Gülzâr-ı Aşk şerhi çerçevesinde Mevlid'de tasavvufî unsurlar
Sufi elements in Mawlid within the framework of Gülzâr-i Aşk commentary
- Tez No: 855087
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MUAMMER CENGİZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 109
Özet
15. yüzyılda kaleme alınan ve halk tarafından sevilerek okunan Vesîletü'n-Necât adlı Mevlid metni peygamber merkezli metinler içerisinde müstesna bir konuma sahiptir. Büyük bir rağbet gören Çelebi'nin bu eseri hiç şüphesiz Mevlid türünün gelişmesinde öncü bir rol oynamıştır. Osmanlı Anadolu kültür havzası içerisinde halka peygamber sevgisini aşılayan ve günümüzde de hala okunarak etkisini sürdüren Mevlid, tasavvufî unsurları ihtivâ eden bir yapıya sahiptir. Mevlid'in bu yapısı şârihler tarafından da açığa çıkarılmıştır. Bilhassa 1904 yılında Hüseyin Vassaf tarafından tasavvufî neşve ile kaleme alınan Gülzâr-ı Aşk adlı eser, Mevlid metninin en hacimli şerhi konumundadır. Çalışmanın temel amacı, Mevlid metnindeki tasavvufî unsurları Gülzâr-ı Aşk isimli şerhi çerçevesinde ele almaktır. Bu doğrultuda giriş bölümünde tezin konusu, amacı ve yöntemi belirtildi. Ardından Mevlid metninin tasavvufî yönüne ilişkin yapılan çalışmalar zikredildi. Birinci bölümde Süleyman Çelebi'nin hayatı, tasavvufî kişiliği ve Mevlid'i hakkında bilgilere yer verildi. Bu bölümde ayrıca şerhler hakkında bilgi verilerek şârihlerin bu metni niçin şerh ettikleri ortaya konuldu. Şârih Hüseyin Vassâf'ın hayatı, Mevlid'e ilişkin çalışmaları ve tezin merkezinde yer alan Gülzâr-ı Aşk'ı ayrı başlıklarda ele alındı. İkinci bölümde ise yaratılış ve Hz. Peygamber'e dair konular şeklinde bir çerçeve çizilerek esmâ-i ilâhî, hakikat-i Muhammediyye, muhabbet-i Muhammedî, salâtüselâm, esmâ-i nebî ve Mevlid'de Hz. Peygamber'e yapılan bazı nitelemeler ele alındı. Şerh çerçevesinden miraca dair tasavvufî yorumlar tespit edilerek zikredildi. Son olarak Mevlid metninin tasavvufî muhtevasının Gülzâr-ı Aşk'taki kavramsal görünümü tespit edilerek Vassâf'ın açıkladığı kavramlar tablolar halinde belirtildi. Hülasa bu başlıklardan hareketle Mevlid'in tasavvufî yapısı Gülzâr-ı Aşk ekseninde genel bir çerçeve ile ele alındı.
Özet (Çeviri)
The Mawlid text called Vesîletü'n-Necât, which was written in the 15th century and read with love by the public, has an exceptional position among prophet-centered texts. So much so that no text has been as popular as Mawlid. This work of Çelebi undoubtedly played a leading role in the development of the Mawlid genre. Mawlid, which instilled the love of the prophet among the people in the Ottoman Anatolian cultural basin and continues to be recited today, has a structure that includes Sufi elements. This structure of Mawlid has also been revealed by commentators. In particular, the work titled Gülzâr-ı Aşk, written with Sufi enthusiasm in 1904, is the most voluminous commentary on the Mawlid text. The main purpose of the study is to examine the Sufi elements in the Mawlid text within the framework of Gülzâr-ı Aşk. Accordingly, the subject, purpose and method of the thesis were stated in the introduction section. Then, studies on the Sufi aspect of the Mawlid text were mentioned. In the first part, information about Süleyman Çelebi's life, Sufi personality and Mawlid was given. In this section, information about the commentaries was also given and it was revealed why the commentators commented on this text. Commentator Hüseyin Vassâf's life, his works on Mawlid and Gülzâr-ı Aşk, which is at the center of the thesis, were discussed under separate headings. In the second part, creation and Hz. By drawing a framework in the form of topics related to the Prophet, the names of God, the truth of Muhammad, the love of Muhammad, peace be upon him, the names of the Prophet and the Prophet in Mawlid. Some descriptions of the Prophet were discussed. Afterwards, Sufi interpretations regarding the ascension were identified and mentioned within the framework of the commentary. Finally, the conceptual view of the Sufi content of the Mawlid text in Gülzâr-ı Aşk was determined and the concepts explained by Vassâf were stated in tables. In short, based on these headings, the Sufi structure of Mawlid was discussed with a general framework on the axis of Gülzâr-ı Aşk.
Benzer Tezler
- Yahya (Rızâ) Efendi'nin Gülzâr-ı Aşk-ı İlahi adlı eseri ve şiirlerinde Allah ve Peygamber tasavvuru
The imagination of Allah and the prophet in the work and poems Yahya (Rıza) efendi called Gulzâr-i Aşk-i ilahi
NURCAN İLGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinFırat Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SIDDIK ÜNALAN
- Hanende Mecmuası'nın ilk yedi makamının eserlerinin güfteleri'nin Osmanlıcadan çevirisi ve incelenmesi
Başlık çevirisi yok
MUSTAFA DOĞAN DİKMEN
- İbrahim Tennûrî'nin hayatı, eserleri ve tasavvufî düşüncesi
Ibrahim Tennûrî?s life, works and sufism ideas
MEHMET FATİH ÇANKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
DinCumhuriyet ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİM YILDIZ
- Divan üstadı M. Fuzûlî'nin 'Kasîde Der Na't-ı Hazret-i Nebevî'si üzerine yazılmış 'Su Kasidesi' oratoryosunun (Besteci Pike Akhundova) incelenmesi
Analysis of the oratorio 'Su Kasi̇desi̇' (Composed by Pike Akhundova) written on 'Kasîde Der Na't-i Hazret-i̇ Nebevî' by the master of Divan M. Fuzûlî
GAMAR AGHAZADA
- Âşık Edna Murat'ın hayatı-edebî şahsiyeti-eserleri
The life of bard Edna Murat-his literary personality-his works
METİN KADEROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. PAKİZE AYTAÇ