Pandemi sürecinde ülkelere göre yayınlanan COVİD-19 vaka ve ölüm verilerinin benford kanununa uyumu
Compliance of case and death data published by country with benford law during the COVİD-19 pandemic
- Tez No: 869538
- Danışmanlar: PROF. DR. GÜLŞAH SEYDAOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Biyoistatistik, Biostatistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Biyoistatistik ve Tıbbi Bilişim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 145
Özet
Son dönemde bilim dünyasında artan hileli veya yanıltıcı verilerin istatistiksel raporlamalarda kullanılması, bu alanlarda çalışanları yanıltıcı faaliyetlerin tespit edilmesi için etkili analitik araçlar geliştirmeye yönlendirmiştir. Bu bağlamda Benford Yasası, basit ve güçlü bir araç olarak dikkat çekmektedir. Tüm dünyada Covid-19 pandemi döneminde yayınlanan vaka ve ölüm kayıtlarının doğruluğu tartışma konusu olmuştur. Bu çalışmanın amacı, yayınlanan Covid-19 vaka ve ölüm verilerinin Benford Yasası ile uyumunu incelemektir. Çalışmadaki veriler, DSÖ tarafından 119 ülkenin ilk 3.ay, 6.ay ve 12.aylık period dilimlerinde yayınlanmış olan verilerinden edilmiştir. Çalışmada Birinci Basamak Testi kullanılmıştır. Ülkelerin vaka ve ölüm sayılarının Benford Kanununa uygunluğu Ki-Kare, Öklid Uzaklık, Hotelling T, KS, Chebyshev Uzaklık, Joenssens, Freedman-Watson-U2 testleriyle değerlendirilmiştir. Vaka ve ölüm sayılarında uyum oranı düşük bulunmuştur; Ölüm verilerinde uyumsuzluğun vaka verilerine göre daha fazla olduğu izlenmektedir. Çalışmadan elde edilen bulgular; vaka ve ölüm uyumsuzluk oranları arasında anlamlı ilişki olmadığını göstermektedir. Diğer bir deyişle ülkeler vaka verilerini doğru sunarken ölüm verilerini doğru sunmuyor olabileceğine işaret etmektedir. Bu durum ülkelerin gelişmişlik indeksi ile de benzerdir. Yani ülkelerin gelişmişlik düzeyinin yüksek olması, uyum yüzdesinin de yüksek olmasını sağlamamaktadır. Bu tür verileri analiz ederken vaka, ölüm, test sayısı gibi parametrenin aynı anda değerlendirilmesi, tek test yerine farklı testlerin birarada değerlendirilmesi uygun olacaktır. Verilerin uyumsuzluk nedenlerinin ülkelerin iktidarlarının popülist kaygıları, sağlık politikaları, demokrasi göstergeleri, tanı, kayıt güvenilirliği ve virüsün seyri gibi birçok faktör ışığında tartışılmasında yarar vardır. Bu verilerin doğruluğunun istatistiksel yöntemler ile analizi, pandemi verilerine duyulan kamu güvenini, radikal ve etkili önlemler alınmasını ve önlemlere uyulmasını sağlayacaktır.
Özet (Çeviri)
Recently, the increasing use of fraudulent or misleading data in statistical reporting in the scientific world has led those working in these fields to develop effective analytical tools to detect misleading activities. In this context, Benford's Law draws attention as a simple and powerful tool. The accuracy of case and death records published during the Covid-19 pandemic period has been the subject of debate all over the world. The aim of this study is to examine the compliance of published Covid-19 case and death data with Benford's Law. The data in the study were obtained from the data published by WHO for 119 countries in the first 3-month, 6-month and 12-month periods. Primary Care Test was used in the study. The conformity of the number of cases and deaths of the countries with Benford's Law was evaluated by Chi-Square, Euclidean Distance, Hotelling T, KS, Chebyshev Distance, Joenssens, Freedman-Watson-U2 tests. The concordance rate was found to be low in the number of cases and deaths; it was observed that the discordance was higher in the death data than in the case data. The findings of the study show that there is no significant relationship between case and death mismatch rates. In other words, it indicates that countries may be presenting case data correctly while not presenting death data correctly. This situation is similar to the development index of the countries. In other words, the high level of development of the countries does not ensure that the percentage of compliance is also high. When analysing such data, it would be appropriate to evaluate parameters such as the number of cases, deaths and tests at the same time, and to evaluate different tests together instead of a single test. It is useful to discuss the reasons for the incompatibility of the data in the light of many factors such as populist concerns of the governments of the countries, health policies, democracy indicators, diagnosis, record reliability and the course of the virus. Analysing the accuracy of these data with statistical methods will ensure public confidence in pandemic data, radical and effective measures and compliance with the measures.
Benzer Tezler
- COVID-19 ölüm ve vaka sayılarının arıma ve derin öğrenme modelleri ile öngörüsü
Prediction of COVID-19 death and case number using arima and deep learning models
BÜŞRA ÇETİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
İstatistikMuğla Sıtkı Koçman Üniversitesiİstatistik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NİDA GÖKÇE NARİN
- Ülkeler arası perspektifte veri gazeteciliği: Türkiye, Rusya, ABD ve İtalya'daki çevrim içi gazeteler üzerine içerik analizi
Data journalism in cross-country perspective: A content analysis of online newspapers in Türkiye, Russia, USA and Italy
SEDAT EROL
- Covıd-19 sürecine ilişkin verilerin kümelenmesi
Clustering of data related to the Covid-19 process
AYŞE DEVRİM
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
İstatistikMuğla Sıtkı Koçman Üniversitesiİstatistik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYTAÇ PEKMEZCİ
- Potentialities for and limits to inclusion by education: The case of Syrian children's education in Turkey and child labour
Eğitim tarafından içermede potansiyeller ve limitler: Türkiye'deki Suriyeli çocukların eğitimi ve çocuk işçiliği
YASEMİN KIZILOĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Sosyal HizmetOrta Doğu Teknik ÜniversitesiSosyal Politika Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET OKYAYUZ
- Türkiye'de fenomenlerin COVİD-19 pandemisi ve aşılanma sürecindeki instagram performansları: Nisan 2020 – Aralık 2021
Instagram performances of phenomena in turkey during the COVİD-19 pandemic and vaccination process: April 2020 – December 2021
GÖZDE ÖZBEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Radyo-TelevizyonBaşkent ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATMA SENEM GÜNGÖR