Baş-boyun kanserli hastaların adaptif radyoterapisinde cone beam CT (CBCT) üzerinden yapılan planların dozimetrik değerlendirilmesi
Dosimetric evaluation of treatment plans made with images gained from cone beam CT in patients with head and neck cancer undergoing adaptive radiotherapy
- Tez No: 863281
- Danışmanlar: PROF. DR. HASAN MURAT ÇALOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Radyasyon Onkolojisi, Radiation Oncology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Trakya Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sağlık Fiziği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 84
Özet
Giriş ve Amaç: Baş-boyun kanseri radyoterapisinde, hedef ve normal dokuların birbirine yakınlığından dolayı, yüksek doz gradyanları üretebilen yoğunluk ayarlı radyoterapi ve tedavi doğruluğunu arttıran görüntü kılavuzluğunda radyoterapi kullanılır. Tedavi sürecinde anatomik değişiklikler ve pozisyon hataları dozun hedef hacmine doğru bir şekilde verilmesini engeller. Cone Beam CT görüntülerinde anatomik değişiklikleri gidermek için rijit düzeltmeler yeterli olmadığı durumda, adaptif radyoterapi için değerlendirilir. Adaptif radyoterapi, tedavi değişimlerinin sistematik olarak izlendiği ve gerektiğinde tedavi planının yeniden optimize edildiği bir süreçtir. Adaptif radyoterapinin vazgeçilmez bir parçası olan Cone Beam CT görüntüleri, elde edilme biçimlerinden dolayı planlama CT görüntülerinden daha düşük kalitededir. Cone Beam CT görüntülerinin sahip olduğu artifaktlar nedeniyle, planların geometrik ve dozimetrik doğruluğu azalabilir, bu nedenle tedavi planlamalarında bu faktörler göz önünde bulundurulmalıdır. Gereç ve Yöntemler: Çalışmamızda, baş-boyun kanseri için radyoterapi alan 20 hastanın pCT görüntüleri üzerinden tedavi planları yapıldı. Cone Beam CT ve sentetik CT (sentetik CT: Cone Beam CT görüntülerinin deforme edilmesiyle elde edilen görüntüler) görüntüleri üzerinden farklı CT/ Cone Beam CT kalibrasyon teknikleri uygulandı ve hesaplatılan planlar arasında farkların tespiti amaçlandı. Ayrıca tüm tedavileri süresince çekilen haftalık Cone Beam CT görüntüleri üzerinde doz takibi yapıldı. Hastaların doz takibi planları üzerinden hedef hacim ve risk altındaki organ dozları değerlendirildi. Hesaplanan referans plan ile Cone Beam CT / sentetik CT planları arasındaki farklar gamma indeks kriterleri için değerlendirildi. Bulgular: Planlar referans plan ve gamma indeks kriterleri ile karşılaştırıldığında sentetik CT planların gamma analizinden geçme oranı daha yüksektir. Hastanın tedavi planı ve hastanın biriktirilen doz planı arasında PTV54 hedef hacmi doz farkı D%98 ve D%95 için sırasıyla %-3.88 ve %-1.57 bulundu. Tüm tedavi süresince sol ve sağ parotisin dozunda sırasıyla % 6.53 ve % 7.71 artış gözlendi. Boyun çapı değişimi ortalama 1.18±0.65 cm olarak bulundu. Sonuç: Sentetik CT'nin adaptif radyoterapi uygulamalarında kullanılabilirliği doğrulandı. Baş-boyun kanseri radyoterapisinde adaptif radyoterapi uygulamalarında, hedef hacmin ve riskli organların aldıkları doz takibi ve yeniden planlanması için en uygun zamanının 4.-5. haftalar olduğu bulundu. Ayrıca adaptif radyoterapinin hasta bazlı düşünülmesi sonucuna varıldı.
Özet (Çeviri)
Background and Aim: In head and neck cancer radiotherapy, intensity-modulated radiotherapy producing high dose gradients and image-guided radiotherapy enhancing treatment accuracy are employed due to the proximity of target and normal tissues. Anatomical changes and position errors during treatment hinder the precise delivery of dose to the target volume. When rigid corrections are insufficient to address anatomical changes in Cone Beam CT images, adaptive radiotherapy is considered. Adaptive radiotherapy systematically monitors treatment changes and re-optimizes the treatment plan when necessary. Cone Beam CT images, a vital component of adaptive radiotherapy, are of lower quality than planning CT images due to acquisition differences. Attention is crucial for both adaptive radiotherapy and dosimetric calculations due to artifacts in Cone Beam CT images, as they may reduce geometric and dosimetric accuracy in plans. Material and Methods: In our study, treatment plans were generated using planning CT images for 20 patients undergoing radiotherapy for head and neck cancer. Various CT/ Cone Beam CT calibration techniques were applied to Cone Beam CT and synthetic CT (synthetic CT: deformed images obtained from Cone Beam CT) images, and differences among calculated plans were investigated. Dose tracking was also performed on weekly Cone Beam CT images throughout the treatment. Target volume and organ-at-risk doses were evaluated based on patients' dose-tracking plans. Differences between the calculated reference plan and Cone Beam CT / synthetic CT plans were assessed using gamma index criteria. Results: When compared with the reference plans and gamma index criteria, synthetic CT plans showed a higher pass rate in gamma analysis. For the patient's treatment plan and accumulated dose plan, dose differences in the PTV54 target volume were found to be -3.88% and -1.57% for D%98 and D%95, respectively. Throughout the entire treatment, an increase of 6.53% and 7.71% in dose was observed for the left and right parotids, respectively. The average change in neck circumference was found to be 1.18±0.65 cm. Conclusion: The usability of synthetic CT has been confirmed in adaptive radiotherapy applications. In adaptive radiotherapy applications for head and neck cancer, it was found that the optimal time for monitoring and replanning the dose received by the target volume and critical organs is during the 4th and 5th weeks. Additionally, it was concluded that adaptive radiotherapy should be considered on a patient-specific basis.
Benzer Tezler
- Baş boyun kanserli hastaların tedavisinde adaptif radyoterapinin dozimetrik olarak değerlendirilmesi
Dosimetric evaluation of adaptive radiotherapy in the treatment of head and neck cancer
BURÇİN HAZERAL
Doktora
Türkçe
2024
Fizik ve Fizik MühendisliğiEge ÜniversitesiRadyasyon Onkolojisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ADNAN ESASSOLAK
- Baş boyun kanserlerinde kilo kaybına bağlı tümör hacminin ve riskli organların doz dağılımlarının adaptif radyoterapi tekniği ile incelenmesi
The examination of tumor volume and critic organs dose distribution due to lost weight in head and neck cancers using adaptive radiotherapy technique
ŞEMSİ GÜL DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
OnkolojiAkdeniz ÜniversitesiRadyasyon Onkolojisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MİNE GENÇ
- Radyoterapi ile tedavi edilen baş boyun kanserlerinde tedavi süresinde oluşan anatomik değişikliklerin doz dağılımına etkisi
The impact of anatomical changes during treatment on dose distribution in head and neck cancers treated with radiotherapy
SEVİM ÖZDEMİR
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2013
Onkolojiİstanbul ÜniversitesiRadyoloji Onkolojisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER UZEL
- Calculation of volume contraction accuracy based on CT plan using tomo therapy for head and neck cancer patients
Tomoterapi ile tedavi edilen bas boyun kanseri hastalari icin CT planina gore hacim kuculmesinin dogrulugunun hesaplanmasi
SÜMEYRA CAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2014
OnkolojiFatih ÜniversitesiBiyomedikal Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HAŞİM ÖZGÜR TABAKOĞLU
- Baş-boyun kanserli hastalarin radyoterapi merkezlerini seçmelerine etki eden faktörler
Factors affecting the choice of radiotherapy centers for head & neck cancer patients
ERHAN ERGE
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
OnkolojiOkan ÜniversitesiSağlıkta Kalite Yönetimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. YILDIRIM BEYAZIT GÜLHAN