Kâr kalitesi ve sürdürülebilirlik ilişkisi: BİST sürdürülebilirlik endeksinde yer alan firmalar üzerine bir inceleme
The relationship between earnings quality and sustainability: A study on companies in the BIST sustainability index
- Tez No: 864396
- Danışmanlar: PROF. DR. DUYGU ANIL KESKİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İktisat Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 400
Özet
Günümüzde firmalar, sadece finansal başarılarına odaklanmak yerine ekonomik, çevresel ve sosyal etkilerini de göz önünde bulundurarak sürdürülebilirlik performanslarını artırmaya çalışmaktadır. Ayrıca her geçen gün yatırımcılar, firmaların sadece finansal performansına odaklanmak yerine firmaların sürdürülebilirlik stratejilerini ve performansını daha fazla dikkate almaktadır. Firmaların faaliyetlerinin sürdürülebilirlik açısından sonuçlarını ve sürdürülebilirlik anlayışları yatırımcıların uzun vadeli değerlendirmelerinde etkili olmaktadır. Kâr kalitesi de işletmelerin finansal sağlamlığı ve yatırımcıların güveni açısından hayati bir öneme sahiptir. Şeffaf ve güvenilir finansal raporlar sunan firmalar, yatırımcıların bu tablolara dayanarak alacakları ekonomik kararları etkilememesi ve firmaya olan güvenlerini artırmalarına yardımcı olur. Dolayısıyla, sürdürülebilirlik performansı ve kâr kalitesi arasındaki pozitif ilişki, yatırımcı kararlarını etkileyerek firmaların uzun vadeli başarılarını belirlemede önemli bir faktördür. Buna göre, kâr kalitesi ile sürdürülebilirlik performansı arasındaki ilişkinin anlaşılması ve bu ilişkinin firmalar üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesinin önemli olduğu ileri sürülebilir. Çalışmada kâr kalitesi ile sürdürülebilirlik performansı arasında pozitif ilişki olduğu ve sürdürülebilirlik faaliyetlerinin maliyetleri arttırdığı yönündeki düşüncenin önüne geçerek esasında kâr kalitesini arttıracağı varsayımından hareket edilmiştir. Bu çalışmada, kâr kalitesi ile sürdürülebilirlik performansı arasındaki ilişkiyi daha iyi anlamak ve firmaların bu alandaki stratejilerini geliştirmelerine katkıda bulunmak ve yatırımcıların daha bilinçli ve doğru yatırım kararları vermelerine yardımcı olmak amaçlanmıştır. Her ne kadar sürdürülebilirlik ve kâr kalitesi ile ilgili literatürde farklı çalışmalar bulunsa da kâr kalitesi ile sürdürülebilirlik performansı arasındaki ilişkiyi inceleyen çalışmalar oldukça sınırlıdır. Özellikle konunun Türkiye örnekleminde tartışılması büyük öne taşımaktadır. Bu çalışmanın bulguları, bu alandaki mevcut bilgi boşluğunu doldurarak literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Ayrıca firmaların sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmalarına yardımcı olmak ve stratejik kararlar alırken sürdürülebilirlik ilkelerinin entegre edilmesi konusunda rehberlik etmek çalışmanın diğer bir amacıdır. BİST Sürdürülebilirlik Endeksi 2014 yılında oluşturulmuş ve endekse dahil edilen firmalara ilişkin bilgiler 2015 yılından itibaren yayınlanmaya başlamıştır. Bu sebeple çalışmanın örneklemini bilimsel araştırmalarda sıklıkla kullanılan ve amaçlı örnekleme yöntemlerinden biri olan benzeşik/homojen örnekleme tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın verileri 2014-2022 yılları arasında BİST Sürdürülebilirlik Endeksi'nde işlem gören firmalar oluşturmaktadır. Firmaların sürdürülebilirlik raporlarının karşılaştırılabilir olması açısından endekste yer alan firmalar sektörel açıdan değerlendirilerek bankacılık, sigortacılık ve yatırım-danışmanlık firmaları çalışmaya dahil edilmemiştir. Ayrıca panel veri setinin dengeli olabilmesi açısından 2015 yılından itibaren endekste yer alan 18 şirket modele dahil edilmiştir. Çalışmada kullanılan veriler ikincil verilerdir ve kamuya açık kaynaklardan elde edilmiştir. Çalışmanın örneklemini oluşturan firmaların yayınlamış oldukları sürdürülebilirlik raporları içerik analizi ve betimsel istatistiksel tekniğiyle incelenmiş ve sürdürülebilirlik raporlarındaki nitel bilgiler puanlama yöntemi kullanılarak sayısallaştırılmış ve nicel hale getirilmiştir. Araştırmada, BİST Sürdürülebilirlik Endeksi'nde 2015 yılından itibaren yer alan 18 firmaya ait sürdürülebilirlik performanslarının ölçülmesi amacıyla Çoklu Karar Verme Kriterleri'nden olan TOPSİS yöntemi tercih edilmiştir. Kâr kalitesinin ölçülmesinde ise McNichols Modeli kullanılmıştır. Sürdürülebilirlik performansı ile kâr kalitesi arasındaki ilişkiyi ölçmek amacıyla geliştirilen model tahmin edildiğinde istatistiksel açıdan anlamlı ve güvenilirlik değerinin yaklaşık %50 olduğu (0,4997) tespit edilmiştir. Söz konusu sürdürülebilirlik boyutları ile McNichols modelinden elde edilen hata terimi arasında negatif yönlü bir ilişki olması beklentisiyle analiz gerçekleştirilmiş ve analiz sonucunda da ekonomik boyut hariç diğer göstergelerin bağımlı değişkeni negatif yönde istatistiksel açıdan anlamlı bir biçimde etkilediği görülmüştür. Değişkenler arasındaki negatif ilişki; firmaların çevresel ve sosyal sürdürülebilirlik performansının artması McNichols modelinin tahminiyle elde edilen hata terimini azalttığını ve dolayısıyla kâr kalitesinin arttığını göstermektedir. Kâr kalitesi ile sürdürülebilirlik performansı arasındaki ilişkiyi inceleyen bu çalışmada elde edilen bulgular neticesinde işletmelerin kârlılığı artırırken aynı zamanda çevresel ve sosyal etkilerini de yönetmelerinin önemi vurgulanmaktadır. Daha yüksek kâr kalitesine sahip olan firmaların genellikle görece yüksek sürdürülebilirlik performansına sahip olduğu görülmüştür. Bu durum, firmaların sürdürülebilirlik odaklı stratejilerin finansal performanslarına olumlu katkı sağlayabileceğini göstermektedir. Bu tespit, firmaların sürdürülebilirlik performansını artırmak için sürdürülebilirliğin her boyutuna bir bütün olarak yaklaşılması ve finansal performanslarını da iyileştirmek amacıyla sürdürülebilirlik odaklı stratejileri benimsemelerinin önemli olduğunu göstermektedir. Ancak, kâr kalitesi ile sürdürülebilirlik arasındaki ilişkinin karmaşık olduğunu ve her şirket için aynı şiddette işlemediğini de belirtmek gerekir. Her ne kadar iki kavram arasında pozitif yönlü bir ilişki tespit edilmiş olsa da söz konusu ilişki farklı ülkeye, zamana, sektöre ve paydaşların sürdürülebilirlik performansından beklentilerine göre değişiklik gösterebilir. Bu nedenle, firmaların bu konudaki çabalarını stratejik hedeflerine ve paydaşlarının beklentilerine uygun şekilde yürütmeleri gerektiğini belirtmek önemlidir. Kâr kalitesi ile sürdürülebilirlik arasındaki ilişkiyi derinlemesine analiz eden bu çalışmada, mevcut teorik çerçevelere yer verilen sürdürülebilirlikle finansal performans arasındaki ilişkiye farklı bir bakış açısı kazandırılmıştır. Bu, finansal yönetim ve sürdürülebilirlik alanlarında daha kapsamlı bir anlayışın gelişmesine katkı sağlayabilir. Çalışmanın bulguları, şirket yöneticilerine ve karar alıcılara sürdürülebilirlik politikalarını ve kâr kalitesini iyileştirme konusunda somut öneriler sunmaktadır. Bu da firmaların sürdürülebilirlik stratejilerini daha etkin bir şekilde geliştirmelerine ve uygulamalarına yardımcı olabilir. Çalışmada kullanılan araştırma yöntemleri ve analiz teknikleri, benzer çalışmalar için bir kılavuz niteliği taşıyabilir ve gelecekteki araştırmalarda araştırmacılara benzer konularda daha ileri düzeyde çalışmalar yapmalarına yardımcı olabilir. Çalışmanın bulguları, firmaların yanı sıra akademik çevre, sivil toplum kuruluşları ve kamu kurumları gibi çeşitli uygulama alanlarında da yönlendirici olabilir. Bu bulguların pratik uygulamalara ve politika oluşturmaya yönelik kullanımı geniş bir yelpazede etkiler yaratabilir.
Özet (Çeviri)
Today, companies are trying to increase their sustainability performance by taking into account their economic, environmental, and social impacts, rather than focusing only on their financial success. In addition, with each passing day, investors pay more attention to sustainability strategies and the performance of companies rather than focusing only on their financial performance. The sustainability results of companies' activities and their sustainability understanding are effective in investors' long-term evaluations. However, profit quality also plays a critical role in gaining investors' trust. Companies that help transparent and reliable financial reports investors make more positive decisions and increase their trust in the company. Therefore, the positive relationship between sustainability performance and profit quality is an important factor in determining the long-term success of companies by influencing investor decisions. In this context, it is important to understand the relationship between profit quality and sustainability performance and to evaluate the effects of this relationship on companies. The study was based on the assumption that there is a positive relationship between profit quality and sustainability performance, and it is aimed to create a perception that sustainability activities will increase profit quality by preventing the idea that they increase costs. This study aims to better understand the relationship between profit quality and sustainability performance and to contribute to companies developing their strategies in this field. By revealing the relationship between these two concepts, it is to help investors make more informed and correct investment decisions. Although there are studies in the literature on sustainability and profit quality, limited studies are looking at the relationship between profit quality and sustainability performance. The findings of this study also aim to contribute to the literature by filling the existing knowledge gap in this field. It also aims to help companies achieve their sustainability goals and provide guidance on integrating sustainability principles when making strategic decisions. The study, which investigates the relationship between profit quality and sustainability activities, provides current and important information on the subject to investors, policymakers, and other stakeholders. In addition to providing a more comprehensive understanding of the sustainability performance of the business, its financial performance, and long-term value creation impacts, it is also important in guiding how companies will contribute to the Sustainable Development Goals set by the UN nations and the targets set in the 12th Development Plan. Possible contributions of the study include providing information that will help investors make more informed investment decisions; It is to encourage them to make more long-term, sustainable, and responsible investments. It will also help companies develop strategies to improve profit quality and sustainability performance, create longer-term value, and reduce existing risks. It will also contribute to increasing the effectiveness and efficiency of financial markets by encouraging companies to increase their transparency and accountability. As a result, this study is expected to make some important contributions both theoretically and practically. BİST Sustainability index was created in 2014 and information about the companies included in the index started to be published in 2015. For this reason, the sample of the study was determined by the analogous sampling method, which is one of the purposeful sampling methods frequently used in quantitative research. Accordingly, the sample consists of companies traded in the BİST Sustainability Index between 2014 and 2022. In order to ensure that the sustainability reports of the companies are comparable and to provide more accurate results, the companies in the index were evaluated from a sectoral perspective and banking, insurance and investment-consultancy companies were not included in the study. In addition, in order to ensure a balanced panel data set, 18 companies that have been included in the index since 2015 were included in the model. The data used in the study was obtained through secondary data collection technique. Financial information constituting the profit quality of the companies included in the sample was obtained from the Public Disclosure Platform (KAP) and sustainability reports were obtained from the official websites of the companies. The sustainability reports published by the companies that constitute the sample of the study were examined using the content analysis method, and the qualitative information in the sustainability reports was quantified using the scoring method. In the research, the TOPSIS method, one of the Multiple Decision Making Criteria, was preferred to measure the sustainability performances of 18 companies that have been included in the BİST Sustainability Index since 2015. While evaluating the sustainability performances of the companies determined within the scope of the study, the GRI G4 standards set were used in the process of determining indicators for economic, environmental, and social dimensions. The McNichols, also known as the Improved Dechow-Dichev model, was used to calculate the profit quality of the companies included in the sample. While examining the relationship between the sustainability performance and profit quality of businesses, the panel data analysis method was used since the data obtained within the scope of the study using the TOPSIS method and the McNichols model were created by bringing together horizontal sections at different times. For econometric analyses to yield accurate results, it is important to choose the model to be used correctly. For this reason, first of all, the basic assumptions were tested, and based on these assumptions, the appropriate estimation method was determined and the relationship between the two variables was examined. When the model developed to measure the relationship between sustainability performance and profit quality was estimated, it was found to be statistically significant and its reliability value was approximately 50% (0.4997). The analysis was carried out with the expectation of a negative relationship between the sustainability dimensions in question and the error term obtained from the McNichols model, and as a result of the analysis, it was seen that other indicators, except the economic dimension, negatively affected the dependent variable in a statistically significant way. The negative relationship between the variables means that, as the environmental and social sustainability performance of companies increases, the error term obtained by estimating the McNichols model decreases, and therefore the profit quality increases. In this study examining the relationship between profit quality and sustainability performance, it was determined that there is a significant relationship between profit quality and sustainability performance. It emphasizes the importance of businesses managing their environmental and social impacts while increasing profitability. Companies with higher profit quality have generally been shown to have higher sustainability performance. This shows that sustainability-oriented strategies can positively contribute to the financial performance of companies. As a result, to increase the sustainability performance of companies, it is important to approach every dimension of sustainability as a whole and to adopt sustainability-focused strategies to improve their financial performance. However, it is important to note that the relationship between profit quality and sustainability is complex and does not work the same for every company. Although a positive relationship has been identified between the two concepts, this relationship may vary according to different countries, times, sectors, markets, and stakeholders' expectations of sustainability performance. Therefore, companies need to carry out their efforts in this regard by their strategic goals and stakeholders' expectations. In this study, which analyzes the relationship between profit quality and sustainability in depth, a different perspective is gained on the relationship between sustainability and financial performance, which includes existing theoretical frameworks. This can contribute to a more comprehensive understanding of financial management and sustainability. The findings of the study provide concrete recommendations to company managers and decision-makers on improving sustainability policies and profit quality. This can help companies develop and implement their sustainability strategies more effectively. The research methods and analysis techniques used in the study can serve as a guide for similar studies. This may help future researchers conduct further studies on similar topics. The findings of the study may be valuable in various application areas, such as academia, non-governmental organizations, and public institutions, as well as companies. The use of these findings for practical applications and policy-making can have a wide range of impacts.
Benzer Tezler
- Muhasebe bilgi kalitesi ile sürdürülebilirlik raporlaması ve güvence hizmetleri ilişkisi
The relationship between accounting information quality with sustainability reporting and assurance services
MERVE GÜLMEZ ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
İşletmeOndokuz Mayıs Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İDRİS VARICI
- Muhasebe bilgi kalitesi ile sürdürülebilirlik raporlaması ve güvence hizmetleri ilişkisi
The relationship between accounting information quality with sustainability reporting and assurance services
MERVE GÜLMEZ ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
İşletmeOndokuz Mayıs Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İDRİS VARICI
- Kurumsal sürdürülebilirlik ile hizmet kalitesi arasındaki ilişkinin belirlenmesi: Oda ve borsalar üzerine bir uygulama
Identifying the relationship between corporate sustainability and service quality: A study on the chambers and the commodity exchanges
BİLGE TEKİN
- El sanatlarında ticarileştirme ve sürdürülebilir kültürel miras turizmi ilişkisi
Relationship between commercialisation in handicrafts and sustainable cultural heritage tourism
ŞEYMA KUTLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
TurizmKarabük ÜniversitesiKültürel Miras ve Miras Alan Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YURDANUR YUMUK
- Online entrepreneurship as a strategy for rural development: Case of Turkey
Kırsal kalkınma için bir strateji olarak çevrimiçi girişimcilik: Türkiye örneği
BURCU YAŞLAK
Yüksek Lisans
İngilizce
2016
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİYE AHU AKGÜN