İçme suyu havzalarında koruma kuşaklarının belirlenmesine yönelik yöntem arayışı: Terkos örneği
A methodological approach for determination of protection zones in drinking water basins: The example of Terkos
- Tez No: 858295
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA VAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Peyzaj Planlama Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 202
Özet
Su dünyadaki tüm canlılar için vazgeçilmez bir ekosistem ürünüdür. Plansız kentleşme, iklim değişikliği, politika ve uygulamaların yetersiz kalması sonucu zaman içerisinde zarar görmeye başlamış ve kullanılabilir su miktarında azalma görülmüştür. Kente temiz su sağlamada hayati öneme sahip olan içme suyu havzaları da bu durumdan etkilenmiş ve koruma uygulamalarının değişimini gündeme getirmiştir. İçme suyu kaynağını korumayı hedefleyen çoklu bariyer sisteminin olduğu içme suyu koruma kuşakları, ülkemizde standart kuş uçuşu mesafe yaklaşımı ile gerçekleştirilmektedir. Ancak havzalar birçok farklı ekolojik bileşeni içerisinde barındırmakta olup birbirlerinden farklı fizyografik, edafik, akuatik, klimatik ve biyotik öğelere sahiptir. Her bir öğe birbirleri ile doğal bir denge içerisinde olan hassas ekosistemi oluşturmaktadır. Koruma alanlarının belirlenmesinde de bu öğeler, farklılıklar, baskılar ve özel koşullar göz önünde bulundurulmalıdır. Araştırma kapsamında içme suyu havzalarında koruma kuşaklarının belirlenmesine yönelik bir yöntem arayışı çerçevesinde, İstanbul için hayati öneme sahip olan ve ekosistem unsurlarının çeşitliliğinin görüldüğü Terkos Gölü Havzası örnek alan olarak seçilmiştir. Bu araştırma ile içme suyu havzalarının korunarak kullanılabilmesi için kirliliğin önlenmesinde önem taşıyan koruma kuşaklarının nasıl belirlenebileceğine ilişkin çözümler aranmaktadır. Aynı zamanda Terkos Gölü Havzası'nın hassasiyetlerini, risklerini, potansiyellerini, baskılarını belirleyerek ekosistem unsurlarının tanımlanması ve haritalandırılması ile içme suyu havza koruma kuşaklarının havzaya özgü belirlenmesinin ana çerçevesini tanımlamayı amaçlamaktadır. Bu bağlamda ülke örneklerinden ve geçmiş çalışmalardan yararlanılarak tez çalışmasında içme suyu koruma alanlarının belirlenmesi için seçilen ekosistem öğelerinin etkileri tanımlanarak“Uygunluk Analizi”ve“Analitik Hiyerarşi Süreci”yöntemi ile su kaynağının kirlenme riskine göre CBS kullanılarak kategorize edilen, su kaynaklarının korunması ve geliştirilmesi için dört bölge içeren bir mekansal düzen önerilmiştir. Bu çalışmada ortaya konulan koruma kuşakları ile hiç bir ekolojik altyapıya dayanmadan gerçekleştirilen uygulamada kullanılan geleneksel koruma kuşaklarının ne kadar farklılıklar içerdiği, hazırlanan haritalarla ortaya konulmuştur. İçme suyu havzalarında yaşanan sorunlar, koruma alanlarının eksiklikleri, belirlenen yöntem ve Türkiye'de uygulanan mevcut sistemin farklılıkları ile sonuç ve bulgular değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
Water is an indispensable ecosystem product for all living things in the world. As a result of unplanned urbanization, climate change, and the inadequacy of policies and practices, it has suffered degradation over time and a decrease in the amount of usable water is the result. Drinking water basins, which are vital in providing clean potable water to cities, have also been affected by this situation and have brought about a change in conservation practices. Drinking water protection zones, which include a multiple barrier system that aims to protect the drinking water sources, have been implemented in our country with the euclidean distance measurement system. However, water basins contain many components based on their ecosystems and have different physiographic, edaphic, aquatic, climatic and biotic elements. Each element forms a delicate ecosystem that is in a natural balance with each other. These elements, differences, pressures, and special conditions must be taken into consideration when determining protection zones. Within the scope of the research, and within the scope of searching for a method for determining protection zones in drinking water basins, the Terkos Lake Basin, which is of vital importance for Istanbul and where the diversity of ecosystem elements can be seen, was chosen as a sample area. This research seeks solutions on how to determine protection zones that are important in preventing additional pollution so that drinking water basins can be protected and utilized. It also aims to identify the sensitivities, risks, potentials, and pressures of the Terkos Lake Basin, identify and map ecosystem elements, and define the main framework for basin-specific determination of drinking water basin protection zones. In this context, by using country examples and past studies, the effects of the ecosystem elements were selected to determine drinking water protection areas are defined in this thesis study. A spatial layout that includes four regions is also defined for the protection and development of water resources, which are categorized using GIS according to the risk of contamination of the water resource with the“Suitability Analysis”and“Analytic Hierarchy Process”methods. The differences between the protection zones put forward in this study and the traditional protection zones used in practice without relying on any ecological infrastructure have been revealed with the prepared maps. The problems experienced in drinking water basins, the deficiencies of protected areas, the determined method and the differences of the current system applied in Turkey, and the results and findings are evaluated.
Benzer Tezler
- Eğrekkaya ve Akyar (Ankara) baraj havzalarına ait karakteristik özelliklerin analizi ile koruma kuşaklarının belirlenmesi
Determination of protection zones by analyzing characteristics of Eğrekkaya and Akyar (Ankara) dam basins
AYÇA TÜRKER
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Jeoloji MühendisliğiSüleyman Demirel ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞEHNAZ ŞENER
- Kanal İstanbul Projesi'nin içme suyu havzaları ve ulaşım aksları üzerindeki çevresel etki boyutlarının CBS tabanlı analizi
GIS-based analysis of the environmental impact dimensions of the Canal Istanbul Project on drinking water basins and transportation routes
NURULLAH BİNGÖLBALİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Mühendislik Bilimleriİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT ERGÜN
- İstanbul ili içme suyu havzalarında yapı takip ve parsel havza konum sorgulama sisteminin CBS ortamında geliştirilmesi
Developing GIS applications monitoring urbaning and parcel spatial query system at catchment area in istanbul
MUSTAFA OĞURLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Jeodezi ve FotogrametriYıldız Teknik ÜniversitesiJeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BÜLENT BAYRAM
- İstanbul'daki içme suyu havzalarının önemi, içme suyu koruma havzalarında yaşanan sorunlar, idari yargıya intikal etmiş uyuşmazlıklar, nedenleri ve çözüm önerileri
The importance of catch basin in İstanbul; the problems of the water reservoirs, related law issues and proposed solutions within the administrative
YUNUS YÖNÜGÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
HukukGazi ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ORHAN KUNTAY
- Tarımsal faaliyetlerin içme suyu havzalarındaki etkilerinin araştırılması: Ankara ili örneği
Investigation of agricultural activities? impacts in drinking water basins: An example of Ankara province
YENER ATASEVEN