Ahlaki bilgi ve eylem sorunu: Gerçekçilik karşıtı tutumlar açısından bir inceleme
The problem of moral knowledge and action: An examination in regard to anti-realist attitudes
- Tez No: 880097
- Danışmanlar: DOÇ. DR. İBRAHİM HALİL ÜÇER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Medeniyet Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 166
Özet
Farklı zaman ve mekanlarda yaşayan insanların belli ahlaki yargılar üzerinde uzlaştığı görülmektedir. Örneğin,“Hırsızlık yapmak kötüdür”veya“Muhtaç insanlara yardım etmek iyidir”gibi yargılar, çeşitli kültürlerde kabul gören ortak ahlaki yargılardır. Bu tür yargıların incelenmesi, bu yargıları iyi ya da kötü yapan şeyin ne olduğunu araştırmayı gerektirir. Çağdaş dönemde bu araştırma, metaetik teoriler tarafından yapılır. Çağdaş metaetik tartışmalar, ahlaki gerçekçilik ve ahlaki gerçekçilik karşıtlığı olmak üzere iki ana teori tarafından yürütülür. Bu iki ana teori, ahlaki bilgi ve eylem sorununa bakan bir perspektiften değerlendirildiğinde, ahlaki gerçekliklerin ve ahlaki bilginin doğası hakkındaki soruları ele alır. Bu bağlamda her iki teorinin de üç temel soruya yanıt vermesi beklenir;“Ahlaki gerçekliklerin bilinmesi mümkün müdür?”,“Ahlaki bilgiye nasıl ulaşılır?”,“Bilgi ve Eylem arasında nasıl bir ilişki vardır?”. Bu tezde hem gerçekçi hem de gerçekçilik karşıtı teorilerin, bu sorulara verdikleri yanıtları değerlendireceğiz. Değerlendirmelerimiz neticesinde bu teorilerin kendi içerisinde barındırdığı sorunlara işaret edeceğiz. Daha sonra İslam düşünce geleneğinin imkanlarından faydalanarak bahsi geçen sorunlara bir çözüm önerisi sunmayı deneyeceğiz. Bu çözüm önerisi çerçevesinde, öncelikle ahlaki gerçekçiliğin ve ahlaki gerçekçilik karşıtlığının yapısından kaynaklanan problemleri tespit ettik. Daha sonra tespit edilen bu problemlerin ahlakiliğin doğasını açıklamada neden yetersiz kaldığına dair açıklamalarda bulunduk. Bu açıklamalar ertesinde, Mutezili düşünür Kadı Abdülcebbar'ın yönler (vücûh) nazariyesinden ve Meşşai felsefenin imkanlarından hareket ederek güncel bir öneri sunmaya çalıştık. Bu öneri bağlamında Kadı'nın teorisinin doğalcı ve ilahi buyrukçu teorileri mezceden bir açıklamaya olanak sağlayacağını ifade ettik. Bu ifadelerimizi İbn Sînâ'nın öz bilince/zati şuura dair açıklamalarıyla ve fazlalıkçı zuhur teorisiyle destekledik.
Özet (Çeviri)
It is observed that people living in different times and places agree on certain moral judgments. Judgments such as“Stealing is wrong”or“It is good to help those in need”are common moral judgments accepted in various cultures. Examining such judgments necessitates investigating what makes these judgments good or bad. In the contemporary era, this investigation is undertaken by metaethical theories. Contemporary meta-ethical discussions are primarily dominated by two major theories: moral realism and moral anti-realism. When evaluated from a perspective that examines the problem of moral knowledge and action, these two major theories address the issues concerning the nature of moral facts and moral knowledge. Within this context, both moral realism and moral anti-realism are expected to provide answers to three fundamental questions:“Is it possible to know moral truths?”,“How is moral knowledge acquired?”, and“What is the relationship between knowledge and action?”. Within the scope of this thesis, we embark on a critical assessment of the solutions offered by both moral realism and moral anti-realism to these fundamental questions. Through this assessment, we will highlight the inherent problems within each of these theoretical frameworks. Subsequently, we will endeavor to propose a solution to the aforementioned problems by drawing upon the rich intellectual resources of the Islamic thought tradition. In the context of this solution proposal, we began by identifying the problems stemming from the structures of moral realism and moral anti-realism. Subsequently, we provided elucidations as to why these identified problems fall short in adequately explaining the nature of morality. Building upon these elucidations, we endeavored to formulate a contemporary proposal by drawing upon the insights of Mutazilite thinker Qadi Abd al-Jabbar's theory of aspects and the resources of Peripatetic philosophy. Within the context of this proposal, we argued that Qadi's theory paves the way for an explanatory framework that blends naturalistic and divine command theories. We buttressed these assertions with Avicenna's elucidations on self-awareness and the theory of emergence.
Benzer Tezler
- Tommaso Campanella ve Thomas More'un ütopyalarının karşılaştırılması
Comparing Thomas More and Tommaso Campanella's utopias
MAHMUT AVCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
FelsefeAtatürk ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. OSMAN ELMALI
- Bir iktidar modeli olarak neoliberal yönetimsellik ve neoliberal özne
Neoliberal governmentality as a power model and neoliberal subject
BAŞAK COŞKUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Felsefeİstanbul Bilgi ÜniversitesiFelsefe ve Toplumsal Düşünce Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FERDA KESKİN
- Max Weber'i Frıedrıch Nıetzsche ile birlikte okumak: Sosyal bilimlerin 'Metodoloji' sorunu
Reading Max Weber with Friedrich Nietzsche: The problem of 'Methodology' in social sciences
MEHMET MURAT ŞAHİN
- Mimarlık alanında alternatif bir süreç: Herkes için mimarlık Ovakent projesi
An alternative process-based approach to architecture: The Ovakent project by the architecture for all association
MERVE GÜL ÖZOKCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET ARDA İNCEOĞLU
- Doğruluk, iyilik ve güzellik: Kant'ın eleştirel felsefesi çerçevesinde modern insan
Trueness, goodness and beauty: Modern human within the frame of kant's critical philosophy
EYLEM YILDIZER KUZEY