Duygusal şemalar ve psikolojik belirtiler arasındaki ilişkide duygu düzenleme ve bilişsel esnekliğin rolü
The role of emotion regulation and cognitive flexibility in the relationship between emotional schemas and psychological symptoms
- Tez No: 854906
- Danışmanlar: PROF. DR. HATİCE DEMİRBAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 147
Özet
Duygusal şemalar, insanların duygularını algılama, değerlendirme ve karşılık verme konusunda gösterdikleri farklılıkları inceleyen sosyal-bilişsel bir modeldir. Duygulara bakış açısındaki farklılıkların psikolojik olarak zorlanmaya sebep olabileceği ve psikolojik belirtilerin oluşmasını kolaylaştırabileceği düşünülmektedir. Ayrıca duyguları düzenleyebilme becerileri ve olayları algılama ve değerlendirme biçiminde esnek olabilme gibi değişkenlerin de psikolojik belirtiler geliştirme konusunda etkili olduğu söylenebilir. Araştırmanın amacı, duygusal şemalar ile psikolojik belirtiler arasındaki ilişkiyi incelemek ve bu ilişkide bilişsel duygu düzenleme ve bilişsel esnekliğin düzenleyici rolünü analiz etmektir. Araştırma örneklemini 18-45 yaş arasındaki 413 katılımcı oluşturmaktadır. Araştırmanın amaçları doğrultusunda veri toplayabilmek için Kişisel Bilgi Formu, Kısa Semptom Envanteri (KSE), Leahy Duygusal Şema Ölçeği (LDŞÖ), Bilişsel Esneklik Envanteri (BEE) ve Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği (BDDÖ) kullanılmıştır. Verilerin analizinde Pearson Korelasyon analizi, t-testi, ANOVA, regresyon analizi ve düzenleyici değişken analizleri kullanılmıştır. Yapılan korelasyon analizi sonucunda katılımcıların duygusal şemaları, psikolojik belirtileri, duygu düzenleme becerileri ve bilişsel esneklikleri arasında anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Regresyon analizinde ilk modelde duygusal şemaların psikolojik belirtileri anlamlı şekilde yordadığı sonucuna ulaşılmıştır. İkinci modelde ise duygusal şemalar kontrol edilmiş ve modele bilişsel duygu düzenleme uyumlu ve uyumsuz duygu düzenleme stratejileri alt boyutları ve bilişsel esneklik alternatifler ve kontrol alt boyutları eklenmiştir. Uyumsuz duygu düzenleme stratejileri ve kontrolün psikolojik belirtileri anlamlı olarak yordadıkları saptanmıştır ve ikinci modelde açıklanan varyansın anlamlı şekilde arttığı görülmüştür. Araştırmanın bir sonraki basamağında düzenleyici değişken analizleri gerçekleştirilmiştir. Düzenleyici değişken analizleri bilişsel duygu düzenlemenin uyumlu ve uyumsuz duygu düzenleme stratejileri alt boyutları ve bilişsel esneklik kontrol ve alternatifler alt boyutları ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın bulgularına göre, uyumsuz duygu düzenleme stratejilerinin ve kontrol alt boyutunun anlamlı düzenleyici değişken oldukları görülmüştür. Buna göre duygular hakkında olumsuz ve katı inançların psikolojik belirtilerle ilişkili olduğu ve bu ilişkinin uyumsuz duygu düzenleme stratejileri yüksek olduğu durumda ve kontrolün ise düşük olduğu durumda güçlendiği saptanmıştır.
Özet (Çeviri)
Emotional schemas are a social-cognitive model that examines the variations in how individuals perceive, evaluate, and respond to their emotions. It is believed that differences in perspectives on emotions may lead to psychological distress and facilitate the development of psychological symptoms. Additionally, variables such as the ability to regulate emotions and flexibility in perceiving and evaluating events are suggested to be influential in developing psychological symptoms. The aim of the research is to investigate the relationship between emotional schemas and psychological symptoms, and to analyze the regulatory role of cognitive emotion regulation and cognitive flexibility in this relationship. The research sample consists of 413 participants aged between 18 and 45. To collect data in line with the research objectives, a Personal Information Form, Brief Symptom Inventory (BSI), Leahy Emotional Schema Scale (LESS), Cognitive Flexibility Inventory (CFI), and Cognitive Emotion Regulation Scale (CERS) were employed. Data analysis included Pearson Correlation analysis, t-test, ANOVA, regression analysis, and moderator variable analyses. The results of the correlation analysis revealed significant relationships among participants' emotional schemas, psychological symptoms, emotion regulation skills, and cognitive flexibility. In the regression analysis, it was found that emotional schemas significantly predicted psychological symptoms in the first model. In the second model, emotional schemas were controlled, and the sub-dimensions of cognitive emotion regulation, both adaptive and maladaptive, along with alternative and control sub-dimensions of cognitive flexibility, were added to the model. Maladaptive emotion regulation strategies and control were found to significantly predict psychological symptoms, and a significant increase in explained variance was observed in the second model. Moderator variable analyses were conducted in the next step of the research. Moderator variable analyses were performed with the sub-dimensions of cognitive emotion regulation, including adaptive and maladaptive emotion regulation strategies, and cognitive flexibility, including control and alternative sub-dimensions. According to the findings of the research, maladaptive emotion regulation strategies and the control sub-dimension were identified as significant moderator variables. Thus, it was determined that negative and rigid beliefs about emotions are associated with psychological symptoms, and this association is strengthened when maladaptive emotion regulation strategies are high and control is low.
Benzer Tezler
- Psoriasis hastalığında erken dönem uyumsuz şemalar duygu düzenleme stresle baş etme yaşam kalitesi ve psikolojik belirtiler
Early maladaptive schemas emotion regulation coping with stress quality of life and psychological symptoms in Psoriasis disease
AYŞE KAYNAK
Doktora
Türkçe
2022
Psikolojiİstanbul Arel ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BENGİ PİRİM DÜŞGÖR
- Klinik psikoloji yüksek lisans öğrencilerinin ebeveynleşme düzeyleri ve psikolojik belirtileri arasındaki ilişkide duygusal şemaların aracılık rolü
The mediating role of emotional schemas on the relationship between parentification levels and psychological symptoms of clinical psychology graduate students
BERFİN ERENLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
PsikolojiAntalya Bilim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEZİN ANDİÇ
- Psikiyatri polikliniğine başvuran kişilerde erken dönem uyum bozucu şemaların incelenmesi: Sağlıklı bireylerle bir karşılaştırma çalışması
Investigating early maladaptive schemas in people applying the psychiatry outpatient clinic: A comparison study with healthy participants/individuals
TUĞBA TAŞDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
PsikolojiHacettepe ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ELİF BARIŞKIN
- Üniversite öğrencilerinde erken dönem uyumsuz şemalar ile romantik ilişkilerde obsesif kompulsif belirtiler ve ilişki doyumu arasındaki ilişki
Relationship between early maladaptive schemas and romantic relationship obsessive compulsive symptoms and relationship satisfaction in university students
CANSU BATMAN KAVAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Psikolojiİstanbul Okan ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ P. SEVDA BIKMAZ
- Tıkınırcasına yeme ve otlanma tarzı yemenin nesne ilişkileri ile duygusal şemalar çerçevesinde incelenmesi
Examining of binge eating and grazing from object relations with emotional schemas perspective
GÖZDE AKKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
PsikolojiİZMİR BAKIRÇAY ÜNİVERSİTESİKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TUĞBA YILMAZ