Diyarbakır Deva (Deve) Hamamı'nın Restorasyonu ve yeniden işlevlendirilmesine yönelik bir öneri
A proposal for the restoration and adaptive re-use of Diyarbakir Deva (camel) Bath
- Tez No: 856203
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BURCU SELCEN COŞKUN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Koruma-Yenileme ve Restorasyon Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 421
Özet
Diyarbakır Suriçi'nin ilk oluşumları, günümüzde İçkale sınırları içerisinde yer alan ve Virantepe olarak adlandırılan höyükte, M.Ö. 3000-2000 yılları arasına tarihlendirilmektedir. Kent, Dicle Nehri'nin batı yakasında, yaklaşık 100 metre yukarısında yer alan ve bazalt taşından oluşan anakaya üzerine inşa edilmiştir. Günümüze kadar kentte çeşitli kültür ve inançlara mensup otuzdan fazla uygarlık hüküm sürmüştür. Bu durum kente çok kültürlü bir yapı kazandırmıştır. Kuşatma, savaş, kıtlık, salgın hastalıklar vb. sebeplerden ötürü kent bazı dönemlerde harap olsa da tekrardan bayındır edilmiştir. Zaman içerisinde stratejik önemi artan Diyarbakır Kalesi'nin günümüzdeki nihai sınırlarına ulaşması M.S. VI. Yüzyılda Constantinus Dönemi'nde gerçekleştirilmiştir. Surlarla çevrili tarihi kent, XIX. yüzyıl sonlarına kadar yerleşim Suriçi alanı ile sınırlı kalmıştır. Diyarbakır'ın Suriçinde bulunan hamamları günümüzde bu bölgedeki mimari mirasının önemli bileşenleri olarak kabul edilmelidir. Roma ve Bizans Dönemlerinde kentte hamam yapılarının olduğu bilinmektedir. Geleneksel yıkanma geleneğinden doğan ihtiyaçlar neticesinde kentte; Selçuklu, Artuklu, Akkoyunlu ve nihai olarak Osmanlı Dönemlerinde hamam yapıları inşa edilmiştir. Bu durum kentte su kültürünün hamam yapıları ile yaşamasını sağlamıştır. Ticaret yolları ve stratejik önemi bakımından daimî olarak gezginleri, tüccarları, yabancıları ağırlayan kentte olası salgın hastalıkların önüne geçmek için kentin giriş kapılarına yakın noktalarda hamamlar inşa edilmiştir. Bir diğer inşa edilen hamam türü ise mahalle hamamlarıdır. Bugün farklı arşiv kaynaklarından kentte 19. yüzyılda yirmiden fazla hamam olduğunu öğrenmekteyiz. Ancak, bu yapılardan günümüzde sadece sekiz tanesi ulaşabilmiştir. XX. yüzyıl sonuna kadar aktif olarak hizmet veren hamamların büyük kısmı kentteki konutlara modern su şebekesinin gelmesi ile işlevini yitirmiştir. İşlevini yitiren Diyarbakır hamamları; bakımsızlık, işlev değişikliği, bilinçsiz müdahaleler ve imar hareketleri sebebiyle yıkımlar gibi gerekçelerle yok olmuşlardır. Diyarbakır hamamları, salt fiziki ihtiyaçların karşılandığı mekânlardan ibaret değildir, aynı zamanda bu yapılar, halkın sosyalleştiği mekanlar arasında olmuştur. Hamamlar bu yönüyle Diyarbakır kültüründe oldukça önemli bir yere sahiptir. Diyarbakır hamamlarının miras değerlerini yitirmeden korunabilmesi ve uygun işlevler verilerek gelecek nesiller tarafından kullanılması önemlidir. Bu kapsamda, Diyarbakır Suriçi Kentsel Sit Alanı'nın güneybatısında yer alan ve XVI. yüzyıl (1520-1540) eseri olan Deva Hamamı'nın mevcut durumu bu tez çalışmasında belgelenmiş ve gelecek nesillere aktarılmasına yönelik koruma projesi hazırlanmıştır. Günümüzde ciddi koruma sorunları ile karşı karşıya olan Deva Hamamı'nın mevcut durum tespitinin yapılması, özgün miras değerlerine ışık tutulması ve yeniden işlevlendirilerek korunması için gerekli önerilerin geliştirilmesi bu çalışmanın ana hedefleri arasında olmuştur. Bu hedeflerle bağlantılı olarak, yapının rölöve çizimleri hazırlanmış; bina ayrıntılı olarak fotoğraflarla belgelenmiş, restitüsyon ve restorasyon projeleri hazırlanmıştır. Deva Hamamı'nın mimari özelliklerini irdelemek ve içinde bulunduğu yapı grubunu doğru analiz edebilmek adına, farklı coğrafyalardaki tarihi hamam yapılarının gelişimi, Diyarbakır'daki hamam yapılarının karakteristik özellikleri ve zaman içinde geldikleri durum incelenerek, teze veri olarak eklenmiştir.
Özet (Çeviri)
The first formations of Diyarbakır city were found in the mound called Virantepe, which is located within the borders of inner castle today, BC. It is dated between the years 3000-2000. The city was built on the western side of the Tigris River, approximately 100 meters above, on the bedrock consisting of basalt stone. Until today, more than thirty civilizations belonging to various cultures and beliefs have reigned in the city. This situation has given the city a multicultural structure. Siege, war, famine, epidemics, etc. Although the city was ruined in some periods for various reasons, it was redeveloped. Diyarbakır Castle, whose strategic importance and width increased over time, reached its current final borders in AD. It was carried out during the Constantine Period in the 6th century. In the historical city surrounded by walls, settlement was limited to the Walled City area until the end of the 19th century. The baths located in the Walled City of Diyarbakır can today be considered an important component of the architectural heritage in this region. It is stated that there were bath structures in the city during the Roman and Byzantine periods. As a reflection of the traditional bathing tradition, new bath structures were added to the city during the Seljuk, Artuqid, Akkoyunlu and ultimately Ottoman Periods. This situation enabled the water culture to survive in the city with bath structures. In the city, which constantly hosts travelers, merchants, foreigners due to its trade routes and strategic importance, baths were built at points close to the entrance gates of the city to prevent possible epidemics. Another type of baths built are neighborhood baths. Today, we learn from different archive sources that there were more than twenty baths in the city in the 19th century. However, only eight of these structures have survived today. The baths, which were in active service until the end of the 20th century, lost their function with the arrival of modern water networks in the residences in the city. Diyarbakır baths that have lost their function; They have disappeared due to reasons such as neglect, change in function, unconscious interventions, demolition due to development movements. Diyarbakır baths are not just places where physical needs are met, they are also among the places where people socialize. In this respect, baths have a very important place in Diyarbakır Culture. It is important that Diyarbakır baths are used by future generations by providing them with appropriate functions without losing their heritage value. The current situation of the Deva Bath, a work of the 16th century (1520-1540), located in the southwest of the Diyarbakır castle city protected area, has been documented in this thesis and conservation projects have been prepared to transfer it to future generations. The main goal of this thesis is to determine the current situation of the Deva Bath, which is facing serious conservation problems, and to develop a project for its protection. In this context, the current situation of the Deva Bath was documented in detail with drawings and photographs; restitution and restoration projects have been prepared. In order to examine the architectural features of the Deva Bath and to analyze the building group it is in correctly, the development of historical bath structures in different geographies, the characteristic features of the bath buildings in Diyarbakır and their situation over time were examined and added as data to the thesis.
Benzer Tezler
- Geleneksel yığma yapılarda taşıyıcı sistem hasarları ve nedenlerinin tespiti ile güçlendirme ve tamamlayıcı müdahale önerileri; Diyarbakır Suriçi örneği
Strengthening and completing intervention with determination of structural system and reasons of traditional masonary structures, Diyarbakir Surici example
NURSEN IŞIK
- Şeyh Mahmud ez-Zokaydî ve ed-Dâ' ve'd-Devâ' adlı eseri
Sheik Mahmud ez-Zokaydî and ed-Dâ' ve'd-Devâ' his work
ABİD SEVGİLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
DinDicle ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. METİN BOZAN
- Diyarbakır yöresi halk ilaçları ve tedavi yöntemleri
Başlık çevirisi yok
MEBRURE DEĞER
Yüksek Lisans
Türkçe
1985
Deontoloji ve Tıp Tarihiİstanbul ÜniversitesiDeontoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NİL SARI
- Diyarbakır ili Merkez ilçeye bağlı köylerdeki süt sığırcılığının yapısı
The Structure of dairy cattle production at the villages of the main district of Diyarbakır province
MUHİTTİN TUTKUN