Geri Dön

Menteşeoğulları Beyliği mimarisinde giriş açıklıkları ve taçkapılar

Entrance openings and portals in the architecture of the Menteşeoğulları Principality

PDF İndir

  1. Tez No: 876695
  2. Yazar: FULYA AKINCI
  3. Danışmanlar: PROF. DR. GÖKBEN AYHAN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Sanat Tarihi, Art History
  6. Anahtar Kelimeler: Beylikler Dönemi, 14.-15. yüzyıl, Menteşeoğulları Beyliği, Mimari, Giriş Açıklığı, Taçkapı, Principalities Period, 14th-15th century, Menteşeoğulları Principality, Architecture, Entrance Opening, Portal
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 332

Özet

Menteşeoğulları Beyliği mimarisinde birçok yapı türünde giriş açıklıkları ve taçkapılar inşa edilmiştir. Menteşeoğulları döneminde giriş açıklıkları ve taçkapılarda konum, inşa malzemesi, form ve süslemeler yönünden çeşitli uygulamalar söz konusudur. Bu dönemde mermer, kesme taş, devşirme malzemenin tek başına kullanıldığı giriş açıklıkları ve taçkapılar olduğu gibi farklı malzemelerin bir arada yer verilmesiyle oluşturulan örnekleri mevcuttur. Beyliğe ait yapılardan Milas Ahmed Gazi (Ulu) Camii ve Beçin Yelli (Kepez) Camisi'nde hem giriş açıklığı hem de taçkapı yer almaktadır. Söz konusu döneme ait yapılarda bir ya da en fazla iki giriş açıklığı bulunmaktadır. Form özellikleri açısından bazı giriş açıklıkları cepheden girinti, bazı taçkapılar ise cepheden taşıntı yapacak şekilde tasarlanmıştır. Ayrıca cepheyle aynı düzlemde olanları da vardır. Menteşeoğulları yapılarının giriş açıklıkları taçkapılara kıyasla daha küçük boyutlu ve sade görünümlüdür. Eski Çine Ahmed Gazi Cami'nin doğu, Yatağan Turgut İlyas Bey Cami'nin batı cephesinin kuzey ucundaki, Balat İlyas Bey Medresesi'nin kuzeybatı ve Eski Köyceğiz Köyü Anonim Türbe'nin (kuzey) giriş açıklıkları süslemelere sahiptir. Bu giriş açıklıklarında geometrik, bitkisel ve yazı olmak üzere üç süsleme türü kullanılmıştır. Menteşeoğulları yapılarına ait bazı taçkapılarda Anadolu Selçuklu gelenekleri devam ettirilmekle birlikte kendine özgü yeni üslupların ortaya konulduğu örnekler de verilmiştir. Bu dönemde her yönüyle en dikkat çekici taçkapı şüphesiz ki Balat İlyas Bey Camii'nin taçkapısıdır. Söz konusu taçkapı, Menteşeoğulları Beyliği mimarisinde ünik bir eser olmasının yanı sıra Beyliklerden sonra gelen Osmanlı dönemi için de önemli bir örnek teşkil etmektedir. Menteşeoğulları Beyliği'nin diğer önemli taçkapıları arasında Beçin (Peçin) Ahmed Gazi Medresesi ile Milas Ahmed Gazi (Ulu) Camii'nin taçkapıları da boyut ve süsleme özellikleri açısından Beylikler dönemine damgasını vuran örnekler arasında yer almaktadır. Ayrıca Balat Ahmed Gazi Zaviyesi'nin taçkapısı da anıtsal boyutlarda olup sade görünümü ile Osmanlı taçkapılarına da örnek teşkil etmektedir. Beçin Ahmed Gazi Medresesi'nin taçkapısı abidevi görünümü ve cepheden taşıntısıyla Anadolu Selçuklu döneminin taçkapı merkezli cephe kurgusunu devam ettirirken kademeli sivri kemer uygulamalarıyla Gotik mimarinin özelliklerini yansıtmaktadır. Menteşeoğulları Beyliği dönemi mimarisini konu alan yayınlarda yapılar genel olarak ele alınmış fakat bunların giriş açıklıkları ve taçkapıları hakkında doğrudan bir çalışma yapılmamıştır. Bu tez çalışmasında ilk kez Menteşeoğulları Beyliği mimarisindeki giriş açıklıkları ve taçkapılar kesit ve görünüş çizimleri ile fotoğrafları eşliğinde tanımlamaları yapılarak ayrıntılı bir şekilde incelenmiştir. Söz konusu döneme ait giriş açıklıkları ve taçkapıların kendi aralarında, Anadolu ve Anadolu dışındaki diğer örneklerle kıyaslaması yapılarak Sanat Tarihi alanındaki yeri ve önemi ortaya konulmuştur.

Özet (Çeviri)

Entrance openings and portals were built in many types of buildings in the architecture of the Menteşeoğulları Principality. During the Menteşeoğulları period, there were various applications in terms of location, construction material, form and decorations in the entrance openings and portals. In this period, there are entrance openings and portals in which marble, cut stone and spolia were used alone, as well as examples created by combining different materials. Among the structures belonging to the principality, Milas Ahmed Gazi (Ulu) Mosque and Beçin Yelli (Kepez) Mosque have both an entrance opening and a portal. There are one or at most two entrance openings in the buildings from the period in question. In terms of form features, some entrance openings are designed to recess from the facade, and some portals are designed to project from the facade. There are also some that are on the same plane as the facade. The entrance openings of Menteşeoğulları buildings are smaller and simpler in appearance than the portals. The entrance openings of Eski Çine Ahmed Gazi Mosque on the east, Yatağan Turgut İlyas Bey Mosque on the north end of the west facade, Balat İlyas Bey Madrasa in the northwest and Eski Köyceğiz Village Anonymous Tomb (north) have decorations. Three types of decoration were used in these entrance openings: geometric, floral and text. Although Anatolian Seljuk traditions are continued in some of the portals belonging to Menteşeoğulları buildings, examples of unique new styles are also given. The most striking portal in every aspect of this period is undoubtedly the portal of Balat İlyas Bey Mosque. In addition to being a unique work in the architecture of the Menteşeoğulları Principality, the portal in question also constitutes an important example for the Ottoman period that came after the Principalities. Among the other important portals of the Menteşeoğulları Principality, the portals of Beçin (Peçin) Ahmed Gazi Madrasah and Milas Ahmed Gazi (Ulu) Mosque are among the examples that left their mark on the Principalities period in terms of size and ornamentation features. In addition, the portal of Balat Ahmed Gazi Zawiya is of monumental size and sets an example for Ottoman portals with its simple appearance. The portal of Beçin Ahmed Gazi Madrasa continues the portal-centered façade structure of the Anatolian Seljuk period with its monumental appearance and projection from the facade, and reflects the characteristics of Gothic architecture with its gradual pointed arch applications. In publications about the architecture of the Menteşeoğulları Principality period, the structures were generally discussed, but no direct study was conducted on their entrance openings and portals. In this thesis study, for the first time, the entrance openings and portals in the architecture of the Menteşeoğulları Principality were examined in detail by describing them with section and elevation drawings and photographs. By comparing the entrance openings and portals of the said period with each other and with other examples from Anatolia and outside Anatolia, their place and importance in the field of Art History has been revealed.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    372102

    Milas Firuz Bey Camii süslemeleri

    The ornaments of Mi̇las Fi̇ruz Bey Mosque

    EMİNE ÜNAL

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2014

    El SanatlarıSüleyman Demirel Üniversitesi

    Geleneksel Türk El Sanatları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SEMA ETİKAN

  2. Tez No

    204425

    Batı Anadolu beylikleri mimarisinde tipolojiye bağlı süsleme tasarımları

    The decoration programs in terms of typlogy in the architecture of the West Anatolian principalities

    SÜREYYA EROĞLU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2006

    Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. GÖNÜL CANTAY

  3. Tez No

    41380

    Menteşe Beyliği mimarisi 1. (metin)

    Başlık çevirisi yok

    REMZİ DURAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1995

    Sanat TarihiDokuz Eylül Üniversitesi

    İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. HAKKI ÖNKAL

  4. Tez No

    679664

    Menteşeoğulları Beyliği, Akdeniz dünyası ve Osmanlı Beyliği: Devletlerarası ilişkilerin gelişimi

    Menteşeoğullari Principality, Mediterranean world and Ottoman Principality: Development of inter-state relations

    ALPEREN ARI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    TarihAydın Adnan Menderes Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ KEMAL RAMAZAN HAYKIRAN

  5. Tez No

    738589

    Ali Rıza Hakses'in Muğla-Menteşe Büyükleri adlı eserinin tenkitli neşri

    Criticized publication of Ali Rıza Hakses's Muğla-Menteşe Büyükleri

    KEMAL DENİZ KARA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    TarihMuğla Sıtkı Koçman Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ADNAN ÇEVİK

Geri Dön