Ahkâm âyetleri açısından ilk dönem işârî tefsirler -Tüsterî, Sülemî, Kuşeyrî özelinde-
Early period tafsir al-Ishari on ahqam verses –Examples of al-Tustari, al-Sulami, and al-Qushayri
- Tez No: 856109
- Danışmanlar: DOÇ. DR. GÖKHAN ATMACA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sakarya Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tefsir Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 291
Özet
Kur'ân-ı Kerîm, Hz. Peygamber'e indirilmesinden itibaren muhataplarınca anlaşılmaya çalışılmıştır. Hicrî ikinci asırdan itibaren İslâm toplumunda daha görünür hale gelen sûfîler de kendi bakış açıları ekseninde vahyi anlamaya gayret etmişlerdir. Bu çalışmada ilk dönem sûfî müfessirlerinden Tüsterî, Sülemî ve Kuşeyrî'nin ahkâm ayetlerine yönelik yorumları incelenmiştir. Onların değerlendirmeleri ortaya konmuş, bu çerçevede ahkâm âyetlerini yorumlama yöntemleri ve dayandıkları kaynakların belirlenmesi hedeflenmiştir. Ayrıca bu yorumların ahkâm-ahlâk ilişkisi bağlamında tefsir ilmine olan katkısının ortaya konması da amaçlanmıştır. Tezin birinci bölümünde işârî tefsirin mahiyetine, yöntemine, değerine, ahkâm âyetlerinin işârî ve beyânî yorum açısından anlaşılmasına yer verilmiştir. Bu bölümde işârî tefsir anlayışı hakkında genel bir malumat verilmiş ve İslam ilim geleneğinde ahkâm ayetlerinin nasıl anlaşıldığı üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde, ilk sûfî müfessirlerin yorumlarında kullandıkları kaynaklar ve zâhirî manadan işârî manaya geçerken takip ettikleri yöntem araştırılmıştır. Üçüncü bölüm ise ilk işârî tefsirlerin ahkâm ayetlerine yönelik yorumlarının tahliline tahsis edilmiştir. Burada onların ahkâm ayetlerine yaklaşımları ortaya konulmuş ve yaptıkları tefsirlerin beyânî ve işâri yorum açısından değerlendirmesi yapılmıştır. Araştırma neticesinde ilk sûfî müfessirlerin âyetlerin tefsirinde zâhirî ve işârî yorumu beraber kullandığı, ahkâm ayetlerinin zâhirî mana ve hükümlerini kabul ettikleri görülmüştür. Yapılan bazı işârî yorumların kaynak, yöntem ve metinle ilişki bağlamında bir kısım problemler barındırdığı tespit edilmiştir. Bununla birlikte ahkâm ayetlerini ahlâkî açıdan değerlendirmede ve onlardan hüküm çıkarmada bu yorumların genel manada başarılı olduğu, ahkâm ayetlerini anlamaya katkı sağladığı, hükmün içsel boyutunu kavramada insan zihninde yeni ufuklar açtığı sonucuna varılmıştır.
Özet (Çeviri)
The addressees of the Holy Qur'an have been attempting to understand it since its revelation to the Prophet. Sufis, who became more visible in the Islamic society from the Hijri second century onwards, have also tried to understand the revelation on the axis of their own perspectives. In this study, the interpretations of the early Sufi interpreters, al-Ṭustari, al-Sulami and al-Qushayri, regarding ahqam verses are analyzed. Their interpretations are presented in a descriptive manner, and in this framework, it is aimed to determine their methods of interpreting ahqam verses and the sources they relied on. In addition, it is also aimed to reveal the contribution of these interpretations to the science of tafsir in the context of the relationship between ahqam and akhlaq. In the first part of the thesis, the nature, method, and value of tafsir al-Ishari, and the understanding of ahqam verses in terms of ishari interpretation and literal interpretation are presented. In this part, a general information about the understanding of ishari interpretation is provided and how ahqam verses are understood in the Islamic scholarly tradition is discussed. In the second part, the sources used by the early Sufi interpreters in their interpretations and the method they followed in their transition from zahiri interpretation to ishari interpretation are analyzed. The third part is devoted to the description of the commentaries of the early ishari interpretations of ahqam verses. Here, their approaches to ahqam verses are presented and their tafsir are evaluated in terms of declarative interpretation. As a result, it is observed that the early Sufi interpreters used both zahiri and ishari method in the interpretation of ahqam verses and acknowledged the zahiri meaning and rulings of ahqam verses. It is found that some of the ishari interpretations have some problems in terms of both source and methodology. In addition, it is concluded that these interpretations are generally successful in evaluating ahqam verses from a moral point of view and in drawing rulings from them, that they contribute to the understanding of ahqam verses, and that they offer new horizons for the human mind in comprehending the inner dimension of the ruling.
Benzer Tezler
- Sûfîlerin ibadetlerle ilgili ahkâm ayetlerine yaklaşımı
The sufis' approach to the verses related to worshi̇p
MUSTAFA ŞEREF AYDIN
- Bursevi'nin Rûhu'l-Beyân tefsirinin Kur'an ilimleri bağlamında değerlendirilmesi
Evaluation of Bursevi's Ruhu'l-Beyan in the context of Quranic sciences
SILA İSKEÇELİ
Doktora
Türkçe
2023
DinRecep Tayyip Erdoğan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN MOLLAİBRAHİMOĞLU
- Ahkâm âyetlerindeki Esmâ-i Hüsnâ fasılalarının fıkhî açıdan değerlendirilmesi
Evaluation of from legal of stops in the verses of law
İSMAİL POLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DinEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ABDULLAH ACAR
- Mekke ekolünün oluşumu ve Kur'ân tefsirindeki yeri
Evolution of Macca School and its place in the Quran exegesis
NUR AHMET KURBAN
Doktora
Türkçe
2008
Dinİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEVLÜT GÜNGÖR
- Ebü'l-leys es-Semerkandî'nin Tefsîru'Kkur'âni'l-Kerîm adlı eserindeki mukâtil b. Süleyman rivayetlerinin mukâtil'in kendi tefsirindekilerle mukayesesi
A comparison of the narrations of muqatil b. Suleyman in the work named tafsirul-Qur'ani'l-Kerim by ebul-leys es-Samerkandi with the those in muqatil's own tafsir
ABDULLAH ABDULKAREEM MOHAMMED AL-OBAIDI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinHitit ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HİKMET AKDEMİR
- Klasik dönem fıkhî tefsirlerde kadın ve aile
Women and the family in classical period fiqhi tafseers
AYDIN KESKİN
Doktora
Türkçe
2022
DinErciyes ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDOĞAN PAZARBAŞI