İbn Sînâcı delâlet nazariyesinin ortaya çıkışı ve eleştirisi
The emergence and criticism of the theory of Avicennan significance
- Tez No: 884071
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HARUN KUŞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: İbn Sînâ, Gazzâlî, Râzî, delâlet, mutabakat, tazammun, iltizam, tanım, Avicenna, Ghazali, Rhazi, signification, correspondence, containment, implication, definition
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Medeniyet Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam ve Türk Felsefesi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 84
Özet
İbn Sînâ'nın lafzın delâlet yollarını açıklarken mantık kitaplarında ilk kez ortaya koyduğu mutabakat, tazammun ve iltizam ayrımı çeşitli eserlerinde dile getirerek şekillendirdiği, beş tümel ve tanım ile ilgili bahislerde de kullandığı özgün bir teori olarak ortaya çıkar. İbn Sînâ'nın ardından Gazzâlî teorinin dakikleştirilmesi için bazı girişimlerde bulunur ve iltizam delâletinin ilimlerde/tanımlarda terkine yönelik eleştirinin ilk adımını atar. Onun teoriye dair yorumlarını farklı mantık eserlerinde ve fıkıh usulü gibi eserlerinin mantık bölümlerinde bulmak mümkündür. Son olarak Râzî, teoriyi detaylı bir incelemeye tâbî tutar, delâlet türlerini aklî ve vaz'î olarak sınıflandırır, iştirak problemine haysiyet kaydı çözümünü sunar, Gazzâlî'nin ortaya koyduğu iltizam eleştirisini ona belli noktalarda katılmakla beraber farklı katkılarla geliştirir. Böylece sonrakilere de onun eserleri vasıtasıyla aktarılarak tartışılmaya devam edilecek bir mesele bırakır.
Özet (Çeviri)
The distinction between correspondence, containment, and implication, which Avicenna first introduced in his books of logic, explains the ways in which words signify. It emerges as an original theory that he shaped by expressing it in his various works and used in his discussions on the five universals and definition. Following Avicenna, al-Ghazālī makes some attempts at developing the theory and takes the first step in criticizing the neglection of the signification of implication in the sciences/definitions. His comments on the theory can be found in different works of logic and in the logic chapters of his works such as the usul al-fiqh. Finally, al-Rhāzī analyzes the theory in detail, classifies the types of signification as impositional (wad'iyya) and mental ('aqliyya), offers the solution of adding a condition (min ḥaythu huwa juzʾuhu/ lāzimuhu) to the treatment of equivocation, and develops al- Ghazālī's critique of implication with different contributions while agreeing with him on certain points. Thus, he leaves an issue that will be transmittedto the later scholars through his works and will continue to be discussed.
Benzer Tezler
- İbn Sînâ'nın doğa felsefesinde isti'dâd: Türleşme ve bireyleşim bağlamında bir inceleme
Istī'dād in Avicenna's natural philosophy: An analysis in the context of speciation and individuation
KÜBRA TİRYAKİ
Doktora
Türkçe
2023
Dinİstanbul ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER MAHİR ALPER
- Esîrüddin el-Ebherî'nin Zübdetü'l-hakâik adlı eserinin tahkik ve incelemesi
Exami̇nati̇on and analysi̇s of athīr Al-dīn al-Abharī's work named Zubdat al- haqāi̇q
SULTAN TURAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Felsefeİstanbul Üniversitesiİslam Felsefesi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSTAKİM ARICI
- Sadruşşerîa'da mahiyet ve tümel
Quiddity and universal in Sadr al-Sharī'a's thought
NEDİM AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE KELPETİN ARPAGUŞ
- Fahreddin er-Râzî'de İbn Sînâcı kategorilerin ontolojik değeri
The ontological value of the Avicennan categories in Fakhr al-Dīn al-Rāzī
SAKİNE EBRAR ODABAŞ
- Esîrüddin el-Ebherî'nin Beyânü'l-Esrâr adlı eseri (Tahkik ve inceleme)
Bayān al-Asrār by Athīr al-Dīn al-Abharī's (Critical edition and evaluation)
NUR BELEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Dinİstanbul ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAKİM ARICI