Hadi Atlasî'nin 'Kazan Hanlığı' adlı eseri giriş-inceleme-transkripsiyonlu metin-dizin
The work of Hadi Atlasi: 'Khanete of Kazan' introduction-research- transcripted text-index
- Tez No: 878909
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA TOKER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Hadi Atlasî, Kazan Hanlığı, Kazan Tatar Türkçesi, Geçiş Dönemi, Şekil Bilgisi, Hadi Atlasi, Khanate of Kazan, Kazan Tatar Turkish, Transitional Period, Morphology
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 930
Özet
Hadi Atlasî, İdil-Ural Türkleri arasında eğitimci, reformcu, siyasetçi ve daha çok tarihçi kimliğiyle tanınan Kazanlı bir aydındır. Atlasî,“repressiya”ya kurban gidene kadar hep millî bir tarih ve edebiyat oluşturma kaygısı içinde olmuştur. Bu uğurda Kazan Tatar Türklerinin millî tarihi için birtakım tarihî araştırmalara girişmiştir. Doğu ve Batı kaynaklarını kullanarak modern metotla Sibir Tarihi, Süyün Bike ve Kazan Hanlığı adlı tarih kitaplarını kaleme almıştır. Atlasî'nin diğer ikisine göre daha hacimli olan ve 1920'de, Kazan'da Arap harfli yazı ile neşredilen Kazan Hanlığı adlı eserinin dili, çalışmamızın konusu olmuştur. Çalışma; Giriş, İnceleme, Transkripsiyonlu Metin, Dizin, Sonuç ana başlıklarından oluşmuştur. Giriş bölümünde çalışmanın konusu, amaçları ve yöntemleri anlatılmış; Tatar Türkleri, Kazan Tatar Türkçesi, Kazan Tatar Türklerinin kullandığı alfabelere değinilmiş; Atlasî'nin hayatı ve eserlerine yer verilmiştir. İnceleme bölümünde metin, günümüz Tatar Türkçesiyle karşılaştırılarak“Şekil Bilgisi”açısından incelenmiştir. Transkripsiyonlu Metin bölümünde Arap harfli eski yazı geleneği ile yazılan metnin çeviri yazısı, günümüz Tatar edebî dili esas alınarak yapılmıştır. Dizin bölümünde metinde geçen bütün sözcükler madde başı olarak alınıp metindeki kullanımları bağlamında anlamlandırılmıştır. Bu bölüme Özel Adlar Dizini de eklenmiştir. Sonuç bölümünde metnin günümüz Tatar Türkçesinden farklı yönleri maddeler hâlinde sıralanmış ve bu farklılıklardan yola çıkılarak genel bir değerlendirme yapılmıştır. Ayrıca çalışmanın sonuna matbu metnin fiziki yapısı hakkında bilgi vermesi amacıyla bölüm başlıklarının bulunduğu tıpkıbasım örnekleri de eklenmiştir.
Özet (Çeviri)
Hadi Atlasi is an intellectual from Kazan who is known as an educator, reformer, politician and mostly historian among the Volga-Ural Turks. Atlasi was always concerned about creating a national history and literature until he fell victim to“repression”. For this purpose, he started some historical research on the national history of Kazan Tatar Turks. He wrote the history books named History of Sibir, Suyun Bike and Khanate of Kazan with modern method using Eastern and Western sources. The language of Atlasi's work titled Khanate of Kazan, which is more voluminous than the other two and was published in Kazan in 1920 in Arabic script, has been the subject of our study. The study consists of the main headings: Introduction, Research, Transcribed Text Index and Conclusion. In the introduction section, the subject, aims and methods of the study are explained; Tatar Turks, Kazan Tatar Turkish, alphabets used by Kazan Tatar Turks are mentioned; Atlasi's life and works are included. In the research section, the text was examined in terms of“Morphology”by comparing it with today's Tatar Turkish In the Transcribed Text section, the transcription of the text written in the old writing tradition with Arabic letters was made based on today's Tatar literary language. In the index section, all words in the text are taken as the beginning of the article and given meaning in the context of their use in the text. The Index of Proper Names has also been added to this section. In the conclusion section, the different aspects of the text from today's Tatar Turkish are listed item by item and a general evaluation is made based on these differences. In addition, facsimile examples with section titles have been added at the end of the study to provide information about the physical structure of the printed text.
Benzer Tezler
- XX. yüzyılda Kazan bölgesinde tarih yazıcılığı
Historiographers on XX. century in Kazan
İLYAS MİFTAKHOV
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
TarihAnkara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NAHİDE BOZKURT
- Kazan'da Basılan Mekteb Dergisinde (1913-1914) çıkan siyaset ve tarih yazıları
Articles on politics and history written in Mekteb Journal Printed in Kazan in 1913-1914
ALİ YAZICI
- Akdes Nimet Kurat'ın hayatı ve eserleri
The Life of Akdes Nimet Kurad and his works
SİBEL KAÇMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
TarihMarmara ÜniversitesiTürk Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. NESRİN SARIAHMETOĞLU
- World-system, world-literature. Mapping the planet, understandingthe historical and contemporary realities, and changing the modes of representations: A comparative study of three contemporary novels Paradise, Through the Arc of the Rain Forest, and Cloud Atlas
Dünya sistemi, dünya yapısı. Gezegeni haritalamak, tarihi ve çağdaş gerçekleri anlamak ve temsil tarzlarını değiştirmek: Üç çağdaş romanın karşılaştırmalı bir çalışması Cennet, Rain Ormanının Yayı Boyunca ve Bulut Atlası
SHAYMAA HADI AL-KADHIMI
Doktora
İngilizce
2024
Batı Dilleri ve EdebiyatıKarabük Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HARITH ISMAEL TURKI