Transseksüel bireylerin, cinsiyet geçiş süreci sonrasındaki psikososyal özelliklerinin araştırılması ve derinlemesine incelenmesi
Investigation and in-depth analysis of psychosocial characteristics of transsexual individuals following gender transition
- Tez No: 880999
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖZEN ÖNEN SERTÖZ, DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZLEM KUMAN TUNÇEL, DOÇ. DR. ÖZLEM SÜREL KARABİLGİN ÖZTÜRKÇÜ
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Psikiyatri, Psychiatry
- Anahtar Kelimeler: Trans bireyler, psikososyal özellikler, damgalanma, cinsiyet kimliği, cinsiyet ifadesi
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 168
Özet
GİRİŞ: Cinsiyet kimliği, bireyin kendi bedensel cinsiyet özelliklerini nasıl algıladığı ve bu algının cinsiyet rolleriyle nasıl etkileşime girdiğini kapsayan kompleks bir konsepttir.“Transgender”terimi, bedensel cinsiyet ve cinsiyet kimliği arasında uyumsuzluk yaşayan bireyler için bir şemsiye kavram olarak kabul edilir. Transseksüel terimi dikotomik cinsiyet kavramı içerisinde doğumda atanmış cinsiyetine ilişkin bedensel özelliklerden hoşnutsuz olan ve diğer cinsiyete ait birincil ve ikincil cinsiyet özelliklerine sahip olmak adına tıbbi yardım arayan kişileri tanımlamak için kullanılır. Cinsiyet geçişi, bireyin doğumda atanmış cinsiyet ifadesinden cinsiyet kimliğiyle uyumlu bir ifadeye evrildiği çok yönlü bir süreçtir; bu sürecin sosyal, tıbbi ve yasal boyutları mevcuttur. Bu süreçteki değişimler trans bireylerin ihtiyaçları ve taleplerine göre değişiklikler gösterebilir. Trans bireyler, cinsiyet uyum süreci öncesi cinsiyet disforisi, damgalanma ve ayrımcılık gibi faktörlerle artan psikiyatrik risklerle karşı karşıyadır. Cinsiyet uyum sürecindeki tıbbi müdahaleler, cinsiyet uyumunu sağlasa da, sürecin getirdiği zorluklar trans bireyler için psikososyal risk faktörleri olarak görünmektedir. Cinsiyet geçişi sonrasında da trans bireylerin yaşadığı tıbbi ve psikososyal zorluklar değişerek devam edebilmektedir. Bu bağlamda, trans bireylerin psikolojik ihtiyaçlarını derinlemesine anlamak ve karşılamak için cinsiyet geçişi sürecinin her aşamasına dair deneyimlerin kapsamlı bir şekilde ele alınması kritik öneme sahiptir. YÖNTEM: Bu araştırma, trans bireylerin cinsiyet uyum sürecinde ve uyum süreci sonrası yaşadıkları psikososyal deneyimleri, bu deneyimlerin trans bireyler tarafından algılanışı ve yaşamları üzerine etkisini araştırmak amacıyla planlanan, fenomenolojik araçların kullanıldığı temel nitel araştırma yöntemiyle tasarlanan, kesitsel ve tanımlayıcı bir araştırmadır. Örneklem, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Cinsiyetinden Hoşnutsuzluk Polikliniği'nde kayıtlı olan ve sosyal medya platformları üzerinden ulaşılan trans bireyler arasından, dahil edilme kriterlerini karşılayan bireylerden maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemiyle katılımcıların belirlenmesi ile oluşturulmuştur. Veri toplama süreci, katılımcılarla gerçekleştirilen yarı yapılandırılmış derinlemesine görüşmeler aracılığıyla yürütülmüş ve elde edilen veriler tematik betimsel analizle değerlendirilmiştir. 5 BULGULAR: Bu nitel çalışma, cinsiyet uyumu süreci ve sonrasında trans bireylerin yaşadığı psikososyal deneyimleri derinlemesine incelemektedir. Örneklem, altı trans kadın ve altı trans erkek olmak üzere toplamda 12 katılımcıdan oluşmaktadır. Veri analizi, katılımcıların deneyimlerini“SÜREÇ ÖNCESİ”,“SÜREÇ BOYUNCA”ve“SÜREÇ SONRASI”olmak üzere üç temel kategoride ele almaktadır. Süreç öncesi dönem için“Trans Bireylerin Yaşamını Etkileyenler”ve“Sürece Başlamayı Etkileyen Faktörler”, cinsiyet uyum süreci döneminde“Trans Bireylerin Yaşamını Etkileyenler”ve“Sürecin Değerlendirilmesi”, cinsiyet uyum süreci sonrası ise“Trans Bireylerin Yaşamını Etkileyenler”,“Değişenler”ve“Geribildirim”temaları oluşturulmuştur. Her üç dönemde de trans bireylerin yaşamını etkileyen faktörler arasında damgalanma, önyargı ve ayrımcılık ve cinsiyetle ilişkili özelliklerin yaşamlarındaki etkileri gibi psikososyal faktörler yanı sıra süreçteki müdahalelerin etkisiyle oluşan biyolojik faktörler yer almaktadır. Her üç dönem için bu etmenlerin trans bireylerin yaşamını nasıl etkilediği değerlendirilmiştir. Çalışmanın bulguları, cinsiyet uyum süreci sonrası cinsiyet disforisinin gerilediğini ve bu durumun trans bireyleri ruhsal sağlıkları açısından olumlu yönde etkilediğini göstermektedir. Çalışmanın bulgularına göre, damgalanma ve damgalanma beklentisinin cinsiyet uyum süreci sonrası azalmakla birlikte tamamen ortadan kalktığını iddia etmek güçtür. Devam eden damgalanma karşısında trans bireylerin baş etme stratejilerinin evrildiği gözlemlenmiştir. Cinsiyet uyum süreci sonrası azalan damgalanma ve damgalanma beklentisinin, katılımcıların aile, iş, eğitim, romantik ve cinsel yaşantıları üzerinde olumlu etkileri olduğu belirlenmiştir. Cinsiyet uyum sürecindeki hormon tedavisi ve operasyonlara bağlı komplikasyonların ise trans bireylerin fiziksel sağlığına olumsuz etkileri bildirilmiştir. Bu çerçevede, çalışma, trans bireylerin cinsiyet uyumu süreci ve sonrasında karşılaştıkları çoklu psikososyal ve biyolojik faktörlerin kapsamlı bir değerlendirmesini sağlamaktadır. SONUÇ: Çalışmanın bulguları, trans bireylerin yaşamının farklı evrelerinde, toplumsal çerçeve bağlamında değişen oranlarda damgalanmaya maruz kaldığını ve bu damgalanmanın bireylerin sosyal etkileşimleri ve ruhsal sağlığı üzerinde belirgin bir etkisi olduğunu göstermektedir. Bu etki, genellikle trans bireylerin yaşam kalitesinde negatif bir değişime yol açmaktadır. Çalışma, cinsiyet uyum sürecinde trans bireylerin değerlendirmesi sırasında damgalanma ve damgalanma beklentisinin ele alınması gerektiğini vurgulamaktadır. Ayrıca, süreç boyunca etkin sosyal destek mekanizmalarının oluşturulmasına ve güçlendirilmesine yönelik stratejik müdahalelerin kritik öneme sahip olduğu belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
INTRODUCTION: Gender identity is a complex concept that encompasses how an individual perceives their own bodily sexual characteristics and how this perception interacts with gender roles. The term“transgender”is considered an umbrella concept for individuals who experience incongruence between bodily sex and gender identity. The term“transsexual”is used to describe individuals who are dissatisfied with the bodily characteristics related to the sex assigned at birth within the dichotomous concept of gender and seek medical assistance to possess primary and secondary sexual characteristics of the opposite sex. Gender transition is a multifaceted process in which an individual evolves from an expression of the sex assigned at birth to an expression congruent with their gender identity; this process has social, medical, and legal dimensions. The changes in this process may vary according to the needs and demands of trans individuals. Trans individuals face heightened psychiatric risks prior to the gender conformity process due to factors such as gender dysphoria, stigmatization, and discrimination. Even though medical interventions in the gender conformity process may achieve gender congruence, the challenges of the process appear as psychosocial risk factors for trans individuals. The medical and psychosocial difficulties faced by trans individuals can continue in altered forms after the gender transition. In this context, it is critically important to comprehensively address the experiences at every stage of the gender transition process to deeply understand and meet the psychological needs of trans individuals. METHOD: This research is a cross-sectional and descriptive study designed using basic qualitative research methods, employing phenomenological tools, with the aim of investigating the psychosocial experiences of trans individuals during and after the gender transition process, their perception of these experiences, and their impact on their lives. The sample was constituted through maximum diversity sampling of individuals who met the inclusion criteria among those registered at the Ege University Faculty of Medicine Hospital, Department of Mental Health and Diseases, Gender Dysphoria Clinic, and those reached via social media platforms. The data collection process was conducted through semi-structured in-depth interviews with the participants, and the data obtained were evaluated through thematic descriptive analysis. 7 RESULTS: This qualitative study delves into the psychosocial experiences of trans individuals during and following the gender transition process. The sample consists of a total of 12 participants, comprising six trans women and six trans men. Data analysis categorizes the experiences of the participants into three primary categories:“PRE-TRANSITION”“DURING THE TRANSITION,”and“POST-TRANSITION”For the pre-transition period, themes such as“Factors Affecting the Lives of Trans Individuals”and“Factors Influencing the Initiation of the Process”were developed. During the gender transition,“Factors Affecting the Lives of Trans Individuals”and“Evaluation of the Transition Process”were investigated. For the post-transition period, themes like“Factors Affecting the Lives of Trans Individuals,”“Changes,”and“Feedback”were established. Psychosocial factors like stigma, prejudice, discrimination, and the impact of gender-related characteristics on their lives, as well as biological factors induced by interventions in the process, are present among the factors affecting trans individuals' lives in all three periods. How these factors affect the lives of trans individuals during each period has been assessed. The findings of the study indicate that gender dysphoria regresses completely after the gender transition, positively affecting the mental health of trans individuals. According to the findings, although stigma and the expectation of stigma diminish after the gender transition process, claiming their complete eradication is challenging. Adaptive coping strategies against ongoing stigma have been observed to evolve among trans individuals. Reduced stigma and the expectation of stigma after the gender transition have been determined to have positive effects on the participants' family, social, work, education, romantic, and sexual lives. Conversely, complications related to hormone therapy and surgeries during the gender transition have been reported to have adverse effects on the physical health of trans individuals. In this framework, the study provides a comprehensive assessment of the multiple psychosocial and biological factors that trans individuals encounter during and after the gender conformity process. CONCLUSION: The findings of the study reveal that trans individuals experience varying degrees of stigmatization at different stages of their lives within a societal context, and this stigmatization has a significant impact on their social interactions and mental health. The study emphasizes the need to consider stigma and the expectation of stigma during the clinical assessments of trans individuals in the gender transition. Furthermore, it has been determined that strategic interventions aimed at creating and strengthening effective social support mechanisms throughout the process are of critical importance. KEYWORDS: Transgender, psychosocial characteristics, stigmatization, gender identity, gender expression
Benzer Tezler
- Transseksüel bireylerin, cinsel kimlik gelişimi ve cinsiyet geçiş sürecindeki psikososyal özelliklerinin araştırılması ve derinlemesine incelenmesi
Investigation and in-depth study of psychosocial characteristics of transsexual individuals in the development of sexual identity and gender transition
MERT BÜKE
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
PsikiyatriEge ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZEN ÖNEN SERTÖZ
DR. ÖZLEM KUMAN TUNÇEL
DOÇ. DR. Ö. SÜREL KARABİLGİN ÖZTÜRKÇÜ
- Queering contemporary British theatre: Coming out in Zodwa Nyoni's Nine Lives and Rob Madge's My Son's a Queer (But What Can You Do?)
Çağdaş İngiliz tiyatrosunda bir kuir okuma: Zodwa Nyoni'nin Nine Lives ve Rob Madge'in My Son's a Queer (But What Can You Do?) oyunlarında açılma
YUNUS EMRE ÖZMEN
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
İngiliz Dili ve EdebiyatıAtatürk Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TUĞBA AYGAN
- Contesting the terrain of the ambiguous: The struggle of gender migration and the issue of sex reassignment in Turkey
Muğlağın alanını münazara etmek: Cinsiyet göçü mücadelesi ve Türkiye'de cinsiyet geçiş meselesi
DENİZ ŞAHİN
Yüksek Lisans
İngilizce
2012
Siyasal BilimlerBoğaziçi ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AYŞEN CANDAŞ
- Transseksüel bireylerin sağlık hizmeti almada yaşadıkları güçlükler
Difficulty of getting health care of transgender people having
SEVCAN KARATAŞ
- Transseksüellere ilk nesne ilişkileri ile cinselleşmiş beden tasarımının Rorschach testiyle değerlendirilmesi
The evaluation of the first object relationship and sexualized body image in transsexuals through Rorschach test
AYŞE SENA SARI
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Psikolojiİstanbul ÜniversitesiUygulamalı Psikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BENGİ PİRİM DÜŞGÖR