Halide Edip Adıvar'ın hikâyelerinde mekân
Space in Halide Edip Adıvar's stories
- Tez No: 880287
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SEÇİL DUMANTEPE
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İzmir Katip Çelebi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeni Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 122
Özet
Mekân, bir anlatının her aşamasında yer alan en temel öğelerinden biridir. Bir roman ve hikâyede, şahıslar ve olaylar belli bir zaman ve mekân içinde yer alır. İnsan için de mekân, varoluşunun temellendiği, duygu ve düşünce dünyasını şekillendiren ve anlamlandıran önemli bir unsur olarak karşımıza çıkar. Dolayısıyla insan ve mekân daima bir etkileşim içinde bulunur. Mekân, roman ve hikâyelerde olayların geçtiği yer olmasının dışında şahısların sunumunda, onların sosyal, psikolojik, ekonomik durumlarının yansıtılmasında da önemli bir role sahiptir. Ayrıca yazarlar, mekân unsurunu olayların içinde geçtiği dönemi ya da toplumu yansıtmak amacıyla da kullanabilirler. Türk edebiyatının en önemli isimlerinden biri olan Halide Edip Adıvar da eserlerinde mekânı bu çok yönlü bakış açısıyla kullanabilen yazarlardan biridir. Halide Edip Adıvar'ın eserleri üzere bugüne kadar çok sayıda çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalara genel olarak baktığımızda, çalışmaların daha çok romanları üzerinde yoğunlaştığı, hikâyeleri üzere az sayıda bazı tematik incelemelerin yapıldığı görülmüştür. Adıvar, romanlarıyla ön plana çıkmış bir yazar olsa da hikâye türünde de çok sayıda eser vermiş bir isimdir. Yapılan çalışmalarda hikâyelerindeki mekân unsuruna münferit olarak değinilmediği görülmüştür. Bu çalışmanın amacı, Halide Edip Adıvar'ın hikâyelerinde, anlatının en temel öğelerinden biri olan mekân unsurunun nasıl kullanıldığını tespit etmektir. Çalışmada, hikâyelerinde mekânın nasıl ve hangi işlevlerle kullanıldığı, mekân-insan ilişkisi de göz önünde bulundurularak değerlendirilmiştir. Üç bölümden oluşan tezin birinci bölümünde, Adıvar'ın hikâyeciliği ve hikâye kitapları üzerinde ana hatlarıyla durulduktan sonra, ikinci bölümünde hikâye kitaplarında görülen mekân türleri fiziksel ve algısal olmak üzere iki temel alt başlığa ayrılarak incelenmiştir. Bu bölümde alt başlıklar, yazarın hikâyelerinde belirlenen başlıca mekânlara göre sınıflandırılmıştır. Üçüncü bölümde mekânın işlevleri üzerinde durulmuştur. Halide Edip Adıvar, Millî Mücadele döneminde bizzat bulunmuş ve görevli olarak Anadolu'nun pek çok şehir, köy ve kasabasını gezmiş, buradaki gözlem ve tespitlerini eserlerine de yansıtmıştır. Bu çalışmanın diğer bir amacı da yazarın bu izlenimlerinin hikâyelerindeki mekân unsurlarına nasıl ve ne şekilde yansıdığını ortaya koymaktır.
Özet (Çeviri)
Space is one of the most basic elements of a narrative, present at every stage. In a novel and story, people and events take place in a certain time and place. For humans, space appears as an important element on which their existence is based and which shapes and gives meaning to the world of emotions and thoughts. Therefore, people and space always interact. In addition to being the place where events take place in novels and stories, setting also has an important role in the presentation of people and in reflecting their social, psychological and economic situations. In addition, writers can use the element of setting to reflect the period or society in which the events take place. Halide Edip Adıvar, one of the most important names of Turkish literature, is one of the writers who can use space from this versatile perspective in her works. Many studies have been conducted on the works of Halide Edip Adıvar to date. When we look at these studies in general, it is seen that the studies mostly focus on his novels and some thematic studies have been made on his stories. Although Adıvar is a writer who has come to the fore with his novels, he is also a name that has produced many works in the story genre. Studies have shown that the element of space in the stories is not mentioned individually. The aim of this study is to determine how the element of space, one of the most basic elements of narrative, is used in Halide Edip Adıvar's stories. In the study, how and with what functions the space was used in the stories was evaluated, taking into account the space-human relationship. In the first part of the thesis, which consists of three parts, Adıvar's storytelling and story books were outlined, and in the second part, the types of spaces seen in the story books were examined under two main subheadings: physical and perceptual. In this section, subheadings are classified according to the main places determined in the author's stories. In the third section, the functions of the space are emphasized. Halide Edip Adıvar was personally present during the War of Independence and visited many cities, villages and towns of Anatolia as an official, and reflected her observations and findings there in her works. Another aim of this study is to reveal how and in what way these impressions of the author are reflected in the spatial elements in his stories.
Benzer Tezler
- Müfide Ferit Tek'in hayatı ve eserleri üzerine bir inceleme
The Study about Müfide Ferit Tak?s life and works
AYŞE NALBANT KILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Türk Dili ve EdebiyatıKırıkkale ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. İBRAHİM ŞAHİN
- Türk hikâyesinde mekân (1870-1922 dönemi)
Concept of space in Turkish story (Between the years of 1870-1922)
AYŞE DEMİR
Doktora
Türkçe
2009
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. HÜLYA ARGUNŞAH
- Halide Edip Adıvar, Reşat Nuri Güntekin ve Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun roman ve hikâyelerinde şehir
The city in the novels and stories of Halide Edip Adıvar, Reşat Nuri Güntekin and Yakup Kadri Karaosmanoğlu
KAAN YALNIZ
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET GÜNEŞ
- Yabancılara Türkçe öğretiminde Halide edip Adıvar'ın Himmet Çocuk hikâyesinin B1-B2 düzeyinde sadeleştirilmesi ve etkinlik hazırlanması
Simplifying to B1-B2 level and preparing activity for Halide Edip Adivar's Himmet Children's story, (By) adapting and teaching Turkish to foreigners
FATMA AKTAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHTAP ÖZDEN
- Femme fatale vs. femme fragile: Types of women in Gerhart Hauptmann's 'Einsame Menschen' and Halide Edip Adıvar's 'Son Eserı̇'
Femme fatale vs. femme fragile: Gerhart Hauptmann'ın Einsame Menschen ve Halide Edip Adivar'ın Son Eseri'nde kadın tipleri
ELVAN YILMAZ GÜMÜŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Alman Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HABİB TEKİN