Osmanlı modernleşmesinde mali reformların istanbul'daki mekânsal yansımalarının 'Bank-ı Osmanî-i Şȃhȃne' örneği üzerinden değerlendirilmesi
Evaluation of the spatial reflections of financial reforms in Ottoman modernization in İstanbul on the example of 'Bank-ı Osmanî-i Şȃhȃne'
- Tez No: 856944
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖMER SADETTİN ÖKTEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Şehircilik ve Kentsel Dönüşüm Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 447
Özet
19.yüzyılda sanayileşme hızlanırken Avrupa'da çok şubeli anonim şirket bankaları gelişir ve paralelinde banka binalarının mimarileri de bu kurumların statülerini yansıtacak, kimliklerine değerler ve karakteristik özellikler atfedecek şekilde tasarlanmaya başlar. Günümüzde de, tüm dünyada ve ülkemizde ekonominin ayrılmaz finans kuruluşları olarak bankalar, prestij unsuru ve simgesel anlamı güçlü yönetim binaları ile şehirlerimizin dönüşümünü yönlendirmeyi sürdürmektedirler. Tez çalışması, Osmanlı İstanbul'unun ilk banka binasından yola çıkılarak Osmanlı modernleşmesinde malî reformların İstanbul'a mekânsal yansımalarının değerlendirilmesini konu edinmektedir. Söz konusu mimari eser, Osmanlı modernleşmesinde malî reformlar kapsamında kurulan ilk devlet bankasının idare ve merkez şube binası olarak 19.yüzyıl sonunda inşa edilmiştir. Bu özel yapı, belirgin kitlesel büyüklüğü ve Voyvoda Caddesi ile Haliç'e bakan cephelerinin tasarımlarındaki mimari üslup farklılığıyla, inşa edildiği dönem İstanbul'unun finans merkezi olan Galata'da dikkatleri çekmeyi sürdürmektedir. Bu tez çalışmasında; İstanbul'da banka işlevi ile tasarlanan ilk yapı olarak etkileyici bir örnek olan“Bank-ı Osmani-i Şahane Genel Müdürlük Binası”; farklı bir medeniyet tasavvurunun değerlerini temsil eden mimari bir öğe olarak ele alınmış, kurumsal yapısı ve mimari üslubu ile şehri dönüştürmedeki etkisi incelenmiştir. Böyle önemli bir yapının varlığı ve işleyişi üzerinden temsil ettiği medeniyet tasavvuru ve değerler sisteminin, mimarinin biçimlenmesinde ve şehrin dönüşümündeki güçlü etkisi tespit edilerek ifade edilmeye çalışılmıştır. Şehirdeki değişimin izahı için Osmanlı Devleti İslam Medeniyet Tasavvuru alanında, Osmanlı İstanbul'unun ilk banka binası ise Batı Uygarlığı alanında ele alınarak, mimari biçimlenmeyi, şehrin gelişimini ve kimlik dönüşümünü motive ederek yönlendiren temel dinamikler araştırılmıştır. Beş bölümden oluşan tez çalışmasının giriş bölümünde; mimariyi biçimlendiren, şehri yapılandıran ve toplumsal değişimler sonucu şehri dönüştüren asıl etkenin tespiti için“medeniyet tasavvuru ve değerler sistemi”ne dair bir kavramsal çerçeve oluşturulmuştur. İkinci bölümde; Osmanlı modernleşmesinde mali reformlar kapsamında kurulan ilk devlet bankası olan“Bank-ı Osmani-i Şahane”ele alınmıştır. Mimari bir eser olarak Banka Binası'nın yorumlanıp şehirdeki etkisinin okunabilmesi için, Banka'nın Osmanlı malî idari sistemi ve toplumsal yapısında edindiği güçlü ve derinlikli konum vurgulanmıştır. Üçüncü bölümde; Banka Binası'na duyulan gereksinime değinilerek, bu yapının mimarisini biçimlendiren etkenler üzerinde durulmuştur. Dördüncü bölümde; Banka Binası'nın inşa edildiği Voyvoda Caddesi'nden başlayarak şehirde varlığıyla yönlendirdiği kentsel değişim ve dönüşüm etkisine yer verilmiş, bu mimari eserin şehirdeki var oluşu medeniyet tasavvuru ve değerler sistemi bağlamında anlamlandırılmıştır. Böylece, Osmanlı malî modernleşmesinin şehirdeki güçlü göstergelerinden olan bu yapı, malî, toplumsal, kültürel, tarihsel arka planıyla incelenmiş, oluşturduğu etki alanı ve mekânsal yansımalarıyla şehrin dönüşümündeki etkisi izah edilmiştir. Tez çalışması,“mimarinin ve şehrin, toplumun zihin ve duygu dünyasında kabul görüp benimsenen değerler sisteminin vaz'ettiği ilkeler doğrultusunda biçimlenerek kimlik kazandığı”tespitinin izah edildiği değerlendirme ve sonuç bölümüyle sonlandırılmıştır.
Özet (Çeviri)
As industrialization accelerated in the 19th century, multi-branch joint-stock company banks developed in Europe, and in parallel, the architecture of bank buildings began to be designed to reflect the status of these institutions and to attribute values and characteristic features to their identities. Today, banks, as integral financial institutions of the economy all over the world and in our country, continue to direct the transformation of our cities with their administrative buildings that have strong prestige and symbolic meaning. The thesis is about evaluating the spatial reflections of financial reforms in Ottoman modernization on Istanbul, based on the first bank building of Ottoman Istanbul. The architectural work in question was built at the end of the 19th century as the administrative and central branch building of the first state bank established within the scope of financial reforms in the Ottoman modernization. This special building continues to attract attention in Galata, which was the financial center of Istanbul at the time it was built, with its significant mass and the difference in architectural style in the designs of the facades overlooking Voyvoda Street and the Golden Horn. In this thesis study;“Bank-ı Osmani-i Şahane Headquarters Building”, which is an impressive example as the first building designed with a bank function in Istanbul; It has been considered as an architectural element representing the values of a different civilization vision, and its impact on transforming the city with its institutional structure and architectural style has been examined. Through the existence and functioning of such an important building, the strong influence of the civilization vision and value system it represents on the shaping of architecture and the transformation of the city has been tried to be determined and expressed. To explain the change in the city, the Ottoman Empire was discussed in the field of Islamic Civilization Imagination, and the first bank building of Ottoman Istanbul was examined in the field of Western Civilization, and the basic dynamics that motivated and guided the architectural formation, development of the city and identy transformation were investigated. In the introduction part of the thesis, which consists of five chapters; A conceptual framework of“civilization vision and value system”has been created to determine the main factor that shapes the architecture, structures the city and transforms the city as a result of social changes. In the second part;“Bank-ı Osmani-i Şahane”, the first state bank established within the scope of financial reforms in the Ottoman modernization, was discussed. In order to interpret the Bank Building as an architectural work and understand its impact on the city, the strong and deep position of the Bank in the Ottoman financial administrative system and social structure is emphasized. In the third part; The need for the Bank Building was touched upon and the factors that shaped the architecture of this building were emphasized. In the fourth part; Starting from Voyvoda Street, where the Bank Building was built, the urban change and transformation effect that it caused with its presence in the city is included, and the existence of this architectural work in the city is interpreted in the context of the vision of civilization and the system of values. Thus, this structure, which is one of the strong indicators of Ottoman financial modernization in the city, has been examined with its financial, social, cultural and historical background, and its impact on the transformation of the city has been explained with its sphere of influence and spatial reflections. The thesis study is concluded with the evaluation and conclusion section, where the determination that“architecture and the city gain their identity by being shaped in line with the principles set by the system of values accepted and adopted in the mental and emotional world of the society”is explained.
Benzer Tezler
- II. Meşrutiyet Döneminde kadın dernekleri
Women organizations during the Second Constitutional Period
ŞİRİN EKER KARADAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
SosyolojiÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AŞKIN KOYUNCU
- Eğitim amacıyla yurt dışına gönderilen öğrenciler 1908-1922): Prosopografik bir çalışma örneği
Students sent abroad for the aim of education (1908-1922): An example of prospographical study
İSMAİL AYHAN
Doktora
İngilizce
2021
TarihHacettepe ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEYFİ YILDIRIM
- Osmanlı Devleti'nce batıya eğitim amacıyla gönderilenler (1830-1908) -bir grup biyografisi araştırması
Sent to the west with the aim of the education by the Ottoman state (1830-1908) a research on the group biography
MUSTAFA GENÇOĞLU
- İstanbul'da elektrik üretiminin başlangıcı ve tarihi
The beginning and history of electricity generation in İstanbul
MUSTAFA ESENDURAN