Elazığ- Hüseynik (Ulukent) geleneksel evlerindeki yapısal sorunların görsel tespiti ile evlerde kullanılan kerpiç malzeme örneklerinde SEM-XRD analizi ve değerlendirilmesi
Visual detection of structural problems in Elaziğ- Hüseynik (Ulukent) traditional houses and SEM-XRD analysis and evaluation of adobe material samples used in the houses
- Tez No: 878221
- Danışmanlar: DOÇ. DR. NURSEN IŞIK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dicle Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yapı Bilgisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 174
Özet
Elazığ il merkezinin kuzeybatısında bulunan Hüseynik (Ulukent), kentin köklü bir geçmişe sahip olan mahallelerinden birisidir. Elazığ'ın ilk yerleşim yeri olan Harput'un bulunduğu yamacın eteklerinde kurulan ve Harput Sancağı'na bağlı bir köy olan Hüseynik 1900'lü yıllarda mahalle halini almıştır. Elazığ mimari üslubunu taşıyan birçok tarihi yapının ayakta kalmayı sürdürdüğü yerleşkede kerpiç yapı malzemesinin yoğun olarak kullanıldığı gözlemlenmektedir. Kerpiç malzeme kullanılarak inşa edilmiş yapıların çoğunluğunu geleneksel evler oluşturmaktadır. Uzun yıllar çeşitli etkilere maruz kalan evlerde birçok deformasyonlar meydana gelerek yapısal sorunlar ortaya çıkmıştır. Bu çalışmada Hüseynik (Ulukent) Mahallesi'nde yer alan geleneksel evlerdeki yapısal sorunların tespiti ve kayıt altına alınması ile seçilen yapılardan(1656 ve 1788 parselde yer alan yapılar) alınan kerpiç örneklerinin, SEM(Scanning Electron Microscopy)-EDX(Energy Dispersive X-Ray Spectroscopy) ve XRD(X-Ray Diffraction) yöntemleri kullanılarak laboratuvar ortamında deneysel analizlerinin yapılması amaçlanmıştır. Yapılardaki gözlemsel olarak tespit edilen hasarların yatay ve düşey taşıyıcı elemanlardaki yapısal sorunlar başlıkları altında sınıflandırılarak yapıların sürdürülebilirliğinin sağlanması için gerekli önerilerin belirlenmesi hedeflenmiştir. Yapılan deneysel analizler sonucunda belirlenen özgün malzeme içeriklerinin, evlere uygulanacak koruma ve restorasyon gibi çalışmalar için bir referans oluşturması çalışmanın amaçlarındandır. Hüseynik (Ulukent) Mahallesi çalışma alanı olarak belirlenmiş ve bu alanda bulunan geleneksel evler çalışmanın kapsamını oluşturmaktadır. Bu kapsamda alan çalışması yapılarak yapılar incelenmiş ve tespit edilen yapısal sorunlar fotoğraflanarak kayıt altına alınmıştır. Alan çalışması sonucunda hasar durumları tespit edilerek hasarlara yönelik önerilerde bulunulmuştur. Alanda seçilen iki adet geleneksel evin farklı kısımlarından, yapılara herhangi bir hasar verilmeden kerpiç malzeme numuneleri alınmış ve numuneler üzerinde laboratuvar ortamında SEM-EDX ve XRD yöntemleri uygulanarak analizler yapılmıştır. SEM analizi kapsamında numunelerin 500, 2500 ve 5000 kat büyütülmüş görüntüleri elde edilmiştir. Analiz sonucunda numunelerin gözenekli yapıları ve mineral boyutları ile dağılımları tespit edilmiştir. Yapılan EDX analizi kapsamında numune içeriklerinde farklı oranlarda silisyum (Si), potasyum (K) alüminyum (Al), magnezyum (Mg) ve demir (Fe) gibi elementlerin varlığına rastlanmıştır. XRD yöntemi kullanılarak faz analizleri yapılmış ve numunelerin mineralojik içerikleri belirlenmiştir. Numune içeriklerinde kuvars, kalsit ve grafit gibi mineraller tespit edilmiştir. Yapılan analizlerin yorumları değerlendirme kısmında verilmiştir. Yapılan çalışma kapsamındaki analizlerin, Hüseynik (Ulukent) Mahallesi'nde ilk kez yapılıyor olması dolayısıyla literatüre katkı sağlayacağı ve ileriki çalışmalar için referans oluşturacağı düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
Hüseynik (Ulukent), located in the northwest of Elazığ city center, is one of the neighborhoods of the province with a deep-rooted history. Hüseynik, a village founded on the slopes of the slope where Harput, the first settlement of Elazığ, is located and is affiliated with the Harput Sanjak, became a neighborhood in the 1900s. It is observed that adobe building material is used extensively in the campus, where many historical buildings bearing the Elazığ architectural style continue to survive. The majority of the buildings built using adobe materials are traditional houses. Many deformations have occurred in houses that have been exposed to various effects for many years, resulting in structural problems. In this study, by detecting and recording the observational damages in the traditional houses in the Hüseynik (Ulukent) District, adobe samples taken from the selected buildings (buildings located in the 1656 and 1788 parcels) were examined using SEM (Scanning Electron Microscopy)-EDX (Energy Dispersive X-Ray). It is aimed to carry out experimental analyzes in a laboratory environment using Spectroscopy) and XRD (X-Ray Diffraction) methods. It is aimed to determine the necessary recommendations to ensure the sustainability of the structures by classifying the observationally detected damages in the buildings under the headings of structural problems in the horizontal and vertical load-bearing elements. One of the aims of the study is to create a reference for the original material contents determined as a result of the experimental analyzes for studies such as conservation and restoration to be applied to houses. Hüseynik (Ulukent) District was determined as the study area and the traditional houses in this area constitute the scope of the study. In this context, field work was carried out and the structures were examined and the structural problems detected were photographed and recorded. As a result of the field study, damage conditions were identified and suggestions were made for the damages. Adobe material samples were taken from different parts of two selected traditional houses in the area, without causing any damage to the structures, and analyzes were carried out on the samples by applying SEM-EDX and XRD methods in a laboratory environment. Within the scope of SEM analysis, 500, 2500 and 5000 times magnified images of the samples were obtained. As a result of the analysis, the porous structures and mineral sizes and distributions of the samples were determined. Within the scope of the EDX analysis, the presence of elements such as silicon (Si), potassium (K), aluminum (Al), magnesium (Mg) and iron (Fe) in different proportions was found in the sample contents. Phase analyzes were performed using the XRD method and the mineralogical contents of the samples were determined. Minerals such as quartz, calcite and graphite were detected in the sample contents. Comments on the analyzes made are given in the evaluation section. Since the analyzes within the scope of the study are conducted for the first time in Hüseynik (Ulukent) District, it is thought that it will contribute to the literature and serve as a reference for future studies.
Benzer Tezler
- Elazığ ili Hüseynik Köyiçi bölgesi yerleşim dokusu ve geleneksel evleri
Settlement texture and traditional houses of Hüseynik Köyiçi region of Elazığ city
MELTEM KOCAMAN
- Türk geleneksel konut mimarisindeki morfolojik değişimin sentaktik irdelenmesi: Elazığ ve Hüseynik Köyiçi bölgesi
Syntactical examination of morphological change in turkish traditional residential architecture: Elaziğ and Hüseyni̇k Köyiçi region
ESRA ACAR BAYKAL
- Doğukent mahallesi belediye arazisine ait zeminin endeks özellikleri ile zemin emniyet gerilmesinin tespiti
Dogukent dıstrıct evaluatıon of ground ındex characterıstıcs and ground safety dıstentıon of munıcıpalıty land
EBRU ENÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Teknik EğitimFırat ÜniversitesiYapı Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET TUĞAL
- TRT Türk halk müziği repertuvarında bulunan Elazığ-Harput yöresine ait türkülerin makam ve usûl açısından incelenmesi
Analysis of the Turkish folk songs belonging to Elaziğ-Harput region in the repertoire of TRT in terms of maqam and method
HALİL İBRAHİM KÖROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
MüzikAtatürk ÜniversitesiMüzik Bilimleri Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET CAN PELİKOĞLU
- Elazığ-Harput yöresindeki uzun hava türü olan hoyratların müzikal açıdan incelenmesi
Musical analysis of hoyrats which is uzun hava kind of in Elazig-Harput region
SÖNMEZ HAROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
MüzikHaliç ÜniversitesiTürk Müziği Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLDENİZ EKMEN