Berlin Devlet Kütüphanesi'nde bulunan Ms. or. oct. 3520 numaralı Mecmû'a-i Eş'âr (1b-86b): İnceleme-metin-MESTAP'a göre tasnif
Berlin State Library's miscellany copy under the shelf mark Ms. or. oct. 3520 (1v-86v): Review, text, MESTAP classification
- Tez No: 874929
- Danışmanlar: DOÇ. DR. GÜLER DOĞAN AVERBEK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 243
Özet
Bu çalışmada Berlin Devlet Kütüphanesi'nde bulunan Ms. or. oct. 3520 raf numaralı“Mecmūʿa-i Eşʿār”ın 1b-86b varakları arasındaki şiirlerin transkripsiyonlu metni verilmiş, bu şiirler şekil, dil ve ölçü bakımından incelenmiştir. Toplam 179 varaktan oluşan mecmuanın sonradan ilave edilen kısımları Şeyh 'Alî tarafından 1005/1596-7 yılında Sivas'ta istinsah edilmiştir. Mecmuada 686, incelediğimiz kısımlarda ise 16 şairin kaleminden çıkmış 326 şiir yer almaktadır. Bu şairler Şeyhî, Ahmed Paşa, 'Adnî, Âhî, Safî, Hümâmî, Na'îmî, 'Ulvî, Nesîmî, 'Atâyî, Visâlî, Kâsım, Mesîhî, Hümâyûn, Nizâmî ve Senâyî'dir. Mecmuada yer alan şairlerin ekserisi 15. yüzyılın başlarında ve ortalarında yaşamış şairlerdir. Ekleme varaklarda yer alan Âhî, Mesîhî, Hümâyûn mahlaslı şairler ise yüzyıl dönümünde yaşamıştır. Mecmuanın ele aldığımız kısmında en fazla şiire sahip şair Visâlî olup ondan sonra sırasıyla Ahmed Paşa ve Senâyî gelmektedir. Visâlî'nin mecmuanın ele aldığımız kısmında 52 gazeli, 1 müstezadı, Ahmed Paşa'nın 39 gazeli, 1 kasidesi, Senâyî'nin ise 37 gazel, 1 kaside ve 1 müstezadı yer almıştır. Çalışmaya konu olan mecmuanın ele aldığımız kısmındaki şiirlerin ekserisi, Eski Anadolu Türkçesi döneminin dil özelliklerini yansıtmaktadır. En çok kullanılan nazım biçimi gazel olup gazelden sonra tuyuğ nazım biçimi yer almıştır. Toplam 303 şiir gazel nazım biçimiyle, 14 şiir tuyuğ nazım biçimiyle, 5 şiir kaside, 3 şiir müstezad ve 1 şiir de murabba şeklindedir. Zayi olan varaklar sebebiyle Şeyhî'nin 2 gazeli, Ahmed Paşa'nın 4 gazeli ve 1 kasidesi, 'Adnî'nin 1 kasidesi ve 3 gazeli, tespit edemediğimiz şairlere ait 3 gazel, Safî'nin 1 gazeli, Nizâmî'nin 1 murabbaı, Hümâmî'nin 1 gazeli, Visâlî'nin 2 gazeli, 'Atâyî'nin 1 gazeli, Senâyî'nin ise 2 gazeli olmak üzere toplam 22 şiir eksiktir. Mecmuada toplam 8 farklı aruz bahri kullanılmıştır. En çok kullanılan ise remel bahri olmuştur. Çalışmamız iki ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde mecmuanın tavsifi, mecmuanın dil, imla ve aruz özellikleri, mecmuada yer alan şairlerin kısa hayat hikâyeleri, mecmuada yer alan şairlere dair birtakım istatistiki bilgiler yer almış, bu bölüme ayrıca incelemeye konu metnin MESTAP'a göre tasnifini içeren tablo eklenmiştir. İkinci bölümde, mecmuanın metni transkripsiyon harfleriyle tespit edilmiş, ulaşılabilen divanlarda veya muhtelif çalışmalarda mevcut olan şiirler dipnotlarda belirtilmiş, gerekli hâllerde daha önce yapılan çalışmalardan istifade edilmiştir.
Özet (Çeviri)
In this study, the transcribed text of the poems between folios 1b-86b of the“Mecmūʿa-i Eşʿār”numbered Ms. or. oct. 3520 at the Berlin State Library is provided, and these poems are examined in terms of form, meter and language. The majmua, consisting of a total of 179 folios, includes later additions copied by Mevlânâ Şeyh 'Alî in the province of Sivas in 1005/1596-7. The majmua contains a total of 686 poems, with the section we examined containing 326 poems by 16 different poets. These poets are: Şeyhî, Ahmed Paşa, 'Adnî, Âhî, Safî, Hümâmî, Na'îmî, 'Ulvî, Nesîmî, 'Atâyî, Visâlî, Kâsım, Mesîhî, Hümâyûn, Nizâmî, and Senâyî. Most of the poets included in the majmua lived in the early and mid-15th century, while poets in the additional folios, Âhî, Mesîhî, and Hümâyûn lived at the turn of the century. The poet with the most poems in the examined part of the majmua is Visâlî, followed by Ahmed Paşa and Senâyî. Visâlî has 52 ghazals and 1 mustezad, Ahmed Paşa has 39 ghazals and 1 qasida, and Senâyî has 37 ghazals, 1 qasida, and 1 mustezad in the examined section of the majmua. The poems in the part of the majmua examined in this study mostly reflect the linguistic features of the Old Anatolian Turkish period. The most commonly used verse form is the ghazal, followed by the tuyugh verse form. There are 303 poems in the ghazal form, 14 in the tuyugh form, 5 qasidas, 3 mustezads, and 1 murabba in total. Due to missing folios, 22 poems are incomplete, including 2 ghazals by Şeyhî, 4 ghazals and 1 qasida by Ahmed Paşa, 1 qasida and 3 ghazals by 'Adnî, 3 ghazals by unidentified poets, 1 ghazal by Safî, 1 ghazal by Hümâmî, 2 ghazal by Visâlî, 1 ghazal by 'Atâyî, 1 murabba by Nizâmî and 2 ghazals by Senâyî. A total of 8 different arud (prosodic) meters are used in the manuscript, with the most frequently used being the remel meter. Our study consists of two main sections. The first section includes the description of the majmua, the linguistic, orthographic, and prosodic features of the majmua, brief biographies of the poets, some statistical information about the poets, and a table containing the classification of the examined text according to MESTAP. In the second section, the text of the majmua is established with transcription letters, and the poems available in accessible divans or various studies are indicated in the footnotes. When necessary, previous studies were utilized for metrical or semantic purposes.
Benzer Tezler
- Dîvân-ı Bülbül/Bülbülî (İnceleme-transkripsiyonlu metin-dizin)
Dîvân of Bülbül/Bülbülî (Analysis-transcription text-index)
YETER BOLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HANİFE KONCU
- Tevârîh-i Şâhî fi'l-ehâdîs-i ilâhî (inceleme - metin - dizin - sözlük)
Tevârîh-i Şâhî fi'l-ehâdîs-i ilâhî (inceleme - meti̇n - dizin - sözlük)
ERKAN DEMİR
Doktora
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE GÜRSOY NASKALİ
- Sükûtî Divanı'nın tahlili
Analysis of Sükûtî Divan
MUSTAFA TAŞTAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖMER DEMİRBAĞ
- TSMK murakkalarındaki 'Kalem-i Siyahî' desenlerinde yaprak ve çiçek tasnifleri -H. 2152, H. 2153, H. 2154, H. 2160-
Leaf and flower classifications in Qalam-Siyahî patterns in TSMK muraqqas -H. 2152, H. 2153, H. 2154, H. 2160-
MELİHA YEKELER
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinHitit Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CANDAN NEMLİOĞLU
- Türkiye'nin ilk konservasyon laboratuvarı: Kimyahane
The first conservation laboratory of Turkey: The Kimyahane (house of chemistry)
VİLDAN YARLIGAŞ