Kentli dindar bireylerde geleneksel dinî anlayış ve sekülerleşme eğilimi
Traditional religious understanding and secularisation tendency among urban religious persons
- Tez No: 858548
- Danışmanlar: PROF. DR. HALİL AYDINALP
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Sosyoloji, Religion, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Din Sosyolojisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 235
Özet
Bu tez Türkiye'nin modernleşme tecrübesi bağlamında bilhassa 2000 sonrasında kent hayatında dindar bireylerin geleneksel dinî anlayışta sekülerleşme eğilimleri ve değişen dindarlık algısını ele almaktadır. Tez, biri kavramsal ve kuramsal çerçeve, diğeri uygulamalı araştırma olmak üzere iki ana bölümden oluşmaktadır. Kavramsal çerçevede, öncelikle modernleşme kavramı ve modernliğin sosyolojisi üzerinde durulmuş, modernleşme-din ilişkisi sekülerleşme tartışmaları bağlamında ele alınarak sekülerleşme-dindarlık ilişkisine dair yaklaşımlardan bahsedilmiştir. İkinci bölümde kentli dindar bireylerin din anlayışında yaşanan değişimi ölçmek üzere, gerçekleştirilen nicel araştırmanın bulguları tasvir ve tahlil edilmiştir. Araştırma kapsamında kendini dindar olarak tanımlayan ve İstanbul'da yaşayan farklı yaş, eğitim, gelir düzeyi ve mesleklere mensup 18 yaş üstü kadın ve erkeklerden oluşan örneklem grubuna uygulanan anket, istatistik programı üzerinden analiz edilmiştir. Araştırmada modernleşme ve din arasındaki gerilimin dinî yaşantıya nasıl yansıdığı, geleneksel dinî algıda var olduğu ileri sürülen değişimin yönü, inanç, dinî hassasiyet, ibadetler ve dinî bağlılığa yansıma düzeyi elde edilen veriler üzerinden tartışılmaktadır. Tezin ana argümanı geleneksel form ve alışkanlıkların dönüştüğü, modern kent hayatında geleneksel fıkhın yetersiz kaldığına dair anlayışın modern olanla geleneksel arasında“iç içe geçmiş melez”bir dindarlık formu ürettiği; dindar bireylerin çeşitlenen din yorumları karşısında geleneksel dinî zihniyetten uzaklaşan rasyonel ve bireysel bir dindarlığa yönelerek ara formüller ve geçici çözümler üretme çabasına girdikleri şeklindedir. Araştırma bulguları, modern kentte yaşayan dindar bireylerin inanç ve dinî hassasiyet ile ibadet ve dinî bağlılık düzeylerinde henüz büyük ölçekte bir değişim gerçekleşmediğini, ancak din tasavvurunda gelenekselden uzaklaşma anlamında bir değişimin yaşandığını, geleneksel dinî anlayışta sekülerleşme eğilimi olarak nitelendirilebilecek rasyonel ve bireysel bir dindarlık formuna yönelimin varlığını ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
This thesis examines the secularisation tendencies of traditional religious paradigms and the changing perceptions of religiosity among pious individuals in urban life particularly after 2000 in the framework of Turkey's experience with modernisation. The thesis comprises two main parts: conceptual and theoretical framework, and applied research. The conceptual framework intially discusses the notion of modernisation and the sociology of modernity, the relationship between modernisation and religion in the context of secularisation discourse, and various approaches to the relationship between secularisation and religiosity. The second part describes and analyses the findings of a quantitative research conducted to measure the changes in the religious understanding of urban religious individuals. Utilizing statistical software, the research analyses the survey applied to a group of men and women over the age of 18 that identified themselves as religious and resided in Istanbul, encompassing variations in age, education, income and occupation. The research discusses how the tension between modernisation and religion is reflected in religious life, the direction of the alleged change in traditional religious perceptions, and the level of reflection on faith, religious sensitivity, worship and religious commitment. The main argument of the thesis is that the understanding of traditional forms and habits have been transformed, the inadequacy of traditional jurisprudence in modern urban life has produced an“intertwined hybrid”form of religiosity between the modern and the traditional, and pious individuals try to produce intermediate formulas and temporary solutions by turning to a rational and individual religiosity that moves away from the traditional religious mentality in the face of diversifying religious interpretations. The findings of the research indicate the lack of a large-scale change in the level of belief, religious sensitivity, worship and religious commitment among pious individuals living in the modern city. However, there is a shift in the concept of religion in the sense of becoming more distant from the tradition, and there is a tendency towards a rational and individual form of religiosity, which indicates a secularisation tendency in the traditional religious understanding.
Benzer Tezler
- Siyasal iletişimde şarkı kullanımı: 2019 yerel seçimlerinde AK Parti örneği
The use of songs in political communication: The case of AK Parti in 2019 local elections
HAKAN SİPAHİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
İletişim BilimleriGalatasaray ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLSÜN GÜVENLİ
- Türkiye'de seküler ve dini hayat tarzlarına dayalı toplumsal ve siyasal kutuplaşmaların gündelik rutinler ve etkileşimler bağlamında sosyolojik analizi
The sociological analysis of political and social polarisations based on secular and religious life-style in Turkey in the context of daily life routines and interactions
SERDAR ÜNAL
Doktora
Türkçe
2013
SosyolojiAdnan Menderes ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KAYHAN DELİBAŞ
- Kentli dindar kadınların mekân algısı ve kullanımı: İzmir örneği
Urban religious women's perception and usage of space: The sample of Izmir
MERVE HARBELİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Sosyolojiİzmir Katip Çelebi ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUHAMMET ERTOY
- Gençlerde evlilik yaşının uzaması üzerine din sosyolojisi açısından bir araştırma
A research on the increasing age of the marriage of the youth in terms of sociology of religion
VİLDAN DİNDAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinMarmara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA ODABAŞI
- Günümüzde babalık algısının dönüşümü: Kentli, orta sınıf, dindar baba örneği
Contemporary transformations of the perception of fatherhood: The case of urban, middle-class, religious father
MERVE TOPAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinMarmara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAFİZE ŞULE ALBAYRAK