Yetişkin bireylerde aleksitimi ve mükemmeliyetçilik arasındaki ilişkide belirsizliğe tahammülsüzlüğün aracı etki rolü
Examining the mediating role of intolerance of uncertainty in the relationship between alexithymia and perfectionism in adults
- Tez No: 865376
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ BETÜL ÇETİNTULUM HUYUT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Arel Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 88
Özet
Aleksitimi, belirsizliğe tahammülsüzlük ve mükemmeliyetçilik kavramlarının ortak paydası, tanılar üstü kavramlar olmasıdır. Tanılar üstü yaklaşım, bu değişkenlerin klinik çerçevedeki belirtilerinden ve tanılarından bağımsız bir şekilde bu tanının altında yatan bilişsel ve davranışsal ortak süreçleri hedef alarak geniş ve büyüyen klinik uygulama yelpazesi sunmaktadır. İdyografik yaklaşım, nomotetik yaklaşımda olduğu gibi herkes için uyarlanabilir genel belirtilere odaklanmaktan ziyade bireyin öyküsünü kendi bağlamında değerlendirmekte ve kişiselleştirilmiş tedavi yöntemleri seçmektedir. Bu araştırmanın temel amacı, aleksitimi ile mükemmeliyetçiliğin üç boyutu (katı, öz eleştirel, narsist) arasındaki ilişkide belirsizliğe tahammülsüzlüğün iki boyutunun (ileriye yönelik kaygı, engelleyici kaygı) aracılık rolünü gösteren bir yapısal model önermektir. Bu model çalışılırken Türkiye'de yaşayan 18-60 yaş aralığındaki 540 kişiden oluşan örneklem grubuna Toronto Aleksitimi Ölçeği, Büyük Üçlü Mükemmeliyetçilik Ölçeği ve Belirsizliğe Tahammülsüzlük ölçekleri uygulanmıştır. Veriler SmartPLS 4 istatistik programı kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmanın sonucunda bireylerin aleksitimik belirtileri yükseldikçe öz eleştirel mükemmeliyetçilik özellikleri arttığı görülmektedir. Öz eleştirel ve narsist mükemmeliyetçilik değişkenleriyle ileriye yönelik kaygı arasında pozitif yönde ilişki bulunurken engelleyici kaygı ile narsist mükemmeliyetçilik arasında pozitif yönde etki bulunmuştur. Aleksitimi ve mükemmeliyetçilik boyutları arasındaki ilişkide belirsizliğe tahammülsüzlüğün alt boyutlarının bütünleyici kısmi ve tam olmak üzere aracı etki rolleri bulunmuştur.
Özet (Çeviri)
The common denominator of the concepts of alexithymia, intolerance of uncertainty and perfectionism in this study is that they are transdiagnostic concepts. The transdiagnostic approach offers a wide and growing range of clinical applications by targeting the cognitive and behavioral common processes underlying this diagnosis, independent of the symptoms and diagnoses of these variables in the clinical framework. In this context, the transdiagnostic approach offers a unique approach that emphasizes the idiographic, that is, the uniqueness of the person's story, without worrying about finding a diagnostic equivalent of psychological problems.The main purpose of this research is to propose a structural model that shows the mediating role of two dimensions of intolerance of uncertainty (anticipatory anxiety, inhibiting anxiety) in the relationship between alexithymia and three dimensions of perfectionism (rigid, self-critical, narcissistic). While studying this model, the Toronto Alexithymia Scale, Big Three Perfectionism Scale and Intolerance of Uncertainty scales were applied to a sample group of 540 people between the ages of 18-60 living in Turkey. Data were analyzed using the Smart PLS 4 statistical program. As a result of the research, it is seen that as individuals' alexithymic symptoms increase, their self-critical perfectionism characteristics increase. While there was a positive relationship between self-critical and narcissistic perfectionism variables and anticipatory anxiety, a positive effect was found between inhibitory anxiety and only narcissistic perfectionism. In the relationship between alexithymia and perfectionism dimensions, the sub-dimensions of intolerance of uncertainty have been found to have integral, partial and full mediating effects.
Benzer Tezler
- Yetişkin bireylerde obsesif inanışlar ile aleksitimi arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between obsessive beliefs and alexithymia in adult individuals
GÖKNUR GÜLDESTE
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
PsikolojiHaliç ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NESRİN DUMAN
- Yetişkin bireylerde aleksitimi ve erken dönem uyum bozucu şemaların karşılaştırmalı olarak incelenmesi
A comparative study of alexithymia and early maladaptive schemas in individuals
RÜVEYDA KÜTÜKDE
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiİSTANBUL BEYKENT ÜNİVERSİTESİPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. PERVİN NEDİM BAL
- Yetişkin bireylerde mutluluk korkusunun aleksitimi, depresyon, kişilik özellikleri ile ilişkisi
The relationship between the fear of happiness with alexithymia, depression, personality traits in adults
DENİZ ŞİBKA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Psikolojiİstanbul Gedik ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAKAN DUMAN
- Yetişkin bireylerin bağlanma stilleri ve anne-baba çatışmasının aleksitimi üzerindeki yordayıcı rolü ve anne-baba aldatmasının düzenleyici etkisi
Adults' attachment styles; assumptious role of parental conflict on alexithymia; regulatory role of parental infidelity
CEMİLE CANAN KARABULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Psikolojiİstanbul Arel ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ PERVİN TUNÇ
- Yetişkin bireylerde eşbağımlılık, bağlanma ve aleksitimi arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between co-dependency, attachment and alexi̇thymi̇a in adults
ERVANUR DERELİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KAAN YILANCIOĞLU