Kelam ilminde sünnet'in delaleti meselesi
The denotation of sunnah in the science of kalam
- Tez No: 858956
- Danışmanlar: PROF. DR. MAHMUT ÇINAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gaziantep Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kelam Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 267
Özet
Bu çalışma, dinin esas kaynaklarından olan sünnetin, kelam ilminin bilgi nazariyesindeki yerini, itikadi konularda sünnet referans alınırken nasıl bir yöntem izlendiğini ve kelam ilminde yenilenme fikrinin hâkim olduğu modern dönemde sünnetin bilgi değeriyle ilgili farklı yaklaşımları konu edinmiştir. Giriş ve üç bölümden oluşan bu araştırmanın giriş bölümünde konusu, önemi, amacı, kapsamı, sınırları ve kaynakları hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölümde, kelam ilminin bilgi teorisi ele alınmış, birbirinin tamamlayıcısı olarak görülen bilgi kaynakları arasında, dinin aslî dayanaklarından biri olan sünnetin, bilgi değeri açısından nasıl konumlandırıldığı üzerinde durulmuştur. Kelamdaki epistemolojik unsurlar, Mu'tezile, Eş'ariyye ve Mâtürîdîyye kelam ekollerinin temel kaynaklarında belirlenen sınırlar çerçevesinde izah edilmiştir. İslam düşüncesi içerisinde sünnet kavramının tanımı hakkında genel bir çerçeve çizilmiş, kelamdaki sünnet telakkisi tespit edilmeye çalışılmıştır. Buna göre, kelam kaynakları ve mütekellimlere ait olan usul eserleri başta olmak üzere genel itibariyle sünnetin, çeşitli kriterler üzerinden epistemik bir form olarak haber kapsamında değerlendirildiği belirlenmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde, sünnetin itikadi meselelerde referans alınmasındaki metodolojik temeller incelenmiştir. Kelam ilminin ilahiyât, nübüvvet ve ahiret olarak belirlenen üç ana bölümüne dahil olan belli başlı itikadî konular, kelam literatüründe sünnetin kaynaklığına başvurulma durumu açısından ele alınmıştır. Bu çerçevede Mu'tezile, Eş'ariyye ve Mâtürîdiyye kelam ekollerinin önemli temsilcilerinin itikadî konuları temellendirirken kullandıkları argümanlarda, sünneti hangi ölçülerde referans aldıkları tespit edilmeye çalışılmıştır. Üçüncü bölümde ise, modern dönemde yaşanan gelişmeler karşısında yenilenme fikrini gündeme getiren İslam düşünürlerinden Seyyid Ahmed Han, Muhammed Abduh Abdullatif Harpûtî, İzmirli İsmail Hakkı, Mûsâ Cârullah Bigiyef, Mustafa Sabri Efendi ve Fazlurrahman gibi isimlere yer verilmiştir. Bu düşünürlerin, yenilik anlayışları açısından sünnete ilişkin temel tutumları ve varsa geleneksel yaklaşımlardan ayrılan yönleri incelenmiştir.
Özet (Çeviri)
This study deals with the place of the sunnah, one of the main sources of religion, in the epistemology of theology, the methodology used when referring to the sunnah in matters of theology, and the different approaches to the epistemological value of the sunnah in the modern period when the idea of renewal in theology dominated. The introduction of this research, which consists of an introduction and three chapters, provides information about the subject, importance, purpose, scope, boundaries and sources of the research. In the first part, the epistemology of the science of theology is discussed, and it is emphasized how the sunnah, one of the main pillars of religion, is positioned in terms of its epistemic value among the sources of knowledge that are seen as complementary to each other. The epistemological elements in theology are explained within the framework of the limits set in the basic sources of Mu'tazila, Ash'ariyya and Māturīdīya. A general framework has been drawn about the definition of the concept of sunnah in Islamic thought, and the concept of sunnah in theology has been tried to be determined. Accordingly, it is determined that in the procedural sources of kalam and mutakallimūn, sunnah is evaluated through various criteria within the scope of khabar as an epistemic form. In the second part of the study, the methodological foundations of taking the sunnah as a reference in matters of faith are analyzed. The major theological issues included in the three main sections of theology, prophethood and thehereafter have been analyzed in terms of the references to the Sunnah in the theological literature. In this framework, the extent to which the important representatives of Mu'tazila, Ash'ariyya and Māturīdīya refer to the sunnah in the arguments they use to justify the theological issues is tried to be determined. In the third part, names such as Sayyid Ahmad Khan, Muhammad Abduh Abdullatif Harpûtî, Izmirli Ismail Hakki, Mûsâ Cârullah Bigiyef, Mustafa Sabri Efendi and Fazlurrahman, who are among the Islamic thinkers who brought up the idea of renewal in the face of the developments in the modern period, are included. The basic attitudes of these thinkers towards the sunnah in terms of understanding of innovation and their aspects, if any, that differ from traditional approaches are analyzed.
Benzer Tezler
- İmam Kurtubî'de eskatoloji
Eschatology in Imam Al-Qurtubi
MÜNEVVER GÜDENDEDE
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinBursa Uludağ ÜniversitesiTemel Bilimler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ULVİ MURAT KILAVUZ
- Gazzâlî öncesi Ehl-i Sünnet kelamı bağlamında kelam-felsefe ilişkisi
The relationship between kalam and philosophy in the context of pre-Ghazali Ahl al-Sunnah Kalam
NAZLI EKER
Doktora
Türkçe
2023
DinSüleyman Demirel ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GALİP TÜRCAN
- Bakıllânî, Cüveynî ve Gazzâlî'de kelamın metodik yapısı
The methodical structure of kalam in Bakillânî, Juweynî and Ghazâlî
AHMET GENÇDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DinSüleyman Demirel ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GALİP TÜRCAN
- Tarihselcilik tartışmaları bağlamında Halku'l Kur'an
Halku'l Qur'an, in the context of discussions about historicism
ŞENGÜL TOPRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinHitit ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET EVKURAN
- Nureddin Es-Sâbûnî'nin hayatı, eserleri ve kelâmi görüşleri
Nureddin Es-Sabuni's life, work and Kelâmic sights
METİN ASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
DinFırat ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SELİM ÖZARSLAN