The effects of expertise, goal-based labelling and infinite option setup on the paradox of choice
Seçim paradoksunda uzmanlık, hedef temelli etiketleme ve sonsuz seçenek kurgusunun etkileri
- Tez No: 865609
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ AYSUN HIZIROĞLU AYGÜN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İktisat Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 87
Özet
Şirketler kar yapmak ister ve müşteriler de istek ve ihtiyaçlarını karşılamak ister. En basit haliyle düşününce bu iki oyuncu bir markette bir araya gelir ve şirketin sağladığı ürün ve/veya ihtiyacı belli bir bedel ödeyerek alan müşteri istek ve ihtiyacını karşılamış olur. Endüstri Devrimi'ne ve sonrasında gelen gelişme süreci dikkate alındığında; gelişen teknoloji, teknolojiyi geliştiren mühendisler ve profesyoneller sayesinde günlük hayatın birçok açıdan 250 yıl öncesine göre ne kadar farklı olduğu kolayca görülmektedir. Bu değişimlerden biri insanların seçeneklerinin artışında yaşanmıştır. Yakın dönemi, küreselleşen ekonomik sistemi de dikkate aldığımızda son zamanlarda insanların alternatiflerinin artış hızının artmış olduğunu görüyoruz. 80'lerin siyah beyaz tek kanallı yayınlarından bugün internet üzerinden birçok farklı platformdan, neredeyse sınırsız denebilecek bir alternatif ve seçenek tüketicilere sunulmuş durumda. Eğlence sektörü için örneği verilen bu durum benzer veya farklı çeşitli şekilde örneklendirilebilir. Şüphesiz, Endüstri Devrimi'ni takip eden bilgisayar teknolojilerinin gelişmesi, internetin gelişmesi, sosyal medya ve e-ticaretin hızla büyümesi günlük hayatta, tüketecek, satın alacak, üretecek, yapacak çok sayıda alternatif sunuyor. Batı dünyasının değerlerini dikkate alarak bakınca seçeneklerin artması, insanların karar vermek ve seçmek için daha çok alternatifinin olması insanların özgür bireyler olması anlamında fazlasıyla önemli görünüyor. Refah ve toplumun iyi oluşu için olumlu görülen seçimlerin ve alternatiflerin artışı özgür bireyler için olumlu görülmektedir. Seçim paradoksu ise fazla seçeneğin özgür bireyi güçlendirmek ve toplumun refahını arttırmak yerine farklı birtakım etkileri olabileceğini öne sürer. Seçim paradoksuna göre bireylerin seçenekleri olması önemlidir; ancak bir yere kadar. Çünkü artan seçeneklerin bireyler üzerinde alternatiflerin değerlendirilmesinden gelen bir bilişsel yük bulunmaktadır. Bu bilişsel yük bireylerin karar alırken daha iyi sonuçlar almasını ve yaptıkları seçimden memnun olmasını engelliyor. Seçim paradoksunun karar alıcılar üzerinde iki temel etkisi olur: birincisi, karar alıcı karar veremez. Karşılaştığı alternatifin fazlalığı onun bilişsel yükünü fazlasıyla arttışmıştır. Bu durumda karar alıcı paralize olur, kararını erteler veya o kararı almaz. Ikinci etki ise karar alıcının karar verdiği durumda yaşadığı hissiyata odaklanır. Karar alıcı, belki karar almak zorunda olduğu için belki başka nedenlerle kararını erteleyemez ve verilmiş fazla seçenekler arasından bir karar verir. Kararı sonrasında yaşadığı etki ise karardan alınan memnuniyetin, daha az seçenekli sorulara göre azalmasıdır. Seçim yapacak kişi, çok seçenekle karşılaşınca paralize olmayıp karar verse bile daha az seçeneğin sunulduğu bir sorudan alacağı memnuniyetten daha azını almaktadır. Bu tez çalışması, seçim paradoksunu test etmek için yapılmıştır. Deneysel bir çalışma planlanmış ve katılımcılara yatırım fonu seçmelerini isteyen sorular sorulmuş, seçimleri sonrası yaşadıkları memnuniyet hissi ve zorluk sorulmuştur. Finans alanında benzer çalışmaların azlığından ve seçim paradoksu literatürde uzmanlık ekseninde de çalışıldığından dolayı bu alan seçilmiştir. Yatırım fonu seçiminde, ekonomi/ finans uzmanlığının etkisini, hedef temelli etiketleme ve bu tez için tasarlanmış sonsuz seçenek kurgusunun etkileri seçim paradoksu üzerinde test edilmiştir. Uzmanlığın test edilebilmesi için deney uzmanlar ve uzman olmayanlar olarak iki gruba ayrılmıştır. Uzmanlar en az lisans düzeyinde ekonomi/ finans veya ilişkili bir alandan mezun veya bir finansal kuruluşta çalışırken; uzman olmayanlar İstanbul Teknik Üniversitesi'nde lisans eğitimi gören ve ekonomi giriş düzeyinde bir ders almış, mühendislik ve bilim öğrencileridir. Uzman olmayan grubun çok büyük oranı çalışmamakta, ekonomik veya finansal bir uzmanlığı bulunmamaktadır. Etkilerden hedef temelli etiketleme, uzman olmayanlara yardımcı olan bir etkidir. Seçeneklerin altına örn. yatırım sorularında 'düşük risk-kısa vade' gibi seçim yapacak kişinin, yatırım amacına hitap edebilecek etiketler konması anlamına gelir. Sonsuz seçenek kurgusu ise bu tez içerisinde geliştirilmiş, yalnızca uzmanları hedef alan bir etkidir. Seçenekler arasına, sorunun bağlamında karar alıcının istediği şekilde seçenek yaratmasını yani kişilleştirme yapmasını sağlayan bir etki olarak kurgulanmıştır. Analizler sonucunda bütün katılımcıların yanıtları dikkate alındığında, yatırım fonu seçiminde seçenek sayısı 4'ten 8'e çıktığı zaman memnuniyet anlamlı düzeyde azalırken; zorluk anlamlı düzeyde artmıştır. 4 seçenekten 8'e geçerken uzmanlığın anlamlı bir etkisi bulunmamakla beraber, tezde test edilen iki etken (GBL ve IOS) beklenen etkileri göstermiştir.Hedef temelli etiketleme, beklendiği gibi literature de uygun şekilde uzmanlar üzerinde seçim sonrası memnuniyet ve zorluk konusunda anlamlı bir etkiye sebep olmazken; uzman olmayanlarda seçim sonrası memnuniyetin anlamlı şekilde artmasına neden olurken, zorluğun da anlamlı düzeyde azalmasına neden olmuştur. Sonsuz seçenek kurgusu ise, etkinin mantığı nedeniyle yalnızca uzmanları hedef almıştır ve kişiselleştirme seçeneğini seçen uzmanların yanıtları ile etkiyi yaşamamış uzmanların yanıtları analizde kullanılmıştır. Sonuç olarak, sonsuz seçenek kurgusunun da beklendiği gibi kişiselleştirmeyi seçen uzmanlar üzerinde seçim sonrası memnuniyet üzerinde anlamlı bir artış yaratmıştır ve zorluk üzerinde anlamlı bir etkisi olmamıştır.
Özet (Çeviri)
Businesses aim to make a profit and customers aim to meet their needs and desires. The market is where these two types of players meet. Thanks to the developments after the Industrial Revolution in technology, production methods, engineering, and many other things, daily life is very different in many aspects compared to 250 years before. One aspect of the difference is that one can have many choices and alternatives in daily life to choose from. From the perspective of the modern world, it is good to have alternatives because they enhance one's freedom to choose with an increasing number of alternatives. That way welfare and well-being of people are believed to be higher when there are too many choices. Today markets are highly developed and supply many alternatives to all types of customers. The paradox of choice suggests something different. According to the paradox of choice, it is good to have alternatives and choices; but with an important note: to a level. As Schwartz explained in the 2000s, having too many options causes cognitive load for one and encountering too many alternatives has two possible outcomes: first, one may experience paralysis and may not be able to decide, then postpone the decision or just not make a decision; second, one may choose one option but with less satisfaction compared to a smaller set of choices. This thesis studies the paradox of choice with respect to the earlier studies' findings. An experiment is conducted to understand the paradox of choice in the financial field by analysing the effects of expertise, treatment of goal-based labelling and infinite option setup. Infinite option setup is developed in this thesis and it refers to the choice set where there is one option that targets experts and gives them a chance to create their own option. The experiment is conducted with two groups that are divided by their expertise level in economics and finance to analyse the effects of expertise. In the experiment, participants are asked to choose one investment fund from a given set of 4 options, 8 options, 8 options with GBL treatment and 8 options with IOS treatment. Results showed the effect of increasing alternatives in the financial field where participants expected to choose one fund between 4 and 8 difficulty. Comparing all participants' answers to 4 alternative fund choosing question and 8 alternative fund choosing question, post-decision satisfaction decreased and difficulty increased with an increasing number of alternatives. The effect of GBL on novices was significant while the effect of the treatment was not significant on experts. Novices' post-decision satisfaction increased and difficulty decreased with GBL treatment. Adding to that, the effect of IOS treatment was significant on the post-decision satisfaction of experts who chose to personalize with experts who were not treated. IOS treatment did not have any significant effect on the post- decision difficulty for experts as expected.
Benzer Tezler
- Building of Turkish propbank and semantic role labeling of Turkish
Türkçe önerme veri tabanının oluşturulması ve Türkçenin anlamsal görev çözümlemesi
GÖZDE GÜL ŞAHİN
Doktora
İngilizce
2018
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EŞREF ADALI
- The effects of using security frames on global agenda setting and policy making
Başlık çevirisi yok
ŞİRİN DUYGULU ELCİM
Doktora
İngilizce
2015
Savunma ve Savunma TeknolojileriUniversity of Massachusetts AmherstPROF. CHARLI CARPENTER
- Scrum takımlarının özelliklerinin takım performansı üzerindeki etkilerinin incelenmesi
Examining the effects of Scrum teams' characteristics on team performance
ZEYNEP ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CAFER ERHAN BOZDAĞ
- Temsilden simülasyona: mimarlıkta yapı enformasyon modelleme etkisi
From representation to simulation: Building information modelling effect on architecture
FUNDA TAN
Doktora
Türkçe
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURBİN PAKER KAHVECİOĞLU
- Ürün geliştirme projeleri için yalın ilkelere dayalı melez proje kontrol sistemi tasarımı
Hybrid project control system design for product development projects based on lean principles
SERDAR BAYSAN
Doktora
Türkçe
2015
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET BÜLENT DURMUŞOĞLU