Kastamonu vakıfları (13.-16. yüzyıl)
Kastamonu foundations (13th-16th century)
- Tez No: 859649
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SİBEL KUNDAKÇI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kastamonu Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 539
Özet
Anadolu'nun en kadim şehirlerinden biri olan Kastamonu'da beyliklerden Osmanlı'ya kadar uzanan süreçte kurulan vakıfların ele alındığı bu çalışmada, XV. ve XVI. yüzyıllar için tarihlendirilmiş evkaf, icmal ve mufassal tahrir defterleri başta olmak üzere vakfiyelerden ve diğer arşiv belgelerinden istifade edilmiştir. Kastamonu, Anadolu'nun Türkleşmesine şahit olması dolayısıyla Türk kültürünün ve tarihinin izlenebildiği şehirlerden biridir. Çünkü burada Selçuklular, beylikler ve Osmanlı döneminde sağlam bir Türk kültürü vücut bulmuştur. Bu kültürün ortaya çıkarılması gayretiyle şehre dair birçok akademik ve bilimsel çalışma yapılmış ve halen de yapılmaktadır. Bu çalışma da bu gayretin bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Bilindiği gibi şehirleşmenin en önemli unsurlarından biri vakıflardır. Vakıflar sayesinde Türk medeniyetinin bu zengin mirası yüzyıllarca korunabilmiş ve hâkim unsur tarafından yerine getirilmeyen bazı hizmetler çeşitli vakıflar kanalıyla sağlanmıştır. İnşa edilen camiler, mescidler, zaviyeler, hanlar, hamamlar kısacası medeni bir toplumda olması gereken tüm hizmetler vakıf sistemi sayesinde desteklenmiş ve korunmuştur. Kastamonu, Osmanlı idari sistemi içerisinde değerlendirildiğinde en önemli sancaklarından biridir. Dolayısıyla Selçuklulardan ve beyliklerden devraldığı mirası devam ettirerek burada birçok alana hizmet eden pek çok vakfın kurulmasına vesile olmuştur. Bu bağlamda tezde, beylerin, hatunların, devlet adamlarının, din ve yargı mensuplarının hatta sıradan reayanın kurduğu vakıflar üzerinde durulmuştur. Türklerin Kastamonu'ya ilk gelişinde vakıfların genellikle yöreye hâkim olan beyler tarafından kurulduğu söylenebilir. Bu beyler ve devlet adamları tarafından kurulan vakıfların gerek beylikler ve gerekse Osmanlı dönemi olmak üzere büyük külliyeler veya zengin gelirlere sahip din ve eğitim kurumları oldukları anlaşılmaktadır. Reayanın kurduğu vakıflar ise umumiyetle belirli bir miktar para, dükkân veya arazi parçasından oluşmaktadır. Bu yönüyle şehirde, vakıf kurumunun nasıl geliştiğini, bu kurumların neler olduğunu ve yine Kastamonu'da yaşamış vakıf kurucularının kimler olduğunu tespit etmek çalışmanın en önemli kısmıdır.
Özet (Çeviri)
In this study, which deals with the foundations established in Kastamonu, one of the most ancient cities of Anatolia, from the Beyliks to the Ottoman period, evkaf, icmal and mufassal tahrir books dated for the XVth and XVIth centuries, as well as waqfiyas and other archival documents were used. Kastamonu is one of the cities where Turkish culture and history can be observed, as it witnessed the Turkification of Anatolia. Because a strong Turkish culture was embodied here during the Seljuks, principalities and Ottoman period. In an effort to reveal this culture, many academic and scientific studies on the city have been and are still being carried out. This study has emerged as a result of this endeavour. As it is known, one of the most important elements of urbanisation is foundations. Thanks to the foundations, this rich heritage of Turkish civilisation could be preserved for centuries and some services that were not performed by the dominant element were provided through various foundations. The mosques, masjids, dervish lodges, inns, baths, in short, all the services required in a civilised society were supported and protected by the foundation system. Kastamonu is one of the most important sanjaks in the Ottoman administrative system. Therefore, by continuing the legacy it inherited from the Seljuks and beyliks, it was instrumental in the establishment of many foundations serving many fields. In the context of the subject of this thesis, the foundations established by beys, ladies, statesmen, members of religion and judiciary, and even ordinary people are emphasised. It can be said that when the Turks first arrived in Kastamonu, foundations were generally established by the beys who dominated the region. It is understood that the foundations established by these beys and statesmen were large complexes or religious and educational institutions with rich revenues, both during the principalities and the Ottoman period. On the other hand, the foundations established by the reaya generally consisted of a certain amount of money, shops or pieces of land. In this respect, the most important part of this study is to determine how the foundation institution developed in the city, what these institutions were and who were the founders of the foundations who lived in Kastamonu.
Benzer Tezler
- Impacts of modernization process on conservation and restoration of traditional wooden religious buildings; a comparative study between Turkey and Japan
Modernleşme sürecinin geleneksel ahşap dinî yapıların korunması ve restorasyonu üzerindeki etkileri, Türkiye ve Japonya arasında karşılaştırmalı bir araştırma
SÜHEYLA KOÇ
Doktora
İngilizce
2022
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DENİZ MAZLUM
PROF. DR. KEİSUKE FUJII
- 11244 no'lu evkâf defterine göre Kastamonu vakıfları
Kastamonu waqfs according to the evkâf register numbered 11244
FADİME ÖZCAN KUŞCU
- Türkiye Selçukluları ve beylikleri döneminde Ahî Zaviye Vakıfları (1292-1333)
Ahi Zaviye Foundations in the period of Turkish Seljuks and principalities (1292-1333)
SEMİYE DERELİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
TarihSelçuk ÜniversitesiSelçuklu Tarihi ve Medeniyeti Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEHRA ODABAŞI