Geri Dön

Hukuk felsefesi açısından istihsan

Istihsan from the perstective of philosophy of law

  1. Tez No: 884432
  2. Yazar: GÜLŞEN KILIÇ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA YILDIRIM
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Din, Religion
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: İslam Hukuku Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 200

Özet

İslam hukuk usulünde fer'î delillerden kabul edilen istihsan, genel anlamda hukukun ihtiyaç duyduğu bir ilke ve anlayışı temsil eder. Bu nedenle istihsan, bütün hukuk sistemleri için gerekli bir hukukî mekanizmadır. İstihsan anlayışı, sahip olduğu esneklik özelliği ile, farklı zaman ve mekanlardaki hukuk sistemlerinde varlığını sürdürmüştür. Roma ve Talmud hukukunda bunun örnekleri mevcuttur. İslam hukuk tarihinde, hukukun gelişim gösterdiği dönemlerin, istihsanın çokça uygulandığı dönemler olduğu açıkça görülür. İstihsanın, İslam hukukunun gelişimine sunduğu katkının benzeri, Roma hukukunda da görülmektedir. Roma hukukundaki nesafet ilkesi ile istihsan, benzer hukukî mantığa sahiptir ve hukuk sistemi içerisinde oluşturdukları esneklik, hukukun canlı kalmasını temin eder. Başka hukuk sistemlerinde bu tür anlayış ve uygulamaların bulunması, hukukun bu tür uygulamara ihtiyacı olmasının en önemli delilidir. İstihsan, yerleşik genel kuraldan istisnâ olarak kabul görmekle birlikte, aynı zamanda dinin genel amaçlarına dayanarak yapılan bir ictihaddır. İstihsan yapılırken dinin genel amaçlarına ve küllî kâidelere dayanılması, istihsanın doğrudan makâsıdla olan ilişkisini ortaya koyar. Buna bağlı olarak istihsan, hukukun gayeci özelliğine doğrudan hizmet eden önemli bir hukukî uygulamadır. İslam hukukunda istihsanın uygulanmaması, İslam hukukunun hayatın içinde aktif olarak bulunmasına engel olmaktadır. Zira nassların sınırlı, olayların sınırsız olmasından dolayı, istihsan gibi uygulamalar olmaksızın, nasslarla hayat arasında bağlantı kurulamamaktadır. İstihsan, teknik anlamda hukukî bir uygulama olarak kullanılmasa da günlük yaşamın içinde, istihsan anlayışını gösteren birçok örnek mevcuttur. Bu durum, istihsana olan ihtiyacı ortaya koyduğu gibi, söz konusu ilkenin bir şekilde hayatın içinde yer aldığını göstermesi bakımından da önem taşır. Genelde hukukun, özelde ise İslam hukukunun canlılığını koruması, ilke ve uygulama olarak istihsanın, hukuk içinde işlevsel olmasıyla mümkündür.

Özet (Çeviri)

In Islamic jurisprudence, istihsan, which is accepted as one of the ferî evidences, represents a principle and understanding that the law needs in general. Therefore, istihsan is a necessary legal mechanism for all legal systems. The understanding of istihsan has maintained its existence in legal systems in different times and places with its flexibility. There are examples of this in Roman and Talmudic law. In the history of Islamic law, it is clearly seen that the periods in which the law developed were the periods in which istihsan was widely applied. The similar contribution of istihsan to the development of Islamic law is also seen in Roman law. The principle of objectivity and istihsan in Roman law have a similar legal logic and the flexibility they create within the legal system ensures that the law remains alive. The existence of such understandings and practices in other legal systems is the most important evidence that the law needs such practices. Although istihsan is accepted as an exception from the established general rule, it is also an ijtihad based on the general purposes of religion. The fact that istihsan is based on the general aims of religion and the universal rules reveals the direct relationship of istihsan with the maqāṣid. Accordingly, istihsan is an important legal practice that directly serves the purposeful characteristic of law. The non-application of istihsan in Islamic law prevents Islamic law from being active in life. Because, due to the limited nature of the nasses and the unlimited nature of the events, applications such as istihsan.

Benzer Tezler

  1. Kelam-fıkıh usûlü ilişkisi -Fıkıh usûlünün inşaında kelamın belirleyiciliği-

    The relationship between kalam and fiqh method -The determination of kalam in the construction of fiqh method-

    ELMAS GÜLHAN GENÇDOĞAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    DinSüleyman Demirel Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. GALİP TÜRCAN

  2. Hukuk felsefesi açısından argümantasyon ve argüman haritalama örnekleri

    For philosophy of law argumentation and argument mapping examples

    ÖMER ÖRGEN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    FelsefeNecmettin Erbakan Üniversitesi

    Felsefe Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MUSTAFA YEŞİL

  3. Hukuk felsefesi açısından Kur'an'da kadın

    The Woman in the the Koran from the point of law philosophy

    NARİME MARANCI

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2002

    FelsefeSelçuk Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. HÜSAMEDDİN ERDEM

  4. Hukuk felsefesi açısından İngiliz Yararcı Okulu

    Başlık çevirisi yok

    AHMET GÜRBÜZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1993

    Felsefeİstanbul Üniversitesi

    PROF. DR. VECDİ ARAL

  5. Hukuk felsefesi açısından John Locke'un ihtilal hakkı teorisi

    John Locke's theory of revolution

    AYŞENUR AKPINAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1993

    HukukAnkara Üniversitesi

    Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ADNAN GÜRİZ