Azmizâde Hâletî Divanı'nda poetik unsurlar
Poetic elements in the Divan of Azmizâde Hâletî
- Tez No: 883467
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ZAFER TOPAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karabük Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 124
Özet
Bu çalışmada 17. yüzyıl Klasik Türk şiirinin önemli şairlerinden Azmizâde Hâletî'nin Divan'ında yer alan poetik içerikli unsurlar tespit edilmeye çalışılmıştır. Literatür çalışmalarında Hâletî'nin Divan'ına yönelik poetik bağlamda kapsamlı bir çalışma yapılmadığı görülmüştür. Poetik terimler çerçevesinde yapılan Divan incelemesinde elde edilen bulgular şair, çevre ve şiire yönelik terimler şeklinde kendi içerisinde gruplandırılarak aktarılmıştır. Çalışmada, ilk olarak poetik bir unsura işaret ettiği düşünülen beyitler fişleme yöntemiyle tespit edilerek gruplandırılmıştır. Sonraki adımda beyitlerin poetik bağlamda açıklamaları yapılmıştır. Aynı temaya yönelik şahit beyitler bir arada alınarak kendi içinde bir kompozisyon oluşturması sağlanmıştır. Bir beyitte birden fazla poetik konuya temas edilmesi durumunda beyit, öncelikle hangi konuya daha iyi şahitlik ediyorsa o kısma alınmış, ilgili diğer başlıkta ise beytin açıklaması yapılıp gereksiz tekrardan kaçınmak adına beytin bazen metni verilmemiş, sadece künyesi verilmekle yetinilmiştir. Elde edilen poetik unsurlara dair bulgular, şairin hayatı, sanatı ve eserlerinin kısaca ele alındığı birinci bölümden sonra“Azmizâde Hâletî Divanı'nda Poetik Unsurlar”başlığı altında ikinci bölümde ele alınmıştır. İkinci bölüm ise kendi içerisinde“Şiirle İlgili Poetik Unsurlar, Şairler İlgili Poetik Unsurlar, Şairin Çevresiyle İlgili Poetik Unsurlar”şeklinde üç alt başlıktan oluşmaktadır. Bu başlıklarda Hâletî'nin şiir ve şair anlayışı, dönemin sanat ve şiir camiasına dair değerlendirmeleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Klasik Türk şiirinde rubaileriyle ün kazanmış,“Hayyâm-ı Rûm”olarak bilinen Hâletî'nin Divan'ındaki poetik unsurların tespitine yönelik yapılan bu çalışma, onun kendi şiir ve şair anlayışına yönelik önemli tespit ve değerlendirmelerde bulunduğunu, aynı ya da farklı dönemlerde yaşamış, geleneği temsil eden şairlerin dahi poetikalarında farklılıklar olabileceğini göstermiş; Klasik Türk şiirinin zengin bir edebiyat tenkidinin ve poetik yaklaşımının varlığına işaret etmiştir. Hâletî'nin Divan'ında yer verdiği poetik unsurların, bir başka deyişle şairin poetikasına yönelik yapılan çalışmanın özelde şairin sanat anlayışına, genelde ise Klasik Türk şiirinin bir bütün olarak poetikasının tespitine yönelik çalışmalara katkı sağlaması en büyük temennimizdir.
Özet (Çeviri)
In this study, it was attempted to determine the poetic elements in the Divan of Azmizâde Hâletî, one of the valuable representatives of 17th century Classical Turkish poetry. It was observed that no comprehensive study was conducted in the poetic context regarding Hâletî's Divan in literature studies. The findings obtained in the Divan examination conducted within the framework of poetic terms were grouped within themselves as terms related to poet, environment and poetry and conveyed. In the study, firstly, the couplets thought to indicate a poetic element were identified and grouped using the indexing method. In the next step, the explanations of the couplets were made in the poetic context. Witness couplets regarding the same theme were taken together and a composition was created within itself. In the event that more than one poetic subject was touched upon in a couplet, the couplet was first included in the section that best witnessed the subject, and in the other relevant heading, the explanation of the couplet was made, and in order to avoid unnecessary repetition, sometimes the text of the couplet was not given, only its imprint was given. The findings regarding the poetic elements obtained are discussed in the second section under the title of“Poetic Elements in Azmizâde Hâletî's Divan”after the first section where the poet's life, art and works are briefly discussed. The second section consists of three subheadings as“Poetic Elements Related to Poetry, Poetic Elements Related to Poets, Poetic Elements Related to the Poet's Environment”. In these headings, Hâletî's understanding of poetry and poet, and his evaluations regarding the art and poetry community of the period are attempted to be determined. This study, which we conducted to determine the poetic elements in the Divan of Hâletî, who gained fame with his quatrains in Classical Turkish poetry and was known as“Hayyâm-ı Rûm”, has shown that he made important observations and evaluations regarding his own understanding of poetry and poet, and that even poets who lived in the same or different periods and represented the tradition may have differences in their poetics; and it has pointed out the existence of a rich literary criticism and poetic approach in Classical Turkish poetry. Our greatest wish is that the poetic elements included in Haleti's Divan, in other words, the poetic work we have done on the poetics of the poet, will contribute to the poet's understanding of art in particular, and to the studies on the determination of the poetics of Classical Turkish poetry as a whole in general.
Benzer Tezler
- Azmîzâde Hâletî Divanı'nda tabiat unsurları
Elements of nature in Azmizade Haleti's Diwan
TÜLAY GÜNDOĞDU
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve Edebiyatıİnönü ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NAZMİ ÖZEROL
- İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi Nadir Eserler Bölümü TY-615 numarada kayıtlı bulunan 'Mecmua-i Gazeliyyat' inceleme/ Transkripsiyonlu Metin
istanbul Universty Library, rare books section, in the TY-615 number Mecmua-i Gazeliyyat review/ transkriptional texts
ZEYNEP KILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Türk Dili ve EdebiyatıCumhuriyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AHMET ÖLMEZ
- Azmi-zade Haleti hayatı, edebi kişiliği, eserleri ve divanın tenkitli metni
Başlık çevirisi yok
BAYRAM ALİ KAYA
Doktora
Türkçe
1996
Türk Dili ve EdebiyatıTrakya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. KAŞİF YILMAZ