Davranışsal iktisat perspektifinden ekonomik krizlerin incelenmesi
Examining economic crises from the perspective of behavioral economics
- Tez No: 879234
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA CESUR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Trakya Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 119
Özet
20. yüzyılın ortalarında ana akım iktisadi modelin rasyonalite ve faydacılık anlayışına bir eleştiri olarak ortaya çıkan davranışsal iktisat, bireylerin iktisadi kararlarını etkileyen pek çok çevresel ve bilişsel faktörün olduğunu savunmaktadır. Psikoloji bilimiyle ilişkisi olan davranışsal iktisada göre bireyler hata yapabilir, maksimum faydayı hesaplayacak yeterli donanım, bilgi ve kapasiteye sahip olmayabilir. Bireylerin nihai karara ulaşırken geçirdikleri zihinsel süreci etkileyen; her bireyin kendine ait bir geçmiş deneyimi, istekleri, tahminleri, algı kapasitesi ve duyguları bulunmaktadır. Bireylerin olaylara bakış açısını şekillendiren dış ve bilişsel faktörlerin varlığı ana akım iktisadın savunduğu“homo economicus”kavramına karşı çıkmaktadır. Davranışsal iktisat modeline göre bireylerin iktisadi kararlarını etkileyen pek çok faktörün varlığı, karar alıcıların seçimlerini rasyonalite ve faydacılık kavramlarının dışına çıkartmaktadır. Bireylerin seçimlerini etkileyen tüm faktörlerin etkisi kabul edildiğinde özellikle kriz dönemlerinde piyasalarda hâkim olan belirsizlik, güvensizlik ve risk ortamı bireylerin ekonomik tutumları üzerinde doğrudan etki yaratmaktadır. Kriz dönemlerinde gelecek dönem için oluşan belirsizlik hali, eksik bilgi, hükümet ve politika yapıcılara karşı oluşan güvensizlik ortamı ve tüm bunlarla birlikte oluşan risk faktörü kişilerin iktisadi davranışlarını şekillendirmektedir. Diğer yandan bireylerin ekonomik seçimlerini etkileyen önemli faktörlerden birisi bireylerin finansal okuryazarlık düzeyidir. Özellikle ekonomik bir krizin varlığı söz konusu olduğunda finansal davranışların şekillenmesinde diğer tüm faktörler ile birlikte bireylerin yeterli finansal bilgiye sahip olup olmaması, mevcut durumdaki tutumunu etkilemektedir. Bu bağlamda çalışmanın amacı ekonomik kriz ortamında bireylerin finansal tutum ve davranışlarını etkileyen faktörleri davranışsal iktisat kapsamında açıklamaktır. Çalışmanın birinci bölümünde iktisat biliminin psikoloji ile ilişkisi, neoklasik iktisadi modelin temel argümanları ve davranışsal iktisadın tarihsel gelişimine yer verilmiştir. Bu bölümde davranışsal iktisadın gelişimine katkı sağlayan teorisyenlerin yaptıkları alan çalışmaları, deneyler, ortaya koydukları teori ve kavramlar detaylı olarak incelenmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde ilk olarak kriz kavramından ve özelliklerinden bahsedilmiş, daha sonra 1980 öncesi ve sonrası olacak şekilde dünyada ve Türkiye'de yaşanan ekonomik krizlerin ortaya çıkış sebepleri, krizlerin bölgesel ve küresel piyasalarda yarattığı etkiler ve çözüm için uygulanan politika süreci anlatılmıştır. Daha sonra kriz ortamında tüketicilerin kararlarını etkileyen faktörler irdelenmiş ve krizin hâkim olduğu piyasalardaki olumsuz koşulların bireylerin seçimleri üzerindeki etkisi detaylandırılmıştır. Çalışmanın üçüncü bölümünde Türkiye'de 2020 yılında Covid-19 salgını ile artış gösteren, yüksek enflasyon ve döviz kurunun etkili olduğu bir ekonomik yapı dayanağında, Trakya Üniversitesi öğrencilerinin finansal okuryazarlık düzeyleri ve buna bağlı olarak gösterdikleri ekonomik tercihler anket çalışması ile incelenmiştir.
Özet (Çeviri)
Behavioral economics, which emerged in the mid-20th century as a criticism of the mainstream economic model's understanding of rationality and utilitarianism, argues that there are many environmental and cognitive factors that affect individuals' economic decisions. According to behavioral economics, which is related to psychological science, individuals may make mistakes and may not have sufficient equipment, knowledge and capacity to calculate maximum benefit. The mental process that individuals go through when reaching the final decision, each individual has his or her own past experience, wishes, predictions and emotions. The existence of external and cognitive factors that shape individuals' perspective on events removes the“homo economicus”advocated by mainstream economics from being a rational and utilitarian individual. When the effects of all factors affecting individuals' choices are accepted, the uncertainty, distrust and risk environment that prevails in the markets, especially during crisis periods, has a direct impact on the economic attitudes of individuals. In times of crisis, the state of uncertainty for the future period, incomplete information, the environment of distrust towards the government and policy makers, and the risk factor that arises with all these, shape people's economic behavior. On the other hand, one of the important factors affecting individuals' economic choices is their financial literacy level. Especially in the presence of an economic crisis, whether individuals have sufficient financial information or not, along with all other factors in shaping financial behavior, affects their attitudes in the current situation. In this context, the aim of the study is to explain the factors affecting the financial attitudes and behaviors of individuals in the economic crisis environment. In the first part of the study, the relationship between economics and psychology, the basic arguments of the neoclassical economic model and the historical development of behavioral economics are included. In this section, the field studies, experiments, and theories and concepts put forward by theorists who contributed to the development of behavioral economics are examined in detail. In the second part of the study, the concept of crisis and its characteristics are first mentioned, and then the reasons for the economic crises experienced in the world and in Turkey before and after 1980, the effects of the crises on regional and global markets, and the policy process implemented for the solution are explained. Then, the factors affecting consumers' decisions in the crisis environment were examined and the impact of negative conditions in the crisis-ridden markets on individuals' choices was detailed. In the third part of the study, the financial literacy levels of Trakya University students and their economic preferences accordingly were examined with a survey, based on an economic structure in Turkey that increased with the Covid-19 epidemic in 2020 and was affected by high inflation and exchange rates.
Benzer Tezler
- Davranışsal iktisat perspektifinden yatırımcıların finansal yatırım kararlarının olay analizi yöntemi ile incelenmesi
Investigation of financial investment decisions of investors from the perspective of behavioral economics with event analysis method
İLKNUR ÜLKÜ ARMAĞAN
Doktora
Türkçe
2022
EkonomiSüleyman Demirel Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURAT ALİ DULUPÇU
- Contribution a la recherche d'un cadre juridique pour un droit international de laconcurrence plus efficace
Daha etkin bir uluslararası rekabet için hukuki çerçeve arayışı
ALİ CENK KESKİN
Doktora
Fransızca
2009
HukukGalatasaray ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. JEAN MARC SOREL
PROF. DR. HALİL ERCÜMENT ERDEM
- Davranışsal iktisat perspektifinden enflasyonist ortamda tüketici davranışları
Consumer behavior in inflationary environment from the perspective of behavioral economics
MUHAMMED FAZIL TÜZEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
EkonomiAfyon Kocatepe Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BÜLENT ALTAY
- Hanehalklarının elektrik tüketim ve tasarruf davranışlarının davranışsal iktisat perspektifinden bir analizi
An analysis of households' electric consumption and saving behaviors from a behavioral economics perspective
ZEYNEP EFE
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
EkonomiAnkara Hacı Bayram Veli Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FAHRİYE ÖZTÜRK
- Davranışsal iktisat çerçevesinde ekonomi politikası oluşturma (Vergi uygulamaları)
Constitution of economic policies from the perspective of behavioral economics (Tax applications)
ASLI ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
EkonomiÇağ ÜniversitesiUluslararası Ticaret ve Pazarlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN MAHİR FİSUNOĞLU
PROF. DR. EBRU ÖZGÜR GÜLER