Art nouveau akımı, Osmanlı'da Pera-Galata bölgesine yansımaları ve pera palas oteli iç mekânları üzerinden analizi
Art nouveau, reflections on Pera-Galata region in Ottoman and analysis of pera palace hotel interiors
- Tez No: 856238
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ DERYA KARADAĞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İç Mimari ve Dekorasyon, Interior Design and Decoration
- Anahtar Kelimeler: Art Nouveau, Osmanlı, Pera-Galata Bölgesi, 19. Yüzyıl, İç- Mekân, Art Nouveau, Ottoman, Pera-Galata Region, 19th Century, Interiors
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Işık Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İç Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İç Mimarlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 233
Özet
18. yüzyılın son yıllarında ortaya çıkıp 20. yüzyılın ilk yıllarına kadar sürmüş olan Art Nouveau, tüm Avrupa'yı ve Amerika'yı saran bir sanat akımı olmuş, farklı sanat ve tasarım disiplinlerini etkisi altına almayı başarmıştır. Art Nouveau uluslararası bir akım olmasına rağmen, her ülkenin kültürel yapısına göre farklı karakteristik özellikleri benimsemiştir. Akım ismini Paris'te Sanat Tüccarı Bing'in açmış olduğu“La Maison de L'Art Nouveau”dan almış, her ülkede farklı isimlerle anılmıştır. Birçok araştırmaya konu olmuş Art Nouveau akımı hakkında mimarlık ve iç mimarlık disiplinlerinde; üslubun aktörleri ve yapıları, yapı cepheleri, fresk ve sgrafitto, çini, cam ve seramik eserler üzerine çalışmalar yürütülmüş ancak, iç mekânlara ait çalışmalar kısıtlı kalmıştır. Bu nedenle bu tez çalışmasında Art Nouveau akımı tarihsel süreçleriyle beraber Avrupa genelinde ve Osmanlı'da araştırılmış, tarihsel dönüm noktaları ortaya konulmuş ve akıma ait iç mekânlar incelenmiştir. Akımın Avrupa genelinde araştırılmasında; yabancı dönem kaynaklarından, kitaplardan ve kataloglardan yararlanılmıştır. Ayrıca uluslararası tez çalışmalarından destek alınmıştır. Akımın Osmanlı genelinde detaylı olarak araştırılması ve köklerinin bulunması amaçlandığından, öncelikle akımın etkilerinin ilk olarak görülmeye başladığı Pera ve Galata bölgeleri mimari ve sosyokültürel bakımdan incelenmiştir. Bu bağlamda, dönem gazeteleri başta olmak üzere, 19. yüzyılı konu alan dönem kitapları ana kaynak olarak alınmıştır. Akımın iç mekân bağlamındaki araştırmaları; akıma dair özgün iç mekân örnekleri vermiş olan Avrupa ülkelerinde, Pera ve Galata Bölgesinde ve kuruluş amacıyla işlevini halen devam ettiren sürdürülebilir bir Osmanlı Art Nouveau mirası olan Pera Palas Otel'de yapılmıştır. Akıma ait iç mekânlar üç ana kategori üzerinden incelenmiştir. Bu kategoriler; tavan, duvar ve zemin yüzeyleri; vitraylar, bezemeler, demir işleri; mobilyalar olmuştur. Art Nouveau yapılarının tamamının kendi içinde bütüncül anlamda bir Art Nouveau mimari tasarıma sahip olduklarını söylemek mümkün değildir. Tıpkı Avrupa'da da olduğu gibi Osmanlı Art Nouveau mimarisinde de Art Nouveau özellikleri, motifleri ve biçimleri başka üslupların karakterleri ile belli oranda birleşmiş ve eklektik bir tarz benimsemişlerdir. Osmalı'da eklektik olmayıp tamamen Art Nouveau üslubunda tasarlanmış olan ilk yapı Botter Apartmanı olmuştur. Fakat Art Nouveau etkilerinin Botter Apartmanı'ndan daha önce görülmeye başladığı eklektik yapılar da vardır. Bu nedenle Osmanlı'da ulaşılabilmiş olan Art Nouveau yapılarının tarihsel ve üslupsal yapılarının gelişim sürecinin gözlemlenebilmesi amacıyla, yapıların tarihsel süreç üzerinden değerlendirildiği bir çizelge oluşturulmuştur. Çizelge incelendiğinde, 19. yüzyıldan önce yapılmış olan yapıların çoğunlukla Neo-Klasik etkilerin de yoğun olduğu eklektik yapılar olduğu görülmüş, 19. yüzyılın başlaması ile Art Nouveau üsluplu eklektik yapılar yerini tıpkı Botter Apartmanı gibi, tamamen Art Nouveau üslubuna ait yapılara bırakmışlardır. Yüzyıl sonunda yine eklektik tarzdaki yapılar artış göstermiştir. Pera ve Galata bölgesinde incelenmiş olan iç mekânların üslupsal ve stilistik çeşitliliğinin temel nedeni Art Nouveau akımının uluslararası bir akım olması ve bir çok Avrupa ülkelerinde farklı tarzda bir tasarım algısının gelişmiş olmasıdır. Art Nouveau akımının Osmanlı'da görülmeye başladığı dönem, özellikle Pera ve Galata bölgesinde yabancı mimarlar çoğunlukta olmuştur. Art Nouveau yapıların yabancı mimarlar tarafından tasarlanmış olması da yapılar ve iç mekânlar arasında üslupsal farklılıkların doğmasına neden olmuştur. Avrupa'daki, Pera ve Galata bölgesindeki ve Pera Palas Oteli'ndeki iç mekânların üç ana kategori bağlamında araştırılmasıyla elde edilen verilerle, iç mekânların karakteristik özellikleri değerlendirilmiş ve karşılaştırılmıştır. Sonuç olarak incelenmiş olan tüm iç mekânlar bir bütün olarak ele alındığında Osmanlı Art Nouveau iç mekânlarının iki farklı tutumu benimsediği görülmüştür. Birinci tutum geometrik kökenli Viyana Art Nouveau'su iken, ikinci tutum bitkisel kökenli İtalyan Art Nouveau'su olmuştur. Pera Palas Otel bu bağlamda incelendiğinde İtalyan Art Nouveau kökenine daha yakın olduğu görülmüştür. Tez çalışmasının dördüncü bölümünde Pera Palas'ın daha detaylı araştırılabilmesi için, öncelikle otelin mimarı Alexandre Vallaury incelenmiş; mimarın diğer yapıları, eğitim almış olduğu kurumlar, benimsediği mimari üslup ve aile kökeni araştırılmıştır. Otelin tarihsel sürecinin araştırılmasında; dönem gazeteleri ve arşiv kaynaklarından yararlanılmıştır. Otelin iç mekân incelemesinde yazar tarafından yerinde gözlem ve fotoğraflandırma yapılmış, tez kaynaklarından ve dönem kitaplarından yararlanılmıştır. Bölümün en sonunda ise otelin geçirdiği yapısal değişikliklere yer verilmiştir. Çalışmada Art Nouveau akımının Osmanlı'daki tarihsel sürecinin ve köklerinin bulunması amaçlanmıştır. Aynı zamanda, Pera-Galata bölgesindeki ve Pera Palas Oteli'ndeki iç mekânların, Avrupa örnekleri ile benzerlik ve farklılıklarının belirlenmesi hedeflenmiştir. Bu tez çalışması Osmanlı Art Nouveau'su ve iç mekânları konusuna dair yapılacak olan çalışmalara zemin oluşturabilme hedefi ile tamamlanmıştır.
Özet (Çeviri)
Art Nouveau, which emerged in the last years of the 18th century and lasted until the first years of the 20th century, was an art movement that swept across Europe and the USA, and managed to influence different art and design disciplines. Although Art Nouveau was an international movement, it adopted different characteristics according to the cultural structure of each country. The movement was named after“La Maison de L'Art Nouveau”opened by the art dealer Bing in Paris, and was known by different names in each country. Studies on the Art Nouveau movement, which has been the subject of many researches, have been carried out in the disciplines of architecture and interior architecture, on the actors and structures of the style, building facades, frescoes and sgraffito, tiles, glass and ceramic works, but studies on interiors have remained limited. For this respect, in this thesis, the Art Nouveau movement has been researched throughout Europe and the Ottoman Empire with its historical processes, historical turning points have been revealed and the interiors of the movement have been analyzed. Foreign period sources, books and catalogs were used to research the movement throughout Europe. In addition, support was received from international thesis studies. Since it was aimed to investigate the movement in detail throughout the Ottoman Empire and to find its roots, the Pera and Galata regions, where the effects of the movement were first seen, were examined architecturally and socioculturally. In this context, period newspapers and period books on the 19th century were taken as the main sources. Research on the movement's interiors has been conducted in European countries that have given original examples of the movement's interiors, in the Pera and Galata regions, and in the Pera Palas Hotel, a sustainable Ottoman Art Nouveau heritage that still continues to function as it was founded. The interiors of the movement were analyzed through three main categories. These categories are ceiling, wall and floor surfaces; stained glass, ornaments, ironwork and furniture. In the creation of this categorization, catalogue products listing the Art Nouveau works of the period were used. It is not possible to say that all Art Nouveau buildings have an Art Nouveau architectural design in a holistic sense. Just like in Europe, the Ottoman Art Nouveau architecture, Art Nouveau features, patterns and forms were combined with the characteristics of other styles to a certain extent and adopted an eclectic style. The first building in the Ottoman Empire that was not eclectic but designed entirely in the Art Nouveau style was the Botter Apartment Building. However there are also eclectic buildings where Art Nouveau influences began to be seen even before the Botter Apartment. For this respect, in order to observe the historical and stylistic development of the Art Nouveau buildings in the Ottoman Empire, a chart has been created in which the buildings are evaluated over the historical process. When the chart is analyzed, it is seen that the buildings built before the 19th century were mostly eclectic buildings with intense Neo-Classical influences, and with the beginning of the 19th century, eclectic buildings with Art Nouveau style were replaced by buildings belonging entirely to the Art Nouveau style, just like the Botter Apartment. At the end of the century, the number of eclectic buildings increased again. The main reason for the stylistic and stylistic diversity of the interiors analyzed in Pera and Galata is that the Art Nouveau movement is an international movement and a different style of design perception has developed in many European countries. In the period when the ArtNouveau movement started to be seen in the Ottoman Empire, foreign architects were in the majority, especially in Pera and Galata. The fact that Art Nouveau buildings were designed by foreign architects led to the emergence of stylistic differences between buildings and interiors. With the data obtained by investigating the interiors in Europe, Pera and Galata region and Pera Palas Hotel in the context of three main categories, the characteristics of the interiors were evaluated and compared. As a result, when all the analyzed interiors are considered as a whole, it is seen that Ottoman Art Nouveau interiors adopted two different attitudes. While the first attitude was the geometric-based Viennese Art Nouveau, the second attitude was the vegetal-based Italian Art Nouveau. When Pera Palas Hotel is analyzed in this context, it is seen that it is closer to the Italian Art Nouveau origin. In the fourth part of the thesis, Alexandre Vallaury, the architect of the hotel, was first analyzed in order to investigate Pera Palas in more detail; the architect's other buildings, the institutions where he received education, the architectural style he adopted and his family origin were investigated. Period newspapers and archival sources were utilized to investigate the historical process of the hotel. On-site observations and photographs were made by the author, thesis sources and period books were utilized in the examination of the interior of the hotel. At the end of the chapter, the structural changes the hotel underwent are included. The study aims to find the historical process and roots of the Art Nouveau movement in the Ottoman Empire. At the same time, it is aimed to determine the similarities and differences of the interiors in the Pera-Galata district and the Pera Palas Hotel with European examples. This thesis is completed with the aim of providing a basis for future studies on Ottoman Art Nouveau and its interiors.
Benzer Tezler
- The Restoration project of the BelgianConsulate in Istanbul
İstanbul'daki Belçika Konsolosluğu restorasyon projesi
CURTİS KUHAR
- XIX. yüzyıl Beyoğlu yapılarında heykel ve figürlü kabartmalar
The statues and figured reliefs in XIX. century Beyoğlu buildings
NADİRE TUBA YİĞİTPAŞA
Doktora
Türkçe
2010
Sanat TarihiAtatürk ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET ALİ BAYHAN
- İstanbul'da Art Nouveau stilinde inşa edilmiş yapıların ortak iç mekânlarının incelenmesi: Beyoğlu örneği
Research of the common interior spaces of Art Nouveau buildings in İstanbul: Beyoğlu as a case study
SEDEF YENİGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
İç Mimari ve DekorasyonMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesiİç Mimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. OSMAN ARAYICI
- 19. ve 20. yüzyıl İstanbul art nouveau mimarisi ve kullanılan seramikler
19th-and 20th-century Istanbul art nouveau architecture and used in the ceramics
YASEMİN BOZKURTOĞULLARI
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Güzel SanatlarMaltepe Üniversitesiİç Mimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURİ TEMİZSOYLU
- Art Nouveau sanat akımında stilizasyon ve ayakkabı tasarımındaki etkileri
Art Nouveau stylization in the art movement and its effects on shoe design
FIRAT KARAPINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Giyim EndüstrisiDokuz Eylül ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZNUR ENES
