Çocuklukta onaylamayan çevre ile sosyal kaygı arasındaki ilişkide içselleştirilmiş utanç, öz şefkat ve zıtlıktan kaçınmanın aracı rolünün incelenmesi
An examination of the mediating role of internalized shame, self-compassion, and contrast avoidance in the relationship between invalidating childhood environment and social anxiety
- Tez No: 868775
- Danışmanlar: PROF. DR. ADVİYE ESİN YILMAZ SAMANCI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Çocuklukta Onaylamayan Çevre, İçselleştirilmiş Utanç, Öz Şefkat, Zıtlıktan Kaçınma, Sosyal Kaygı Bozukluğu, Invalidating Childhood Environment, Internalized Shame, Self-Compassion, Contrast Avoidance, Social Anxiety Disorder
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 178
Özet
Sosyal kaygı bozukluğunun etiyolojisini ve buna bağlı psikoterapisini açıklayan birçok bilişsel davranışçı model bulunmakla birlikte, yaygın görülen bu bozukluk hakkında halen bilmediklerimiz mevcuttur. Bu çalışma kapsamında, sosyal kaygı bozukluğunun daha iyi anlaşılmasına katkıda bulunmak adına, ilgili alanyazın ışığında yeni bir model oluşturulmuştur. Araştırmanın temel amacı, çocuklukta onaylamayan çevrenin sosyal kaygıyla ilişkisinde içselleştirilmiş utanç, öz şefkat ve zıtlıktan kaçınmanın aracılık rolleri olduğunu öneren bu modeli test etmektir. Araştırmanın örneklemi 288 kadın ve 219 erkek katılımcıdan oluşmaktadır. Veri toplama aracı olarak Liebowitz Sosyal Kaygı Ölçeği, Çocuklukta Onaylamayan Çevre Ölçeği, İçselleştirilmiş Utanç Ölçeği, Öz Şefkat Ölçeği-Kısa Formu ve Zıtlıktan Kaçınma Ölçeği-Genel Duygular Formu kullanılmıştır. Betimsel incelemeler, değişkenler açısından katılımcılar arasında cinsiyet, yaş grubu, gelir düzeyi, çalışma ve çocuk sahibi olma durumuna göre anlamlı farklılıklar olduğuna işaret etmiştir. Process Macro Model 80 kullanılarak ve cinsiyet değişkeni kontrol edilerek yapılan analiz sonuçları, çocuklukta onaylamayan çevre anne ve baba algısının içselleştirilmiş utanç ve öz şefkatin paralel aracılığı ve zıtlıktan kaçınmanın seri aracılığıyla sosyal kaygı üzerindeki toplam dolaylı etkisinin anlamlı olduğunu göstermektedir. Ek olarak çocuklukta onaylamayan anne ve baba algısının içselleştirilmiş utanç ve öz şefkat bireysel aracılıkları, yalnızca anne algısının ise zıtlıktan kaçınma bireysel aracılığı sosyal kaygı üzerinde anlamlı etki göstermiştir. Alanyazın ışığında bulgular; bulgular ışığında ise klinik doğurgular, araştırmanın güçlü yönleri, sınırlılıkları ve gelecek araştırmalara öneriler tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Although there are many cognitive behavioral models that explain the etiology of social anxiety disorder and its associated psychotherapy, there is still much we do not know about this prevalent disorder. Within the scope of this study, a new model was created in the light of the relevant literature in order to contribute to a better understanding of social anxiety disorder. The main purpose of the study is to test this model, which proposes that internalized shame, self-compassion, and contrast avoidance have mediating roles in the relationship of a invalidating childhood environment with social anxiety. The sample of the study consisted of 288 female and 219 male participants. Demographic Information Form, Liebowitz Social Anxiety Scale, Invalidating Childhood Environment Scale, Internalized Shame Scale, Self-Compassion Scale-Short Form and Contrast Avoidance Scale-General Emotions Form were used as instruments. Descriptive analyzes pointed out that there were significant differences among the participants in terms of variables according to gender, age group, income level, employment and having children status. The results of the analysis using Process Macro Model 80 and controlling for the gender variable show that the total indirect effect of the perception of maternal and paternal invalidating childhood environment on social anxiety through the parallel mediation of internalized shame and self-compassion and the series of contrast avoidance is significant. In addition, the individual mediations of internalized shame and self-compassion of the perception of maternal and paternal invalidating childhood environment, and only the individual mediation of contrast avoidance by the perception of the mother showed a significant effect on social anxiety. Findings in the light of the literature; in the light of the findings, clinical implications, strengths and limitations of the study, and suggestions for future research are discussed.
Benzer Tezler
- Çocuklukta onaylamayan çevre ile aleksitimik kişilik özellikleri arasındaki ilişkide benlik saygısının aracı rolü
The mediator role of self-esteem in the relationship between invalidating childhood environment and alexitimic personality traits
ALİ RIFAT KILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
PsikolojiMarmara ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ELİF YÖYEN
- Ergenlerde çocuklukta onaylamayan çevre ile bozulmuş yeme tutumu arasındaki ilişkinin incelenmesi: Duygu düzenleme stratejilerinin aracı rolü
Investigation of the relationship between invalidating childhood environment and disordered eating attitude: Mediator role of emotion regulation strategies
SEZİN ADAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
PsikolojiMarmara ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ELİF ÇELEBİ
- Romantik ilişki doyumunun yordacıları olarak çocuklukta onaylamayan çevre, rasyonel olmayan inançlar ve empati düzeyi
Invalidating childhood environment, irrational beliefs and empathy level, as predictors of romantic relationship satisfaction
BEYZANUR YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
PsikolojiMarmara ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATİH BAL
- Yetişkinlerde çocuklukta onaylamayan çevre ve borderline kişilik özellikleri ilişkisinde duygulara ilişkin olumsuz inançların aracı rolünün incelenmesi
Examining the role of negative beliefs about emotions in the relationship between invalidating childhood environment and borderline personality traits in Turkish adults
ÜMMÜHAN ASENA CEYLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Psikolojiİstanbul Aydın ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MELİSA SEVİ KOÇ
- Çocuklukta onaylamayan çevre ve yetişkinlikteki psikolojik sıkıntı arasındaki ilişkide duygu düzenlemenin aracı rolü
The mediator role of emotion regulation in the relationship between invalidating childhood environment and psychological distress in adulthood
ÖZLEM DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Psikolojiİstanbul Kent ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ASLI BURÇAK TAŞÖREN