Evli bireylerde bağlanma türleri, eş tükenmişliği ile evlilik doyumu arasındaki ilişkide boşanma kaygısı ve toksik ilişki davranışlarının aracı rolü
The mediatory role of divorce anxiety and toxic relationship behaviors in the relationship between attachment types, spouse burnout and marriage satisfaction in married individuals
- Tez No: 874304
- Danışmanlar: PROF. DR. BÜLENT GÜNDÜZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mersin Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışma Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 132
Özet
Bu araştırmanın amacı evli bireylerde bağlanma türleri, eş tükenmişliği ile evlilik doyumu arasındaki ilişkide boşanma kaygısı ve toksik ilişki davranışlarının aracı rolünü incelemektir. Bu bağlamda ilk olarak Boşanma Kaygısı Ölçeği geliştirme çalışmaları yürütülmüştür. Ölçek geliştirme çalışması için 304'ü kadın, 126'sı erkek toplamda 430 kişiye ulaşılmıştır. Ölçeğe ilişkin faktör yapısı Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) ile ortaya konulduktan sonra yapı geçerliği için Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) yürütülmüştür. DFA için 276'sı kadın, 114'ü erkek toplamda 390 kişiye ulaşılmış ve geliştirilen ölçeğe ilişkin yapının geçerliği ortaya konulmuştur. Yapı geçerliği için ayrıca yakınsak ve ıraksak geçerlikler de hesaplanmıştır. Ölçek geliştirme çalışmasının ardından çalışmanın bir diğer değişkeni olan toksik ilişki davranışları ölçeği uyarlama çalışması yürütülmüştür. Toksik İlişki Davranışları Ölçeğinin uyarlama çalışması için 345'i kadın, 134'ü erkek toplamda 479 kişiye ulaşılmıştır. Yürütlen DFA sonuçları ölçeğin geçerli bir yapıya sahip olduğunu ortaya koymuştur. Araştırmada kullanılacak olan ölçeklere ilişkin geliştirme ve uyarlama çalışmalarının ardından araştırmanın amacına yönelik bir hipotetik model kurulmuştur. Kurulan hipotetik model 468'si kadınlardan, 166'sı ise erkeklerden oluşan toplamda 634 evli bireyin oluşturduğu çalışma grubu ile test edilmiştir. Çalışmaya ilişkin veriler“Eş Tükenmişliği Ölçeği-Kısa Form”,“Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri-II”,“Boşanma Kaygısı Ölçeği”,“Toksik İlişki Davranışları Ölçeği”ve“Evlilik Yaşamı Ölçeği”kullanılarak toplanmıştır. Bunun yanı sıra araştırmada elde edilen demografik veriler araştırmacı tarafından oluşturulan“Kişisel Bilgi Formu”ile toplanmıştır. Elde edilen veriler ile hipotetik modeli test etmek için Yapısal Eşitlik Modellemesi (YEM) kullanılmıştır. Elde edilen bulgular eş tükenmişliği ve bağlanma stilleri ile evlilik doyumu arasında negatif yönde ve anlamlı ilişkiler olduğunu ortaya koymaktadır. Modele ilişkin veriler incelendiğinde ise eş tükenmişliği ve bağlanma stilleri ile evlilik doyumu arasındaki ilişkide toksik ilişki davranışlarının ve boşanma kaygısının kısmi aracılık rolü üstlendiği görülmektedir. Elde edilen bulgular, alanyazın ışığında tartışılmış, ardından alan uygulayıcılarına ve gelecek araştırmalara ilişkin görüş ve öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
The aim of this research is to examine the mediating role of divorce anxiety and toxic relationship behaviors in the relationship between attachment styles, marital satisfaction, and couple burnout among married individuals. In this context, initially, efforts were made to develop a divorce anxiety scale. Development studies for the scale involved reaching a total of 430 individuals, 304 of whom were female and 126 were male. After the factor structure of the scale was determined through Exploratory Factor Analysis (EFA), Confirmatory Factor Analysis (CFA) was conducted for construct validity. For CFA, a total of 390 individuals, 276 of whom were female and 114 were male, were reached, and the validity of the structure developed for the scale was demonstrated. Convergent and divergent validities were also calculated for construct validity. Following the scale development study, an adaptation study was conducted for another variable of the study, which is the toxic relationship behaviors scale. For the adaptation study of the Toxic Relationship Behaviors Scale, a total of 479 individuals, 345 of whom were female and 134 were male, were reached. The conducted CFA results have shown that the scale has a valid structure. After the development and adaptation studies of the scales to be used in the research, a hypothetical model was established for the purpose of the research. The established hypothetical model was tested with a study group consisting of a total of 634 married individuals, 468 of whom were female and 166 were male. Data for the study were collected using the“Couple Burnout Scale-Short Form”,“Experiences in Close Relationships Inventory-II”,“Divorce Anxiety Scale”,“Toxic Relationship Behaviors Scale”, and“Marital Life Scale”. In addition, demographic data obtained in the research were collected using a“Personal Information Form”created by the researcher. Structural Equation Modeling (SEM) was used to test the hypothetical model with the obtained data. The findings reveal that there are negative and significant relationships between marital burnout and attachment styles with marital satisfaction. When examining the data related to the model, it is observed that toxic relationship behaviors and divorce anxiety play a partial mediating role in the relationship between marital burnout and attachment styles with marital satisfaction. The findings are discussed in the light of the literature, and suggestions regarding practitioners and future research are presented.
Benzer Tezler
- Evli bireylerde bağlanma tarzları ve erken dönem uyum bozucu şemaların evlilik doyumu ile ilişkisi
The relationship of marital satisfaction with attachment styles and early maladaptive schemas in married i̇ndividuals
GÖZDE ALTUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MELTEM NARTER
- Evli bireylerde bağlanma stillerinin kişiler arası duyarlılıkları ile ilişkisi
Relationship between attachment styles and interpersonal sensitivity in married individuals
SİNEM ATAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
PsikolojiBeykent ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HÜSEYİN EBADİ
- Evli bireylerde bağlanma biçimleri, ilişkilere dair bilişsel çarpıtmalar ve evlilik uyumu ilişkisinin incelenmesi
Correlation of attachment styles interpersonal cognitive distoptions and marital adjustment on married i̇ndividuals
TEKİN YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Psikolojiİstanbul Bilim ÜniversitesiUygulamalı Psikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURSEL TELMAN
- Evli bireylerde bağlanma stilleri ve bilişsel esnekliğin ilişki doyumuna etkisi
The relationship between connection styles and cognitive flexibility in married individuals
İPEK TOKSÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Psikolojiİstanbul Aydın ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞAHİDE GÜLİZ KOLBURAN
- Evli bireylerde bağlanma stillerinin, ayrılık kaygısı ve evlilik doyumu ile ilişkisi
The relationship of attachment styles in married individuals with separation anxiety and marriage satisfaction
SEYHAN GAYGUSUZ DAŞDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSNÜ ERKMEN