Hüseyin Vassâf'ın Gülzâr-ı Aşk adlı Mevlid şerhindeiktibaslar ve tasavvufî kavramlar
Quotations and sufi concepts in Hüseyin Vassâf's commentary on the Mawlid called Gülzâr-i Aşk
- Tez No: 960643
- Danışmanlar: PROF. DR. EMİNE YENİTERZİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Türk Dili ve Edebiyatı, Religion, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Üsküdar Üniversitesi
- Enstitü: Tasavvuf Araştırmaları Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tasavvuf Kültürü ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 323
Özet
Bu çalışmada, Hüseyin Vassâf Efendi'nin (ö. 1929) Gülzâr-ı Aşk adlı Vesîletü'n-Necât/Mevlid şerhindeki Kur'an-ı Kerim âyetleri ve hadis-i şerif iktibasları incelenmiştir. Çalışma, metin analizi yöntemiyle, Vassâf'ın bu temel kaynakları kullanım amaçlarını, yöntemlerini ve şerhe kattığı anlam katmanlarını tahlil etmeyi hedeflenmiştir. Araştırmada, Vassâf'ın âyet ve hadisleri sadece lafzî açıklamalar için değil, öncelikle metnin tasavvufî derinliğini artırma, Mevlid'deki olayları ve kavramları yeniden yorumlama, Ehl-i Sünnet akidesini destekleme ve okuyucuya ahlaki-irfani mesajlar verme gibi çok yönlü amaçlarla sistemli biçimde kullandığı tespit edilmiştir. Kaynak seçiminde doğrudan ilgiyi gözeten Vassâf'ın, zaman zaman sembolik bağlantılar ve birden fazla nass kullanarak özgün yorumlar getirdiği ve büyük mutasavvıflara atıflarla şerhini tasavvuf geleneğine konumlandırdığı görülmüştür. Bu iktibasların, Mevlid metni ile temel İslamî ilimler arasında köprü kurarak eserin teolojik ve irfani derinliğini gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmanın, Hüseyin Vassâf'ın şerh metodolojisinin anlaşılmasına ve Osmanlı şerh geleneği çalışmalarına katkı sunması amaçlanmaktadır.
Özet (Çeviri)
This study examines the quotations of Qur'anic verses and Hadiths in Gülzâr-ı Aşk, the commentary (sharḥ) on the Mevlid by Hüseyin Vassâf Efendi (d. 1929). Employing the method of textual analysis, the research aims to analyze Vassâf's purposes and strategies in using these foundational Islamic sources, as well as the layers of meaning he adds to the commentary. The findings reveal that Vassâf employs Qur'anic verses and Hadiths not merely for literal explanation, but primarily to deepen the mystical (ṣūfī) dimension of the text, reinterpret events and concepts presented in the Mevlid, affirm the doctrines of Ahl al-Sunnah, and convey ethical and spiritual messages to the reader. Vassâf demonstrates a deliberate approach in source selection based on thematic relevance; at times, he introduces original interpretations by establishing symbolic connections or by referencing multiple textual sources (naṣṣ). Furthermore, through citations of prominent Sufi figures, he situates his commentary firmly within the Sufi interpretative tradition. It is concluded that these quotations function as a bridge between the Mevlid text and the core disciplines of Islamic knowledge, thereby enriching the theological and spiritual depth of the work. The study seeks to contribute to the understanding of Hüseyin Vassâf's exegetical methodology and to the broader scholarship on the Ottoman commentary tradition.
Benzer Tezler
- Gülzâr-ı Aşk şerhi çerçevesinde Mevlid'de tasavvufî unsurlar
Sufi elements in Mawlid within the framework of Gülzâr-i Aşk commentary
YUNUS EMRE GÜÇLÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinOndokuz Mayıs ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUAMMER CENGİZ
- Uşşâkî şiirinde din ve tasavvuf
Religion and Sufism in Ushshaki poetry
CENGİZ AYDIN
Doktora
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıDicle Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALİL ÇEÇEN
- Hüseyin Vassaf'ın Es'adname adlı eseri (Metin-inceleme)
Hüseyin Vassaf's Esadname (Transliteration-analysis)
AZİME MERVE BAŞKAN
- Hüseyin Vassâf'ın Lücec-i Asrî Şerh-i Kelâm-ı Mısrî adlı eseri: Metin transkripsiyon ve tahlil
Hüseyin Vassâf's Lücec-i Asrî Şerh-i Kelâm-ı Mısrî: Transcription and analysis
AKİFE BERAT GENÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DİLAVER GÜRER
- Hüseyin Vassâf'ın Vâkıât isimli eseri: Metin ve inceleme
Hüseyin Vass?f?s W?kı?t: Transliteration and analysis
ABDULLAH TAHA ORHAN