Geri Dön

Language ability in schizophrenia patients and genetic high-risk individuals: Neuropsychological and computational investigation

Şizofreni hastalarında ve genetik olarak yüksek risk altındaki bireylerde dil becerisi: Nöropsikolojik ve hesaplamalı araştırma

PDF İndir

  1. Tez No: 870585
  2. Yazar: TUĞÇE ÇABUK
  3. Danışmanlar: PROF. DR. TİMOTHEA TOULOPOULOU
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Dilbilim, Psikiyatri, Psikoloji, Linguistics, Psychiatry, Psychology
  6. Anahtar Kelimeler: Şizofreni, Dil Bozukluğu, Endofenotip, Kardeş, Doğal Dil İşleme, Makina Öğrenimi, Schizophrenia, Language Disorder, Endophenotype, Sibling, Natural Language Processing, Machine Learning
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: İngilizce
  9. Üniversite: İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi
  10. Enstitü: Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 127

Özet

Çalışma, şizofrenide dile bağlı fenotipleri tanımlamayı ve şizofreni hastalarında (ŞZ) ve kardeşlerinde (KRD) dili olası bir endofenotip olarak analiz etmeyi amaçladı. Deney 1 için dil, Düşünce ve Dil Bozukluğu Ölçeği (DDBÖ), Düşünce ve Dil Ölçeği (DDÖ), fonemik ve anlamsal sözel akıcılık, Boston Adlandırma Testi ve Hikaye Elementleri Değerlendirme Ölçeği ile değerlendirildi. KRD'nin dil becerileri ŞZ'den daha yüksek, ancak sağlıklı kontrolden (SK) daha düşüktü. ŞZ ve KRD'nin en iyi yordayıcısı, SK'ya kıyasla ana regresyon modelinde TLI skoruydu. Deney 2 için, Türkçe konuşan ŞZ'de değişen dilsel özellikler olup olmadığını ve fenotipler olarak bu olası özelliklerin dile bağlı veya bağımsız olup olmadığını araştırdım. Bunun için Doğal Dil İşleme'yi (DDİ) kullandım. Analizler iki bölümde gerçekleştirildi. Öncelikle ortalama cümle uzunluğu (OCU), toplam kelime (TK), hareketli ortalama tür-belirteç oranı (HOTBO) ve birinci tekil şahıs zamiri kullanımı (BTŞZ) hesaplandı. İkinci olarak, konuşma parçası etiketleme (KPE) ve Word2Vec'i kullandık. ŞZ'nin OCU ve HOTBO'sunun daha düşük, ancak BTŞZ kullanımının daha yüksek olduğunu buldum. Sonuçların TALD ile korelasyonu vardı. KPE, ŞZ'nin daha az koordine edici bağlaç kullandığını gösterdi. Word2Vec, ŞZ'nin SK'dan daha yüksek semantik benzerliğe sahip olduğunu ve K-Means'in ŞZ ve SK'yı %86,84 gibi yüksek bir doğrulukla iki ayrı gruba ayırabildiğini tespit etti. Bulgularımız dilin alt bölümlerinden biri olarak anlambilimin şizofrenide olası bir endofenotip olabileceğini düşündürmektedir. Dolayısıyla bunların değerlendirilmesi hastalığın erken teşhisini kolaylaştırabilir. Ayrıca çalışma, ŞZ'deki değişen dilsel özelliklerin çoğunlukla dilden bağımsız olduğunu gösterdi.

Özet (Çeviri)

The study aimed to define language-related phenotypes in schizophrenia and analyze language in schizophrenia patients (SZ) and their unaffected siblings (SIB) as a possible endophenotype. For experiment 1, language was evaluated with the Thought and Language Disorder Scale (TALD), Thought and Language Index (TLI), phonemic and semantic verbal fluency, Boston Naming Test, and Scale for Scoring the Inclusion and the Quality of the Parts of the Story. Language skills of SIB were higher than those of SZ, but lower than those of healthy controls (HC). The best predictor of SZ and SIB was TLI score in the main regression model compared to HC. For experiment 2, I utilized Natural Language Processing (NLP) to explore whether there are altered linguistic features in Turkish-speaking SZ and whether these possible features as phenotypes are language-dependent or -independent. Analyses was conducted in two parts. Firstly, mean sentence length (MSL), total completed words (TCW), moving average type-token ratio (MATTR), and first-person singular pronoun usage (FPSP) were calculated. Secondly, I used parts-of- speech tagging (POS) and Word2Vec. I found that SZ had lower MSL and MATTR but higher use of FPSP. Results were correlated with the TALD. POS demonstrated that SZ used fewer coordinating conjunctions. Word2Vec detected that SZ had higher semantic similarity than HC and K-Means could differentiate between SZ and HC into two distinct groups with high accuracy, 86.84%. My findings suggest that semantics as subparts of language could be a possible endophenotype in schizophrenia. Thus, their assessment may improve the early diagnosis of the illness. Also, it showed that altered linguistic features in SZ are mostly language- independent.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    750753

    The representation of split selves in contemporary Irish Drama: Schizoanalytical readings of Brian Friel's Philadelphia, Here I Come!, Frank McGuinness's Observe the Sons of Ulster Marching Towards the Somme and Marina Carr's Woman and Scarecrow

    Çağdaş İrlanda tiyatrosunda bölünmüş kişilik temsilleri: Brian Friel'ın Ver Elini Yeni Dünya, Frank Mcguinness'in Somme'a Doğru İlerleyen Ulster'in Evlatlarına Bak ve Marina Carr'ın Kadın ve Korkuluk oyunlarına dair şizoanalitik bir okuma

    MERVE HANÇER

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2022

    İngiliz Dili ve EdebiyatıAnkara Hacı Bayram Veli Üniversitesi

    Batı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ YİĞİT SÜMBÜL

  2. Tez No

    900435

    Hominidlerde evrimsel süreçte dil ve beyin gelişimi

    Language and brain development in Hominids during the evolutionary process

    NAGEHAN MERVE AYBARS

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    AntropolojiSivas Cumhuriyet Üniversitesi

    Antropoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. PINAR GÖZLÜK KIRMIZIOĞLU

  3. Tez No

    518658

    Okul öncesi dönem çocuklarının bakış açısı alma becerileri ile dil becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi

    The relation between perspective taking skills and language ability in preschoolers

    MELTEM EMEN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Eğitim ve ÖğretimÇukurova Üniversitesi

    Okul Öncesi Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. DURMUŞ ASLAN

  4. Tez No

    690215

    Farklı düzeyde dil becerilerine sahip çocuklarda el becerisinin ve dil becerileri ile el becerisi arasındaki ilişkilerin incelenmesi

    Examination of the relationships between manual dexterity and manual dexterity with language ability in children with different language skills

    SELEN OKAY

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Eğitim ve ÖğretimÜsküdar Üniversitesi

    Dil ve Konuşma Terapisi Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞAZİYE SEÇKİN YILMAZ

  5. Tez No

    98550

    Dilin işlevselliği yaklaşımına göre hazırlanmış Türkçe öğretimi programının temel dil becerilerinin kazanılmasına etkisi

    The effects of functional approach in teaching Turkish language on students language ability

    MEHMET BAHADDİN ACAT

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2000

    Eğitim ve ÖğretimHacettepe Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. ÖZCAN DEMİREL

Geri Dön