Ortaöğretim öğretmenlerinin uzaktan eğitimde dijital öğretim becerileri (ÜZEDÖB)'nin geliştirilmesine yönelik bir mesleki gelişim programı önerisi
Proposal for a professional development curriculum for improving secondary education teachers' digital teaching skills in distance education (DTSDE)
- Tez No: 875936
- Danışmanlar: PROF. DR. SEYFİ KENAN, PROF. DR. SEVAL EMİNOĞLU KÜÇÜKTEPE
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Eğitim Programları ve Öğretim, Program Geliştirme, Uzaktan Eğitim, Dijital Öğretim Becerileri, Dijital Yeterlik, Hizmet İçi Eğitim, Ölçek Geliştirme, Curriculum and Instruction, Curriculum Development, Distance Education, Digital Teaching Skills, Digital Competence, In-service Training, Scale Development
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Programları ve Öğretimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Programları ve Öğretim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 335
Özet
Bu çalışmanın temel amacı; ortaöğretim öğretmenlerinin uzaktan eğitimde dijital öğretim becerileri (UZEDÖB) düzeylerinin tespit edilmesi, UZEDÖB'e yönelik ihtiyaçlarının saptanması ve bu ihtiyaçlara yönelik bir mesleki gelişim programı önerisinin hazırlanmasıdır. Karma araştırma yöntemlerinden açıklayıcı ardışık desen dikkate alınarak iki aşamada gerçekleştirilen araştırmanın ilk aşaması, betimsel tarama modelinde gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında; DigCompEdu dijital yeterlik çerçevesi temele alınarak geliştirilen ve 23 madde 3 alt boyuttan oluşan UZEDÖB ölçeği; 2022-2023 eğitim öğretim yılının 2. döneminde İstanbul'da görev yapan ve kademeli küme örnekleme yöntemiyle belirlenen 430 ortaöğretim öğretmenine uygulanmıştır. Elde edilen veriler çeşitli demografik değişkenler açısından nicel analiz yöntemleri ve betimsel istatistikler dikkate alınarak yorumlanmıştır. UZEDÖB ölçeğinden elde edilen bulgulara göre; ortaöğretim öğretmenlerinin UZEDÖB'ünün orta seviyede olduğu tespit edilmiştir. Yine elde edilen bulgular açısından alt boyutlar özelinde incelendiğinde ise ortaöğretim öğretmenlerinin uzaktan eğitimde mesleki katılım becerilerinin yüksek seviyede; öğrenciyi destekleme/güçlendirme becerilerinin orta seviyede ve ölçme-değerlendirme becerilerinin ise yine orta seviyede olduğu tespit edilmiştir. Cinsiyet değişkeni açısından UZEDÖB ölçeğinin genelinde ve mesleki katılım becerileri alt boyutunda erkek öğretmenlerin lehine anlamlı düzeyde farklılaşma saptanmıştır. Öğrenciyi destekleme/güçlendirme becerileri ve ölçme-değerlendirme becerileri alt boyutunda cinsiyet açısından herhangi bir farklılaşma olmadığı görülmüştür. Çalışılan okul türü değişkeni açısından yapılan incelemede ise UZEDÖB ölçeğinin genelinde ve ölçme-değerlendirme alt boyutunda Anadolu Lisesi'nde görev yapan öğretmenlerin puanlarının Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi'ne görev yapan öğretmenlerin puanından daha yüksek olduğu tespit dilmiştir. Çalışılan okul türü açısından öğretmenlerin uzaktan eğitimde öğrenciyi destekleme/güçlendirme becerileri ve mesleki katılım becerilerinde anlamlı düzeyde bir farklılık tespit edilmemiştir. Mezun olunan fakülte değişkeni açısından yapılan incelemede ise sadece mesleki katılım becerileri alt boyutunda anlamlı düzeyde farklılaşma tespit edilmiş, Teknik Eğitim Fakültesi mezunu öğretmenlerin puanlarının; Fen Edebiyat Fakültesi ve Diğer Fakültelerden mezun olan öğretmenlerin puanlarından daha yüksek olduğu bulgularına ulaşılmıştır. Mezun olunan fakülte değişkeni açısından ölçeğin genelinde ve diğer alt boyutlarda anlamlı düzeyde bir farklılaşma tespit edilmemiştir. Son olarak ise mesleki kıdem değişkeni açısından yapılan incelemede ise; sadece mesleki katılım becerileri alt boyutunda farklılaşma tespit edilmiş, 6-10 yıl mesleki kıdemi olan öğretmenlerin mesleki katılım becerilerinin; 11-15 yıl ve 20+ yıl mesleki kıdemi olan öğretmenlerin mesleki katılım becerilerinden daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Mesleki kıdem değişkeni açısından ölçeğin genelinde ve diğer alt boyutlarda ise anlamlı düzeyde bir farklılaşma tespit edilmemiştir. Araştırmanın ikinci aşaması ise 2023-2024 eğitim öğretim yılında nitel veriler toplanarak olgubilim deseninde gerçekleştirilmiştir. Nitel aşamada; araştırma kapsamında geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formları aracılığıyla öğretmen, okul yöneticisi ve alan uzmanı ile görüşme; öğrenciler ve veliler ile de odak grup görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Toplam 60 katılımcıdan elde edilen veriler betimsel analiz yöntemiyle analiz edilmiştir. Nitel aşamadan elde edilen bulgulara göre; ortaöğretim öğretmenlerinin UZEDÖB'ü öğretmenlerden tarafından 41, okul yöneticileri ve öğrenciler tarafından 42'şer, veliler tarafından 33 ve alan uzmanları tarafından 50 kod ile ifade edilmiş, bu kodlar altı farklı kategoride birleştirilmiştir. Nihai olarak ise ortaöğretim öğretmenlerinin UZEDÖB'e yönelik ihtiyaçlarının saptanması açısından UZEDÖB temasına erişilmiştir. Nicel ve Nitel aşamalardan elde edilen bulgulardan hareketle daha sonra ise her iki aşamadan elde edilen bulgulardan yola çıkılarak ortaöğretim öğretmenlerinin UZEDÖB'üne dair ihtiyaçları tespit edilmiş ve ihtiyaç analizleri sonrası tespit edilen 7 tema ve 45 öğrenme çıktısı çerçevesinde“UZEDÖB Mesleki Gelişim Programı”önerisinin tasarısı hazırlanmıştır. UZEDÖB Mesleki Gelişim Programı'nın tasarısının hazırlanması açısından bakıldığında ise araştırma kapsamında oluşturulan program geliştirme danışma ve çalışma gruplarının görüşleri dikkate alınarak programın; felsefesi, kesin hedefleri, içeriği, öğretme öğrenme yaşantıları ve sınama durumları tasarlanmıştır. UZEDÖB Mesleki Gelişim Programı'nın tasarımında; ilerlemeci ve yeniden kurmacı eğitim felsefeleri ve yapılandırmacı öğrenme kuramı dikkate alınmıştır. Hedefler belirlenirken ihtiyaçların tespiti açısından farklar, analitik, demokratik ve betimsel yaklaşımlar dikkate alınmış; kaynak taraması, ölçme-araçları ve testler, bireysel görüşme, odak grup görüşme ve DACUM teknikleri işe koşulmuştur. UZEDÖB Mesleki Gelişim Programı'nın tasarımı açısından tematik-disiplinler arası tasarım modeli temele alınmış ve içerik, sarmal programlama yaklaşımı dikkate alınarak düzenlenmiştir. UZEDÖB Mesleki Gelişim Eğitimi'nde teori ve uygulama aynı anda sunulmaya çalışılarak uygulamalı etkinlikler gerçekleştirilmesi planlanmıştır. Bu nedenle programın öğretme öğrenme sürecine kaynaklık eden; programın eğitim felsefesine, öğrenme çıktılarına ve içeriğine uygun olarak katılımcıların sürece aktif katılımını sağlayacak etkinliklere yer verilmesine; strateji, yöntem ve tekniklerin işe koşulmasına dikkat edilmiştir. Öğretme öğrenme sürecinde katılımcıların sürece aktif katılabilmeleri için daha çok grup çalışmalarına yer verilmesi, web 2.0 araçlarını ve diğer dijital kaynakları etkin kullanması planlanmıştır. Bu çerçevede eğitimin 7 gün 10 oturum 40 saat şeklinde tamamlanması planlanmıştır. Bu kapsamda UZEDÖB tema alanları, öğrenme çıktısı süre tablosu, e-ders izlencesi, eğitim planı, web 2.0 araçları listesi ve 7 adet örnek ders planı oluşturulmuştur. UZEDÖB Mesleki Gelişim Eğitimi'nin sınama durumları açısından hem süreç hem de sonuç değerlendirme anlayışı benimsenmeye çalışılmıştır. Eğitim kapsamında katılımcıların öğrenme çıktısı açısından yargıda bulunabilmek adına yansıtma günlükleri, katılımcı ürünleri, katılımcı ödevleri, katılımcıların e-portfolyo dosyası, eğitmen raporları ve araştırma kapsamında geliştirilen Taş - Kâğıt - Makas Öz Değerlendirme Formu süreç değerlendirmesi için kullanılabilecektir. Sonuç değerlendirme açısından ise araştırma kapsamında geliştirilen UZEDÖB ölçeği ve Ders Değerlendirme Gözlem Formu kullanılabilecektir. Önerilen bu mesleki gelişim programının araştırmacılara ve politika yapıcılara yol gösterici olması umulmaktadır.
Özet (Çeviri)
The present study attempts to identify secondary school teachers' digital teaching skills in distance education (DTSDE), to reveal their needs for DTSDE, and to design a proposal for a professional development curriculum to satisfy these needs. In this two-staged explanatory sequential research, we carried out the first stage in the descriptive survey design. Using stratified cluster sampling, we performed the first stage with secondary school teachers serving in public schools in Istanbul in the second semester of the 2022-2023 academic year. We collected the data from 430 participants using the DTSDE scale, consisting of 3 subscales with 23 items and developed based on the European Framework for the Digital Competence of Educators (DigCompEdu). The data were then interpreted based on participants' demographic characteristics using quantitative analysis methods and descriptive statistics. The findings showed that participating teachers had a moderate level of DTSDE. We also concluded that participating teachers had a high level of professional participation skills in distance education and moderate levels of student support/empowerment skills and measurement-evaluation skills. The results showed a significant difference in favor of male teachers in the total DTSDE score and its professional participation skills subscale. Yet, it was not the case in participating teachers' scores on the student support/empowerment skills and measurement-evaluation skills subscales. By the type of school variable, we determined that the DTSDE total and the measurement-evaluation scores of teachers employed in Anatolian high schools were significantly higher than those of teachers serving in Anatolian vocational and technical high schools. However, teachers' scores on the other subscales did not significantly differ by the type of school variable. Besides, teachers graduating from technical education faculties had significantly higher scores on only the professional participation skills subscale than those graduating from arts and sciences faculties and other faculties. Finally, we found that the professional participation skills scores of teachers with 6-10 years of professional seniority were significantly higher than those of teachers with 11-15 years and 20+ years of professional seniority. We conducted the second stage of the research in a phenomenological design in the 2023-2024 academic year. In the qualitative phase, we held interviews with teachers, school administrators, and field experts through semi-structured interview forms and focus group interviews with students and parents. We then descriptively analyzed the qualitative data obtained from a total of 60 participants. Accordingly, we extracted 41 codes from teacher statements, 42 from administrator statements, 42 from student statements, 33 from parent statements, and 50 from expert statements for secondary school teachers' DTSDE and grouped these codes into six categories. Ultimately, we identified secondary school teachers' needs for DTSDE based on the findings in both stages and drafted the“DTSDE Professional Development Curriculum”proposal relying on the 7 themes and 45 learning outcomes emerging after the needs analysis. Based on progressivism, reconstructivism, and constructivism, we considered the opinions of the curriculum development consultancy and working groups while designing the philosophy, objectives, content, teaching-learning experiences, and testing circumstances of the DTSDE Professional Development Curriculum. While determining the curriculum objectives, we relied on differences and analytical, democratic, and descriptive approaches regarding needs analysis and employed literature review, measurement tools and tests, individual interviews, focus group interviews, and the Progel-Dacum technique. Moreover, we adopted the thematic-interdisciplinary model and spiral approach in the design and content of the curriculum. In the curriculum, we attempt to ensure the integration of theory and practice; thus, we attach much importance to present activities to allow participant involvement with the help of strategies, methods, and techniques aligned with the educational philosophy, learning outcomes, and curriculum content. For example, the curriculum offers more group work and use Web 2.0 tools and other digital resources so that participants always remain active in learning-teaching processes. Therefore, we intend to complete the training with the DTSDE themes, learning outcomes deliverables, e-course syllabus, training scheme, a sample Web 2.0 tools list, and 7 sample lesson plans in 40 hours, 10 sessions, and 7 days. On the other hand, we adopt both process and outcome evaluation approaches in the DTSDE Professional Development Training. For example, reflection diaries, participant products and assignments, e-portfolio files, instructor reports, and the Rock-Paper-Scissors Self-Assessment Form can be used for process evaluation to make an ultimate judgment for participants' learning outcomes. The DTSDE scale and course observation and evaluation form can be used for outcome assessment. Overall, we believe that this proposed professional development curriculum will guide prospective researchers and policy-makers.
Benzer Tezler
- Pandemi döneminde işitme engelli çocukların iletişim süreçlerinin belirlenmesi: Nitel bir analiz
Determining the communication processes or hearing-impaired children during the pandemic period: A qualitative analysis
MEHMET AKİF DAMAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Halkla İlişkilerEge ÜniversitesiHalkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞEN TEMEL EGİNLİ
- Ortaöğretim öğretmen ve öğrencilerinin acil durum uzaktan öğretimine yönelik tutumları, dijital yeterlilikleri ve deneyimlerinin incelenmesi
Investigation of secondary school teachers and students' attitudes, digital competencies and experiences towards emergency remote teaching
ÇAĞLAR KIYMET
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Bilim ve TeknolojiAmasya ÜniversitesiBilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RECEP ÇAKIR
- Türkiye'deki uzaktan eğitim uygulamaları ve öğretmenlerin uzaktan eğitime yönelik tutumları ile dijital okuryazarlıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi
Distance education practices in turkey and the relationship between teachers' attitudes towards distance education and their digital literacy
ADEM ULUTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimGaziantep ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET BAŞARAN
- Pandemi dönemi çevrim içi uzaktan eğitime ilişkin öğretmenlerin memnuniyet düzeyleri (İstanbul ili Bağcılar ilçesi örneği)
Satisfaction levels of teachers regarding online distance education during the pandemic period (The case of Bağcılar district of İstanbul province)
MEHMET AKSU
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve Öğretimİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BİLAL YILDIRIM
- Çevrimiçi çevre eğitiminin sürdürülebilirliği konusunda öğretmen görüşleri
Opinions of science teachers on the sustainability of environmental education through online education
HANDE ELGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimOndokuz Mayıs ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TOHİT GÜNEŞ