Geri Dön

Psikososyal risk değerlendirme ölçeği olarak kullanılan COPSOQ'a yönelik bir sistematik derleme çalışması

A systematic review of COPSOQ a sapsychosocial risk assessment questionnaire

  1. Tez No: 865279
  2. Yazar: ÇAĞLA YABASUN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. OSMAN ALPARSLAN ERGÖR
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Halk Sağlığı, Mühendislik Bilimleri, Psikoloji, Public Health, Engineering Sciences, Psychology
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İş Sağlığı ve Güvenliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: İş Sağlığı ve Güvenliği Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 98

Özet

Giriş: İşyerlerinde psikososyal risklerin ölçülmesinde kullanılan COPSOQ III ölçeği zaman içinde geliştirilmiş ve farklı dillere uyarlanmıştır. Kristensen ve Borg tarafından geliştirilen bu ölçek sağlam bir teorik arka plana ve yaygın bir kullanıma sahip olduğu için günümüzde de sıkça kullanılmaktadır. Bu çalışmanın amacı yaygın olarak kullanılan COPSOQ III ölçeğinin geliştirildiği günden bu yana kullanımı hakkında genel bir aydınlatma yapmaktadır. Ayrıca araştırmanın değişkenlerine göre şekillenen bu çalışma literatürde bu konuda böylesine geniş kapsamlı bir çalışma olmadığı için hem COPSOQ kullanıcıları hem de araştırmacıları için literatüre veri sunmayı amaçlar niteliktedir. Yöntem: Sistematik derleme yöntemiyle yapılan bu çalışma PRİSMA standartlarına göre yürütülmüştür. Araştırma 2018-2023 yılları arasında dili Türkçe ve İngilizce olan Google Scholor, COPSOQ Network, YÖK-Tez, Sciencedirect, Pubmed veri tabanlarında yürütülmüş olup“copsoq iii”anahtar kelimesiyle yapılmış ulusal ve uluslararası yayınları araştırmanın amacına göre derlemektedir. Araştırmanın değişkenleri; sistematik derleme kapsamına giren çalışmaların yayımlandığı yıl ve ülke, uygulandığı meslekler, katılımcıların sayısı ve cinsiyet dağılımı, verilerin toplanma yöntemleri, araştırmaların metodu, ölçülen COPSOQ III boyutlarının kullanım durumu ve benzeridir. Yalnızca COPSOQ III anahtar sözcüğünün kullanılmış olması, uluslararası hakemlerce onaylanmış çalışmaların derlemeye dahil edilmesi ve dil sınırlamaları araştırmanın temel kısıtlılıklarıdır. Derleme sürecinde açık erişimli ve Dokuz Eylül Üniversitesi Kütüphanesinden erişilen yayınlar kullanılmıştır. Bulgular: Derlemeye dahil edilen yayınların sayısı 103'tür. Almanya'da 20 adet çalışma yayımlanması nedeniyle en fazla çalışma burada yapılmıştır. İsveç ise 19 çalışmayla ikinci sırada yer almaktadır. Yapılan çalışmalarda değerlendirilen toplam katılımcı sayısı 142344'tür. Yapılan 12 çalışmada veri erişiminin nasıl sağlandığına dair bilgi bulunmazken 66'sında WEB tabanlı anket uygulanarak sağlanmıştır. Yürütülen çalışmaların çoğunluğunu sağlık sektörü oluşturmasına rağmen enerji, pazarlama, telekomünikasyon sektörlerinden de çalışmalar yapılmıştır. Dahil edilen yayınlarda en çok kullanılan COPSOQ III boyutu nicel talepler iken en az kullanılan boyut ise siber zorbalıktır. Sonuç: Ölçek birçok sektörde kullanılmıştır, ancak gelecek çalışmalarda sık kullanıldığı sektörlerin (sağlık, ticaret) yanı sıra medya, eğlence, güvenlik gibi sektörlere de odaklanılabilir. COPSOQ-III kullanılan çalışmalar genellikle kesitsel (71,9) araştırmalardır. Gelecek araştırmalarda farklı araştırma yöntemlerinin seçilmesi literatüre yarar sağlayabilir. COPSOQ III ölçeğinin az kullanılan boyutlarının kullanım alanının genişletilmesi öneriler arasındadır.

Özet (Çeviri)

Introduction: The COPSOQ III scale, used to measure psychosocial risks in workplaces, has been developed over time and adapted to different languages. Developed by Kristensen and Borg, this scale is widely used today due to its solid theoretical background and extensive use. The purpose of this study is to provide a general overview of the use of the widely used COPSOQ III scale since its development. Additionally, since there is no such comprehensive study in the literature on this topic, which is shaped by the variables of the research, the study aims to provide data to the literature for both COPSOQ users and researchers. Method: This study, conducted using a systematic review method, was conducted according to PRISMA standards. The research, conducted between 2018-2023, searches for national and international publications on Google Scholar, COPSOQ Network, YÖK-Tez, ScienceDirect, and Pubmed databases with the keyword“copsoq iii”and compiles them according to the variables of the research. The variables of the study include the year and country of publication of the studies included in the systematic review, the occupations to which it was applied, the number and gender distribution of the participants, the data collection methods, the research methods, the usage status of the measured COPSOQ III dimensions, and similar. The main limitations of the study are the use of only the keyword COPSOQ III, the inclusion of studies approved by international referees, and language restrictions. Open-access publications and publications accessed from Dokuz Eylül University Library were used in the review process. Results: The number of publications included in the review is 103. Germany has the highest number of studies with 20 studies published. Sweden is in second place with 19 studies. The number of participants evaluated in the studies is 142,344. While there is no information on how data access was provided in 12 studies, it was provided by applying web-based surveys in 66 studies. Although the majority of the studies conducted are in the health sector, studies have also been conducted in the energy, marketing, and telecommunications sectors. The most commonly used COPSOQ III dimension in the included publications is quantitative demands, while the least used dimension is cyberbullying. Conclusion: The scale has been used in many sectors, but in future studies, focus can be placed on other sectors (media, entertainment, security, etc.) in addition to those commonly used (health, commerce). Studies using COPSOQ-III are generally cross-sectional (71.9%). Selecting different research methods in future studies could benefit the literature. Expanding the use of less commonly used dimensions of COPSOQ III is among the recommendations.

Benzer Tezler

  1. Obez olan ve olmayan bir grup bireyde diyet uyum davranışının psikososyal yordayıcılarının incelenmesi: Planlı davranış kuramı çerçevesinde bir batarya geliştirme ve model sınama çalışması

    Investigating psychosocial predictors of diet adherence behaviour in a group of obese and non-obese individuals: A study of a battery development and a model testing with in the scope of Theory of Planned Behaviour

    BİRCAN AKMERCAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Beslenme ve Diyetetikİstanbul Üniversitesi

    Uygulamalı Psikoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. H. ÖZLEM SERTEL BERK

  2. Bipolar bozuklukta eşlik eden psikoz yüksek risk sendromunun bilişsel fonksiyonlar ve işlevsellikle ilişkisi

    The relationship of psychosis high-risk syndrome in bipolar disorder with cognitive functions and functionality

    SİMGE UZMAN ÖZBEK

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    PsikiyatriDokuz Eylül Üniversitesi

    Psikiyatri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İBRAHİM EMRE BORA

  3. Kız ergenlerde intihar girişim niteliği ve ergenin psikososyal özellikleri ile ilişkisi

    The features of suicide attemps in female adolescents and its relationship with adolescent's psychosocial characteristics

    ALİ SAFA SAYIM

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    PsikiyatriMarmara Üniversitesi

    Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NEŞE PERDAHLI FİŞ

  4. Üstün yetenekli çocuklarda uyum problemleri ile etiketlenme ve stresle başa çıkma stratejilerinin ilişkisi

    Adjustment problems of gifted children and relations with labeling and coping mechanisms of stress

    BEGÜM DEĞER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    PsikolojiEge Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ TÜRKAN YILMAZ IRMAK

  5. Multiple skleroz tanısı olan ergenlerin manyetik rezonans görüntülemesinde volümetrik ölçümlerin kognitif fonksiyonlar, anhedoni ve depresyonla ilişkisinin değerlendirilmesi

    Evaluation of the relationship between magnetic resonance imaging volumetric measurements of adolescents with multiple sclerosis, cognitive functions, anhedonia and depression

    KEMAL SARUHAN

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    NörolojiHacettepe Üniversitesi

    Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. DİLŞAD FOTO ÖZDEMİR