Tulum eşliğinde icra edilen geleneksel dansların etnokoreolojik çözümlemesi: Artvin-Rize örneği
Ethnochoreological analysis of traditional dances performed with bagpipe: Artvin-Rize example
- Tez No: 876896
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BORA OKDAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Müzik, Sahne ve Görüntü Sanatları, Folklore, Music, Performing and Visual Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Halk Oyunları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Halk Oyunları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 132
Özet
Geleneksel dansların ve bağlamsal çerçevelerinin incelenmesinde, tek bir akademik disiplin içinde yalnızca analize dayanmak kapsamlı bir bakış açısı sağlayamaz. Etnokoreoloji, multidisipliner bir alan olarak, antropoloji, tarih, psikoloji, etnomüzikoloji, sosyoloji ve diğerleri gibi çeşitli disiplinlerden gelen içgörüleri entegre ederek bütünsel bir anlayışın geliştirilmesini kolaylaştırır. Etnokoreoloji, geleneksel dansların oluşumunu, kültürel geleneklerle ilişkilerini, yapısal analizleri, sosyo-psikolojik temelleri ve tarihsel süreç içerisindeki sosyal ortamların kapsamlı bir şekilde yorumlanmasını sağlar. Ayrıca, sadece neden dans ettiğimiz sorusunu değil, aynı zamanda toplumsal kimlikle ilgili sosyal süreçleri de araştırır. Kapalı toplumsal yapıları ile karakterize edilen Laz ve Hemşin topluluklarının kendine özgü geleneksel dans ve müziklerinin etnokoreolojik analizi, kültürel sürekliliklerini ve günlük yaşamlarının ayrılmaz parçaları olarak geçmiş ile bugün arasında kurdukları bağlantıları anlamak için çok önemlidir. Tulum enstrümanını neden kullandıklarını, yaşam tarzlarının enstrüman seçimi üzerindeki etkisini, köy ve kentsel yaşam tarzlarının etkisini, coğrafi çevrelerinden kaynaklanan çevresel faktörleri, kapalı toplumsal yapılarının etkilerini ve ilerleyen teknolojiden kaynaklanan değişiklikleri araştırmak, benzersiz kültürel kimliklerini keşfetmek için önemli yollardır. Bu çalışma, tulum enstrümanının yaygın olarak kullanıldığı Artvin ve Rize illerinde Laz ve Hemşin halklarının yaşadığı köylerde saha araştırması yapılmasına odaklanmıştır. Geleneksel dans ortamlarının oluşumu, değiştirilmesi veya sürdürülmesi ile ilgili sosyal boyutları kapsayan, bu toplulukların kültürel kimliklerine yönelik toplumsal tutumları incelemeyi amaçlamaktadır. Özellikle, Artvin ve Rize illerinde tulum enstrümanının eşlik ettiği geleneksel danslar üzerine etnokoreolojik çalışmaların olmaması ve enstrümanın Laz ve Hemşin halklarının kültürel kimliklerini yansıtmadaki önemli rolü, bu araştırma çabasının öneminin ve özgünlüğünün altını çiziyor. Bu çalışmaya temel oluşturacak kuramsal çerçeve belirlenerek, daha önce yazılmış olan çalışmaların literatür taraması yapılarak değerlendirilmesi yapılmaktadır. Nitel araştırma yöntemlerinden katılımcı gözlem, odak grup görüşmeleri ve doküman analizi üzerinden elde edilmektedir. Tulum eşliğinde icra edilen geleneksel dans toplumlarının yaşadıkları bölgelerin doğal ortamları incelenerek Laz ve Hemşin toplumlarının geleneksel dansları (Horon) çatısı altında çözümlemeler yapılmaktadır. Geleneksel dans üzerine daha önce yapılmış araştırmalardan yararlanılacaktır. Karadeniz bölgesinde genelden özele geleneksel dansların algılanışı, uygulanış formları ve tercih edilen enstrümanlara sosyolojik bir bakış açısı oluşturmaktadır. Laz ve Hemşin kültürlerinde geleneksel çalgı, müzik ve dansların yaşam biçimlerinin bir parçası olduğunu gösteren kültürel organizasyonlar emik bakış açısı ile değerlendirilmektedir. Elde edilen emik veriler neticesinde tarihsel ve karşılaştırılmalı yöntem üzerinden etik verilere ulaşılması sağlanmaktadır. Araştırma modeli olarak nitel araştırma desenlerinde kültür analizi modeli kullanılmaktadır. Kullanılacak model ile tulum enstrümanını kullanan Laz ve Hemşin halklarının kültürel kimlikleri, kendilerine özgü kültürleri, yaşayış tarzları, kapalı toplum yapılarının sebepleri bireysel ve toplumsal yorumlamaları yapılmaktadır. Bu tezde yer alacak tulum eşliğinde icra edilen geleneksel danslar Artvin ve Rize'de yaşayan Laz ve Hemşin toplumlarının geleneksel dansları ile sınırlandırılmaktadır. Örneklem olarak Hopa, Arhavi, Fındıklı, Ardeşen, Pazar ilçe köylerinde yapılan çalışmalardan elde edilen bilgilerle tulum eşliğinde icra edilen geleneksel dansların etnokoreolojik çözümleri yapılırken etnisite, yapısal, müzikal, ritüel, sosyo-politik, toplumsal cinsiyet, popüler kültür, ekonomik ve inanç bağlamları çözümlenmektedir.
Özet (Çeviri)
ABRASCT In the study of traditional dances and their contextual frameworks, relying solely on analysis within a single academic discipline cannot provide a comprehensive perspective. Ethnochoreology, as a multidisciplinary field, facilitates the development of holistic understanding by integrating insights from various disciplines such as anthropology, history, psychology, ethnomusicology, sociology, and others. Ethnochoreology provides a comprehensive interpretation of the formation of traditional dances, their relationship with cultural traditions, structural analysis, socio-psychological foundations and social environments throughout the historical process. It also explores not only the question of why we dance, but also the social processes involved in social identity. Ethnochoreological analysis of the unique traditional dances and music of the Laz and Hemshin communities, which are characterized by their closed social structures, is very important to understand their cultural continuity and the connections they establish between the past and the present as integral parts of their daily lives. Researching why they use the tulum instrument, the impact of their lifestyle on instrument selection, the impact of village and urban lifestyles, environmental factors arising from their geographical environment, the effects of their closed social structures and the changes resulting from advancing technology are important ways to discover their unique cultural identities. This study focused on conducting field research in the villages where Laz and Hemşin people live in Artvin and Rize provinces, where the bagpipe instrument is widely used. It aims to examine social attitudes towards the cultural identities of these communities, covering the social dimensions related to the formation, modification or maintenance of traditional dance environments. In particular, the lack of ethnochoreological studies on traditional dances accompanied by the bagpipe instrument in Artvin and Rize provinces and the important role of the instrument in reflecting the cultural identities of the Laz and Hemşin peoples underline the importance and originality of this research effort. The theoretical framework that will form the basis of this study is determined, and previously written studies are evaluated by conducting a literature review. It is obtained through qualitative research methods such as participant observation, focus group interviews and document analysis. Analyzes are made under the umbrella of traditional dances (Horon) of Laz and Hemshin societies by examining the natural environments of the regions where the traditional dance societies performed to the accompaniment of Tulum live. Previous research on traditional dance will be utilized. It creates a sociological perspective on the perception, practice forms and preferred instruments of traditional dances in the Black Sea region, from general to specific. Cultural organizations that show that traditional instruments, music and dances are a part of lifestyles in Laz and Hemsin cultures are evaluated from an emic perspective. As a result of the emic data obtained, ethical data can be accessed through historical and comparative methods. As a research model, the cultural analysis model is used in qualitative research designs. With the model to be used, individual and social interpretations of the cultural identities of the Laz and Hemshin people who use the bagpipe instrument, their unique cultures, lifestyles, and the reasons for their closed social structures are made. The traditional dances performed with bagpipes that will be included in this thesis are limited to the traditional dances of the Laz and Hemşin communities living in Artvin and Rize. Ethnochoreological solutions of traditional dances performed with bagpipes were made with the information obtained from the studies carried out in Hopa, Arhavi, Fındıklı, Ardeşen and Pazar district villages as a sample, while ethnicity, structural, musical, ritual, socio-political, gender, popular culture, economic, kinesiology and belief were made. Their contexts are analyzed.
Benzer Tezler
- Performans teori ekseninde Erkan Oğur'un Kopuz (Dede Sazı) icrası
Erkan Oğur's Kopuz (Dede Sazı) performance on the axis of performance theory
YILMAZ ÖZTUTAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
MüzikAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTürk Müziği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEVİLAY ÇINAR
- Tracing the contemporary critique in design: Mapping users' critical acts on social media
Tasarımda çağdaş eleştirinin izini sürme: Sosyal medyadaki kullanıcıların eleştirel eylemlerinin haritalandırılması
SELİN ARKAN
Doktora
İngilizce
2024
Endüstri Ürünleri Tasarımıİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstriyel Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞEBNEM TİMUR
- Otantisite inşası çerçevesinde Türkiye'de bağlama icrasının değişim süreci: Gelenek, icat, ihtilaf, ihya
The change process of bağlama performance practice in the context of authenticity construction: Tradition, invention, conflict, revival
ERDEM ŞİMŞEK
Doktora
Türkçe
2022
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiMüzikoloji ve Müzik Teorisi Ana Bilim Dalı
PROF. SONGÜL KARAHASANOĞLU