçekleştirilen manipülasyonun desteklendiği savunulmuştur. Bu tez çalışmasının, tüketimin zaman ve mekândan etkilenerek belirlendiği, yönlendirildiği ve gerçekleştirildiği alışveriş merkezleri ve diğer alanlar hakkında ileride gerçekleştirilecek akademik çalışmalarda referans gösterilmesi öngörülmektedir.
Özet (Çeviri)
The starting point of the study is to monitor the shopping activity and consumption phenomenon that occurs in public sphere and places and to control it with the help of developing technologies. The transformations experienced by urban spaces and the changing needs of the human communities that fill these areas have been effective in determining the formal and commercial characteristics of shopping spaces. In this thesis study, it is aimed to examine the local effects on the beginning and development of the shopping process within the scope of sphere and places, the regional developments and the examples of control and surveillance activities used globally. In this thesis study, a methodological literature review was conducted, photographs were taken in shopping malls and shopping places, and images of shopping places were used. The history of the shaping of globally preferred design principles in the design of shopping malls together with the phenomenon of consumption is based on the effect of consumption behaviors and habits supporting and transforming each other. Agora, forum and stoas, which were communication and social sharing areas in ancient times, were replaced by carnivals, fairs, caravansaries and covered bazaars in the Middle Ages. These functional areas, where commercial and social activities are carried out together and where the masses come together for various purposes, have been a part of urban areas and have accompanied changes and transformations through consumption as a method of formation and satisfaction of needs. As one of the popular shopping places today, the activities and services created by the social and financial integration of the shops in the shopping center, inns and arcades carry the modernized form of the whole to the present day. In this thesis study, considering the accessibility criterion, the cities of Bursa, Istanbul, Kırklareli and Tekirdağ in the Marmara Region were selected in terms of their proximity to each other, and the study was carried out by examining the shopping malls and shopping places in these cities. In this study, It has been determined that the counting, detection, analysis, surveillance, guidance and control activities carried out in shopping malls regarding products, human presence and their flow are supported by consumption-oriented architectural techniques, public relations and promotional activities. It has been argued that consumption-oriented studies were developed simultaneously with internet technologies and that these studies sometimes supported manipulation carried out in location-dependent conditions through social media. It is envisaged that this thesis will be referenced in future academic studies on shopping malls and other areas where consumption is determined, directed and realized by being affected by time and space.
Benzer Tezler
- Yeni medya reklamcılığında değişen kontrol metodları ve siber-propaganda
Changing tools of control in new media advertising and cyber-propaganda
SİNEM GÜDÜM
Doktora
Türkçe
2014
ReklamcılıkMarmara ÜniversitesiHalkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. EMEL POYRAZ
- Mıchel Foucault'da iktidar kuramı ve küreselleşme süreci ile dönüşümü
Michel Foucault's theory of power and transformation of this theory by the process of globalization
REZZAN ERSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Siyasal BilimlerKaradeniz Teknik ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Bölümü
PROF. DR. HAYATİ AKTAŞ
- Kentsel kullanımda kamusal mekan pratikleri: Karşıyaka'da (İzmir) toplum merkezleri
Public space practices on urban usage: Community centers in Karsiyaka (Izmir)
NİLAY ÖZCAN USLU
- Tüketen bireyin oluşumunda influencerların rolünü omnioptikon gözetim açısından anlamaya yönelik nitel bir çalışma
A Qualıtatıve study to understand the role of influencers in the formatıon of the consumıng individual in terms of ımniopticon surveillance
KÜBRA GÖKLER
Doktora
Türkçe
2024
Halkla İlişkilerSüleyman Demirel ÜniversitesiHalkla İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN GÜLLÜPUNAR
- Tüketim ve teknolojinin etkileşimi olarak tüketim matrixi: Göstergebilimsel bir değerlendirme
The consumption matrix as interaction of consumption and technology: A semiotic evaluation
RECEP SÜNNETCİ