1917 Osmanlı Hukuk-ı Aile Kararnâmesinde Hanefî mezhebi dışı etkiler
Non-Hanefi sec influences in the 1917 Ottoman Family Law Decree
- Tez No: 858729
- Danışmanlar: PROF. DR. MERTER RAHMİ TELKENAROĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 109
Özet
İslam, aile yapısını kendine özgü bir takım ilkelere bağlamıştır. Çünkü aile toplumun temeli olup her ferdin yetişmesinde önemli bir etkiye sahiptir. Bundan dolayı aileye önem verilmiş ve evlenme, boşanma, çocuk hakları gibi birçok alanda aile yapısını korumak için İslam hukukunda aile ile ilgili esas ve hükümler mevcuttur. Tarihi sürece bakıldığında aile hukuku geç kanunlaştırılmıştır. Geç kanunlaştırılmış olması evlenme, boşanma, aile içi ilişkiler gibi hususların alelade yapıldığı anlamına gelmemektedir. İslam coğrafyalarında Kur'ân-ı Kerîm, hadis mecmuaları ve âlimlerin görüşleri çerçevesinde toplumun ihtiyacını göz önünde bulundurarak aile hukuku ile ilgili düzenlemeler yapılmıştır. Fakat bu düzenlemeler kanunlaşma safhasına geç gelmiştir. Osmanlı hukuku içerisinde aile hukuku diğer hukuk dallarına nazaran tamamına yakını İslam hukukuna göre oluşturulmuştur. Aile hukukunun düzenli işleyişini sağlamak ve ortaya çıkan sıkıntılara çözüm üretmek amacıyla az da olsa örfî hukuktan da yararlanılmıştır. Padişah iradesine dayanan örfî hukuk hiçbir şekilde İslam hukukuna aykırı olmamıştır. Osmanlı Devleti'nde İslam hukukunun hâkim olduğu devlet yapısına 1839 Tanzimat dönemi sonrası Avrupa'dan iktibas edilen kanunlarla yenilik devresi başlamıştır. Birçok hukuki alanda kanunnameler yapılmasına rağmen aile hukuku alanı sonlara bırakılmıştır. 1917 tarihine kadar kanunname yapılmasa da bu alanda ihtiyaca göre düzenlemeler yapılmıştır. Dolayısıyla Hukuk-ı Aile Kararnâmesi ilk aile hukuku kanunu olarak İslam hukuk tarihinde önemli bir yere sahiptir ve bu durum diğer ülkelere öncülük etmiştir. Kararnâme üç dinin mensupları hakkında farklı hükümler getirerek üçlü karakter yapısıyla hukuk birliğini sağlamaya çalışmıştır. Kararnâmede, birçok konuda Hanefî mezhebinin görüşlerini uygulama usulünden ayrılarak diğer mezheplerin görüşlerinden yararlanılmıştır. Kararnâmenin yaptığı önemli bir yenilikte evlenme ve boşanmalara devlet kontrolü getirmiş, evlenecek kişilerin evlenmeye engel bir durumunun bulunup bulunmamasının tespiti için nikâh ilanının yapılması eğer engel yoksa hâkim huzurunda nikâh akdinin gerçekleştirilmesi esasını benimsemiştir. Boşanmada ise boşanan bireylerin belli bir süre içinde mahkemeye boşandıklarını bildirmeleri şeklinde olmuştur. Ayrıca kanunu hazırlayanlar bazı durumlarda devrin şartlarını ve sosyal çevreyi iyi değerlendirerek kadınlara tefrik hakkı vererek kazaî/adli boşanmanın yolunu açmıştır. Kararnâme çok eşliliği yasaklama yoluna gitmemiş fakat“üzerine evlenmemek ve evlendiği surette kendisi ve ikinci kadın boş olmak şartıyla…”maddesiyle çok eşliliği sınırlandırmıştır. Dört mezhepte küçüklerin evlendirilebileceği görüşü mevcutken Kararnâme İbn Şübrüme ve Ebû Bekir el-Esam'ın görüşlerini esas alarak çocukların ergenliğe girmeden önce evlendirilmesini yasaklamıştır. Kararnâmenin ömrü kısa olmuş, o dönemde yaşanan sıkıntılardan dolayı kısa bir süre sonra yürürlükten kaldırılmıştır.
Özet (Çeviri)
Islam has tied a set of unique principles to the family structure. Because the family is the foundation of society and has a significant impact on the upbringing of each individual, it has been given importance, and in Islamic law, there are principles and regulations regarding family-related matters such as marriage, divorce, and children's rights. Looking at the historical process, family law was legalized late. Late legalization does not mean that matters such as marriage, divorce, and family relations were handled lightly. In Islamic territories, regulations regarding family law were made by taking into account the needs of society within the framework of the Quran, hadith collections, and the opinions of scholars. However, these regulations were late in the stage of legalization. Within Ottoman law, family law, unlike other branches of law, was mostly formed according to Islamic law. To ensure the regular functioning of family law and to find solutions to emerging problems, a little bit of customary law was also used. Customary law, based on the sultan's will, was never contrary to Islamic law. In the Ottoman State, after the Tanzimat period of 1839, a period of innovation began with laws adopted from Europe, where Islamic law was dominant in the state structure. Although ordinances were made in many legal areas, the field of family law was left to the end. Until 1917, no laws were made in this area, but regulations were made as needed. Therefore, the Family Law Decree holds an important place in the history of Islamic law as the first family law, and this situation has set an example for other countries. The Decree tried to ensure legal unity with its threefold character structure by providing different provisions for the members of the three religions. In the Decree, it departed from the practice of applying Hanafi school's views on many issues and benefited from the views of other schools. An important innovation of the Decree was to bring state control to marriages and divorces. It adopted the principle of conducting the marriage contract before a judge after announcing the marriage if there is no obstacle to marriage. In divorce, it was stipulated that divorcing individuals should inform the court of their divorce within a certain period. Additionally, the preparers of the law, by evaluating the conditions of the period and the social environment well, opened the way for women to have the right to divorce, thus enabling judicial/official divorce. The Decree did not prohibit polygamy but limited it with the clause“not to marry another woman if he is already married, and if he does marry, both he and the second woman must be divorced.”While all four schools of thought have the opinion that minors can be married, the Decree, based on the views of Ibn Shubrum and Abu Bakr al-Asam, prohibited the marriage of children before puberty. The Decree had a short lifespan and was repealed shortly after due to the difficulties of the time.
Benzer Tezler
- Seydişehrî'nin Kitâb-ı Nikâh ve Talâk adlı eserinin Hukûk-ı Âile Kararnâmesi ile mukayesesi
A Comparison Of Ḥuquq-ı ʿAila Qararnāmasy with Saydishahry's Ḳitāb-ı Nikāḥ and Ṭalāq, Master's thesis
RESUL DEMİRTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinGümüşhane ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FETULLAH YILMAZ
- Osmanlı Hukûk-ı Aile kararnâmesinin getirdiği yeniliklerin Türk Medeni Kanunu ile mukayesesi
A comparison between the innovations of the Ottoman Family Law decree and the Turkish Civil Code
ÜMMÜ GÜLSÜM ŞENEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
HukukHarran ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RECEP ÇİĞDEM
- Mehmed Zihni Efendi'nin el-Vücûhu'l-Milâh fi Fusûli'n-Nikâh adlı eseriyle Hukuk-ı Aile Kararnamesinin mukayesesi
A comparison between the Mehmed Zi̇hni̇ Efendi̇'s book named el-Vucuhu'l-Mi̇lah fi̇ Fusuli̇'n-Ni̇kah and the Ottoman Law of Family rights
ALİ ASAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
DinAtatürk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AHMET GÜNEŞ
- Cezayir Aile Kanununun 1917 Osmanlı Hukuk-ı Aile kararnamesi ile mukayesesi
Comparison of the Algerian Family Code with the Ottoman Law of Family Rights of 1917
ABDELBASSET KHALED
Doktora
Türkçe
2023
HukukAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET KILINÇ
- Sadreddin Efendi'nin Hukuk-ı Aile Kararnamesine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi
Evaluating of Sadreddin Efendi About Family Law Decision
AHMET YASİN KÜÇÜKTİRYAKİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
HukukGazi ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SALİM ÖĞÜT