Sahîh-i Müslim'deki hadislerin edebî sanatlar açısından incelenmesi (Îcâz, itnâb, müsâvât ve kasr bağlamında)
Examination of hadiths in Sahih Muslim in terms of literary arts (In the context of icâz, itnâb, müsâvât and kasr)
- Tez No: 857336
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET EDİP ÇAĞMAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dicle Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Arap Dili ve Belagatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 286
Özet
Bu çalışmamızda Hz. Peygamber'in hadislerinde yaygın olan îcâz, itnâb, müsâvât ve kasr edebî sanatlar incelenip yorumlanmaya çalışılmıştır. Ancak hadis kaynaklarının çokluğu ve edebî sanatların çeşitliliği, bütün hadisleri belagat açısından tespit edip incelemeyi güçleştirmektedir. Bu bakımdan çalışmada her iki açıdan sınırlandırmaya gidilerek Kütüb-i Sitte arasında ikinci hadis kaynağı olarak bilinen/nitelendirilen Sahîh-i Müslim'deki hadislerden îcâz, itnâb, müsâvât ve kasr sanatlarını barındıranlar tespit edilip ele alınmış ve bu sanatların söz konusu hadisler özelinde anlama kattığı genişlik/zenginlik incelenmiştir. Çalışma giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Girişte çalışmanın konusu, amacı, yöntemi, kapsamı, kaynakları ve konuyla ilgili yapılmış çalışmalar hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölümde konunun teorik boyutu ele alınmıştır. İkinci bölümde Resûlullah'ın (s.a.s.) üslubunda îcâz, itnâb ve müsâvât edebî sanatlarının yansımaları, üçüncü bölümde ise kasr sanatının anlama kattığı hususiyetler örnekler üzerinden açıklanmaya gayret edilmiştir. Çalışmanın sonuna Sahih-i Müslim'de yer alan hadislerde geçen îcâz, itnâb, kasr ve müsâvât sanatlarına ilişkin istatistik bilgileri içeren bir tablo eklenmiştir. Bu bağlamda Sahîh-i Müslim'de yer alan hadislerin yaklaşık %3,5'inde îcâz, %4,7'sinde itnâb, %13,6'sında da kasr sanatı tespit edilmiştir. Îcâz sanatının kullanıldığı hadislerin büyük çoğunluğunun ibâdât ve fezâil-i amal, kalan kısmının inanç esasları ve muâmelât ile ilgili olduğu tespit edilmiştir. İtnâb sanatının kullanıldığı hadislerin büyük çoğunluğu inanç esasları, ibâdât ve fezâil-i amal ile ilgiliyken geri kalanı muamelat ile ilgilidir. Kasr sanatına konu olan hadislerin ise büyük çoğunluğu ibâdât, geri kalanı inanç esasları, muâmelât ve fezâil-i amal hakkındadır. Anahtar Sözcükler Hadis, Müslim, Belâgat, Îcâz, İtnâb, Müsâvât, Kasr.
Özet (Çeviri)
In this study, Hz. The literary arts of ijaz, itnab, müsavat and kasr, which are common in the hadiths of the Prophet, have been examined and tried to be interpreted. However, the abundance of hadith sources and the diversity of literary arts make it difficult to identify and examine all hadiths in terms of rhetoric. In this regard, the study went to limit both aspects and identified and dealt with those of the hadiths in Sahih Muslim, which are known / qualified as the second source of hadiths among the Kutub-i Sitta, which contain the arts of ijaz, itnab, musavat and qasr and the breadth /richness that these arts add to the understanding of the hadiths in question has been examined. The study consists of an introduction and three chapters. In the introduction, information is given about the subject of the study, its purpose, method, scope, sources and studies on the subject. In the first part, the theoretical dimension of the subject is discussed. In the second part, the reflections of the literary arts of ijaz, itnab and müsavat in the style of the Prophet (pbuh) are tried to be explained, and in the third part, the characteristics that the art of kasr adds to the meaning are. A table containing statistical information about the arts of ijâz, itnâb, kasr and müsâvât mentioned in the hadiths in Sahih Muslim has been added at the end of the study. In this context, the art of îcâz was detected in approximately 3.5% of the hadiths in Sahih-i Muslim, the art of itnab was detected in 4.7%, and the art of kasr was detected in 13.6%. It has been determined that the majority of the hadiths in which the art of ijaz is used are related to acts of worship and fezail, while the rest are related to the principles of faith and transactions. While the majority of the hadiths in which the art of itnab is used are related to the principles of faith, worship and virtues, the rest are related to transactions. While the majority of the hadiths that are the subject of Kasr art are related to worship, the rest are related to the principles of belief, transactions and virtues. Keywords Hadith, Muslim, Rhetoric, Icâz, Itnâb, Müsâvât, Kasr.
Benzer Tezler
- منهج ابن كمال باشا في شرح كتاب رياض الصالحين(دراسة تحليلية نقدية)
İbn Kemal Paşa'nın Riyâzü's-Sâlihîn kitabının şerhindeki metodu(Kritik analitik çalışma)
MUHAMMED MUSA
Yüksek Lisans
Arapça
2024
DinMardin Artuklu ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYMAN JASSIM MOHAMMED ALDOORI
- Sahîh-i Müslim'deki hadislerin ilköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi programında kazandırılması öngörülen değerler açısından incelenmesi
Examining the hadiths in ?Sahih al Muslim? in the context of values in religious culture and moral knowledge programme
AYŞE ERSAN
- Sahîh-i Müslim'deki zühd hadislerinin değerlendirilmesi
The evaluation of ascetic ahadith in Sahih al Muslim
MUHAMMED BURAK İLHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinKırklareli ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATİH ÇİMEN
- Ebû Abdullah Muhammed b. Fütûh el-Humeydî ve Tefsîru garîbi mâ fi's-Sahîhayn adlı eseri
Abu Abdullah Mohammad al-Humaydi and his work named Tafsir gharib maa fee as-Sahihain
NESLİHAN UYANIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ATAULLAH ŞAHYAR
- Şebbir Ahmed Osmani ve Fethü'l-Mülhim'deki şerh metodu
Shabbir Ahmad Usmani and his commantary method in Fath al Mulhim
YUSUF ZİYA MERMERTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DinOndokuz Mayıs ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SALİH KESGİN