COVID-19 vaka sayısı ve can kaybı üzerinde etkili olan makro faktörlerin belirlenmesi
Determinations of macro factors affecting COVID-19 case numbers and fatality rates
- Tez No: 867214
- Danışmanlar: PROF. DR. RAHMİ YAMAK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonometri, Econometrics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karadeniz Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Ekonometri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 157
Özet
2019 yılının son günlerinde ortaya çıkan ve kısa bir süre içerisinde tüm dünyayı eş zamanlı olarak etkisi altına alıp maalesef milyonlarca insanın hayatını kaybetmesine sebebiyet veren COVID-19 pandemisi hiç kuşkusuz 21. yüzyıla damgasını vuran olaylar içerisinde ve salgınlar tarihinde önemli bir yer almaktadır. COVID-19 pandemisi halk sağlığı açısından bir tehdit olmanın ötesine geçerek ekonomik, siyasi, sosyal ve kültürel hayatı derinden etkilemiştir. Dünyaya yayılımı ve etkisi oldukça farklılaşmaktadır. Şöyle ki, vaka sayısı Avrupa kıtasında ve yüksek gelire sahip ülkelerde oldukça yüksekken Afrika kıtasında ve alt orta ile düşük gelire sahip ülkelerde yayılım daha kısıtlı kalmıştır. Çıkış yeri olan Asya kıtası, Avrupa kıtasından çok daha az etkilenmiştir. Buna karşın can kaybı Amerika kıtası ve üst orta gelirli ülkelerde yüksekken Asya-Okyanusya kıtası ve yüksek gelirli ülkelerde daha düşüktür. Yayılımın en yüksek ve en düşük olduğu Avrupa ve Afrika kıtalarında ise neredeyse aynıdır. Öncelikli olarak halk sağlığının korunması, sağlık hizmeti ve kaynaklarının optimal düzeyde kullanılması ve ardından iktisadi, sosyal ve küresel yapının sürdürülebilirliği açısından gerekli önlemlerin alınması için COVID-19 pandemisinin yayılımı ve etkisinde gözlemlenen farklılığın altında yatan temel makro düzeydeki faktörlerin ortaya konulması büyük önem arz etmektedir. Bu bağlamda gerçekleştirilen bu tez çalışmasının amacı, COVID-19 vaka sayısını ve can kaybını etkileyen demografik, ekonomik, sağlık sektörü kapasitesi ve finansmanı, sosyal, yönetişim ve gelişmişlik düzeyi, hareketlilik, küreselleşme, çevre koşulları ve halk sağlığı çerçevesindeki temel makro düzeydeki faktörlerin belirlenmesine dayanmaktadır. Söz konusu amaç doğrultusunda 135 ülke gelir düzeyleri ve coğrafi konumları temel alınarak yedi gruba ayrılmıştır. Böylelikle ülke grupları bazında ortak ve farklılaşan faktörlerin tespit edilmesi hedeflenmiştir. Çalışmanın, ülke kapsamının geniş olması ve kullanılan faktörlerin çeşitliliği açısından literatüre önemli bir katkı sağlayacağı düşünülmektedir. En Küçük Kareler yöntemi altında tahmin edilen 238 regresyon denklemi sonucunda sosyo-ekonomik ve demografik faktörlerin salgını açıklamada oldukça önemli olduğu ile ülke grupları bazında farklılaşan ve ortak faktörler ortaya konulmuştur. Bulgular genel olarak değerlendirildiğinde COVID-19 vaka sayısı için insani gelişmenin, uluslararası hareketliliğin, gelirin ve nüfus yoğunluğunun; can kaybı için ise gelir ve ekonomik küreselleşmenin önemli birer belirleyici olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Gelirin yayılım üzerindeki etkisi pozitifken can kaybı üzerindeki etkisi negatif yönde gerçekleşmektedir.
Özet (Çeviri)
The COVID-19 pandemic which emerged in the last days of 2019 and affected the whole world simultaneously in a short period of time and unfortunately caused the deaths of millions of people, undoubtedly occupies an important place among the events that marked the 21st century and the history of pandemics. The COVID-19 pandemic goes beyond being a threat to public health and deeply affects economic, political, social and cultural life. Prevalence and impact of the disease was quite heterogeneous around the world. The prevalence of SARS-CoV-2 has been high in Europe and high-income countries, but limited in Africa and lower-middle and low-income countries. Asia, where it originated, has been much less affected than Europe and is similar to the American continent. In contrast, the case fatality rate is high in the American continent and upper-middle-income countries, but low in Asia-Oceania and high-income countries. The case fatality rate is almost the same in Europe and Africa, where the prevalence is highest and lowest. The prevalence and impact of the SARS-CoV-2 virus is highly complex. It is of great importance to identify the main macro-level factors underlying the heterogeneity observed in the prevalence and impact of the COVID-19 pandemic in order to protect public health, optimize the use of health services and resources, and then take the necessary measures for the sustainability of the economic, social and global structure. In this context, the aim of this thesis is to identify the main macro-level factors affecting the number of COVID-19 cases and fatalities in the framework of demography, economy, health sector capacity and financing, social, governance and development levels, mobility, globalization, environmental conditions and public health. For this purpose, 135 countries were divided into seven groups based on income level and geographical location. In this way, it is aimed to identify the common and differentiating determinants of the number of cases and fatalities across groups of countries. The study is considered to be a significant contribution to the literature in terms of the breadth of country coverage and the diversity and multiplicity of factors used. As a result of 238 equations estimated using the least squares method, socio-economic and demographic factors are very important in explaining the pandemic, and differentiating and common factors are revealed on the basis of country groups. In general, it is concluded that human development, international mobility, income and population density are important determinants for the number of COVID-19 cases per hundred thousand people, while income and economic globalization are important determinants for the case fatalities rate. The positive effect of income on prevalance is reversed to a negative effect for the case fatality rate.
Benzer Tezler
- Covid-19 tedavisi için rna-bağımlı rna polimeraz (RDRP) inhibitörlerinin sanal ligand taraması yöntemiyle tasarlanması
Design of rna-dependent rna polymerase (RDRP) inhibitors by virtual ligand screening method for the treatment of Covid-19
BEKİR CAN UĞUR
- COVİD-19 tedavisi için papain-benzeri proteaz (PLpro) inhibitörlerinin in silico yöntemler kullanılarak araştırılması
Investigation of papain-like protease (PLpro) inhibitors for the treatment of COVİD-19 using in silico methods
OZAN ÇOBANOĞLU
- COVID-19 pandemisi'nin BIST aracı kurumlar endeksi, USD/TRY ve EUR/TRY pariteleri üzerine etkisi
Impact of COVID-19 pandemic on BIST tool index, USD/TRY and EUR/TRY parities
İREM SEVİNMİŞ ÇAYLAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
İşletmeMarmara Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SİBEL YILMAZ TÜRKMEN
- Pandemi sürecinde hekimlerin psikolojik dayanıklılık düzeylerindeki değişimi değerlendiren: Karma yöntemli bir çalışma
A mixed method study: The status of resilience among residents during pandemic
BÜŞRA ÇİMEN KORKMAZ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
Aile HekimliğiMarmara ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET AKMAN
- COVİD-19'un kan şekeri seviyeleri ve böbrek fonksiyonlarının bozulması üzerindeki etkisi: ırak'ın al-diwaniya şehrinde karşılaştırmalı bir çalışma
COVİD-19 impact on blood sugar levels and renal function deterioration: a comparative study in al-diwaniya city, iraq
HUSSEIN ALI MASHKOOR MASHKOOR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
BiyokimyaKütahya Dumlupınar ÜniversitesiBiyokimya Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATİH ŞEN