SWAT modeli kullanılarak sulu tarım alanlarında su ve azot bileşenlerinin modellenmesi: Aşağı seyhan Ovası örneği
Modeling of water and nitrogen components in irrigated agricultural areas using SWAT model: The case of lower Seyhan Plain
- Tez No: 863813
- Danışmanlar: PROF. DR. HAYRİYE İBRİKÇİ, PROF. DR. MAHMUT ÇETİN, PROF. DR. ALKHAN SARIYEV
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 108
Özet
Modern tarımın gereği olarak tarım alanında gelişmeler devam ederken, artan tarımsal girdilerden kaynaklı çevresel riskler de artmaktadır. Tarımsal üretimi desteklemek ve oluşabilecek riskleri azaltmak amacıyla 1970'li yıllarda başlayan model çalışmaları artmış ve yapay zeka ile hız kazanmıştır. Modeller, kompleks ve geniş havzaları alansal ve zamansal olarak simüle edebilen, havza içerisinde gerçekleşen tepkileri ve bu tepkilerin birbirleri ile olan etkileşimlerini hesaplayarak araştırmacılara nicel sonuçlar ile sunabilen kapsamlı programlardır. Özellikle iklim değişikliği ile mücadele ve noktasal kirliliğin önlenmesi konusunda oluşturulacak karar mekanizmaları için ileride modellerden daha sık yararlanılmaya devam edilecektir. Bu çalışma sahası gibi toprak, arazi kullanımı ve tarımsal uygulamalarda oldukça heterojen yapıya sahip havzalarda noktasal olmayan kirliliğin kaynağı olan azotlu gübrelerin takibi çevresel ve ekonomik açıdan oldukça önemlidir. Modeller heterojen alanlardaki değişimleri izlemek ve tahminlemek için oldukça yararlı ve ekonomik bir araç olma özelliği taşımaktadırlar. Çalışma alanı hidrolojik açıdan sınırları iyi bilinen, giren ve çıkan su miktarının ölçüldüğü, yarı kurak iklim koşullarına sahip ve başat olarak narenciye, buğday ve 1. ürün mısır yetiştiriciliğinin yapıldığı sulu arazilerden oluşan yapay bir havzadır. Çalışma alanında 2006 yılından itibaren geniş çaplı projeler kapsamında bir adet meteoroloji istasyonu bulunmakta olup, havza çıkışında günlük drenaj akımları ve otomatik örnekleyici yardımıyla günlük olarak drenaj suyunda NO3 konsatrasyonları ölçülmüş, yazlık ve kışlık olmak üzere ürün deseni haritaları yersel olarak kontrol edilerek üretilmiş, belirli aralıklarla 3 farklı toprak profilinden toprak örnekleri alınmış ve arazide çiftçiler tarafından uygulanan sulama ve gübreleme faliyetleri hakkında bilgi toplamak için anket çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Çalışmada SWAT modeli ArcSWAT ara yüzünde kullanılmış olup, 2008 yılında warm up, 2009-2012 yıllarında kalibrasyon aşaması ve 2013-2014 yıllarında validasyon aşaması tamamlanmıştır. Kalibrasyon aşaması sonrası günlük drenaj akım verimi için istatistik değerleri R2, NSE, PBIAS değerleri sırasıyla 0.75, 0.74 ve -3.2 olarak bulunurken, validasyon için bu değerler 0.17, -0.31 ve -8.3 olarak kaydedilmiştir. Günlük ölçülen drenaj sularındaki NO3 konsantrasyon değerleri önce NO3-N'e sonrasında debi ile günlük kg N olarak N yüküne dönüştürülmüştür. Günlük N yükü için istatistik değerleri R2, NSE, PBIAS değerleri sırasıyla 0.38, -0.59 ve 85 bulunurken, validasyon için bu değerler 0.01, -1.60 ve 77 bulunmuştur. İstatistiksel performans değerleri incelendiğinde modelin drenaj akımlarını tahmin kapasitesinin, N yükü tahmin kapasitesinden yüksek olduğu görülmüştür. Daha uzun süreli ve homojen özelliklerdeki yıllara ait kalibrasyon ve validasyon verileri ile bu performans istatistiklerinin iyileştirilebileceğini ve çalışma alanı gibi oldukça heterojen özelliğe sahip alanlarda başarı ile kullanılabileceği ön görülmektedir
Özet (Çeviri)
As developments in the field of agriculture continue as a requirement of modern agriculture, environmental risks arising from increasing agricultural inputs are also increasing. Model studies, which started in the 1970s in order to support agricultural production and reduce possible risks, have increased and accelerated with artificial intelligence. Models are comprehensive programs that can simulate complex and large basins spatially and temporally, calculate the reactions occurring within the basin and the interactions of these responses with each other, and present quantitative results to end users. Models will continue to be used more frequently in the future, especially for decision-making mechanisms to combat climate change and prevent point pollution. Monitoring nitrogen fertilizers, which are the source of non-point pollution, in basins with a highly heterogeneous structure in soil, land use and agricultural practices, such as this study area, is very important from an environmental and economic perspective. Models are a very useful and economical tool for monitoring and predicting changes in heterogeneous areas. The study area is an artificial basin consisting of irrigated lands with well-known hydrological boundaries, where the amount of incoming and outgoing water is measured, with semi-arid climate conditions and where citrus, wheat and first crop corn are grown. There has been a meteorological station in the study area within the scope of large-scale projects since 2006, and daily drainage flows at the basin outlet and NO3 concentrations in the drainage water were measured daily with the help of an automatic sampler. Summer and winter cropping pattern maps were developed by checking locally and at regular intervals. Soil samples were taken from different soil profiles and surveys were conducted to collect information about irrigation and fertilization activities applied by farmers in the field. In the study, the SWAT model was used in the ArcSWAT interface, and the warm up phase was completed in 2008, the calibration phase was completed in 2009-2012, and the validation phase was completed in 2013-2014. While the statistical values R2, NSE, PBIAS values for daily drainage flow efficiency after the calibration phase were found to be 0.75, 0.74 and -3.2, respectively, these values were recorded as 0.17, -0.31 and -8.3 for validation. NO3 concentration values in daily measured drainage waters were first converted to NO3-N and then to N load in kg N per day by flow rate. While the statistical values R2, NSE, PBIAS values for daily N load were 0.38, -0.59 and 85, respectively, these values were found to be 0.01, -1.60 and 77 for validation. When the statistical performance values were examined, it was seen that the model's drainage current prediction capacity was higher than its N load prediction capacity. It is foreseen that these performance statistics can be improved with longer-term and homogeneous years of calibration and validation data, and can be used successfully in areas with highly heterogeneous characteristics, such as the study area
Benzer Tezler
- SWAT modeli kullanılarak Filyos çayı havzasının hidrolojik analizi
Hydrological analysis of Filyos creek watershed using SWAT model
ÖMER GÜNGÖR
Doktora
Türkçe
2018
Çevre MühendisliğiBülent Ecevit ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KADİR ÖZDEMİR
- Evaluation of the alternatives to improve water quality in gürdük watershed using swat model
Swat modeli kullanılarak gürdük havzası su kalitesini geliştirme alternatiflerinin değerlendirilmesi
CEVDET KABAL
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
Çevre MühendisliğiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMRE ALP
DOÇ. DR. ORHAN GÜNDÜZ
- Modelling rainfall-runoff processes in Kabul river basin using arc swat model
Kabul nehir havsazında yağış-akış olaylarının arc swat modeli kullanılarak modellenmesi
HAMIDULLAH TANI
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
İnşaat Mühendisliğiİzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsüİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÖKMEN TAYFUR
- Mudurnu çayı havzasında SWAT modeli uygulaması ve iklim değişikliği etkilerinin değerlendirilmesi
SWAT model implementation and evaluation of climate change effects in the Mudurnu river basin
ABDULKADİR BAYCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Çevre MühendisliğiSakarya Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OSMAN SÖNMEZ
- İnebolu havzasında yüzeysel akış ve sediment yükünün tahmin edilmesinde SWAT modelinin uygulanması
Application of SWAT model for prediction of surface flow and sediment load in the Inebolu basin
ENİS BALTACI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Ormancılık ve Orman MühendisliğiKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MAHMUT REİS