Dijital okuryazarlık ile ilgili gerçekleştirilen çalışmaların analizi
Analysis of studies conducted on digital literacy
- Tez No: 884531
- Danışmanlar: DOÇ. DR. RECEP KAHRAMANOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: dijital okuryazarlık, sistematik literatür taraması, betimsel analiz, Digital literacy, systematic literature review, descriptive analysis
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gaziantep Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Programları ve Öğretim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 136
Özet
Bu araştırmanın amacı dijital okuryazarlık ile ilgili yapılan araştırmaların genel eğilimlerini incelemektir. Sistematik literatür taramasının kullanıldığı bu araştırmada YÖK Ulusal Tez Merkezi'nde ve DergiPark'ta Türkçe yayınlanmış çalışmalar çalışma grubuna dâhil edilmiştir. Tarama sonucunda elde edilen bulgular betimsel analiz yöntemi ile çözümlenmiştir. Bu çalışmada, dijital okuryazarlık ile ilgili 35 tez ve 37 makale olmak üzere toplam 72 çalışma analiz edilmiştir. 2017-2022 yılları arasında dijital okuryazarlık konusundaki araştırmaların türleri ve yöntemleri incelenmiş ve belirgin eğilimler ortaya konulmuştur. Bu dönem boyunca dijital okuryazarlık konusunun giderek artan bir ilgi gördüğü, özellikle 2021 ve 2022 yıllarında yapılan çalışmaların sayısında belirgin bir artış olduğu gözlemlenmiştir. Araştırmaların büyük çoğunluğu (%75) nicel yöntemlere dayanmaktadır, bu da dijital okuryazarlık konusunda somut ve ölçülebilir verilerin toplanmasına yönelik bir eğilimi göstermektedir. Karma ve nitel yöntemlerin daha az tercih edilmesi, dijital okuryazarlığın derinlemesine incelenmesine yönelik çalışmaların eksikliğini işaret etmektedir. Bu nedenle, gelecekte nitel ve karma yöntemlerin daha fazla kullanılması, dijital okuryazarlığın farklı boyutlarının daha iyi anlaşılmasına katkı sağlayabilir. Örnekleme yöntemleri açısından en sık kullanılan yöntem uygun örnekleme olmuştur, ancak bazı çalışmalarda örnekleme yöntemi belirtilmemiş veya kullanılmamıştır. Bu durum, metodolojik eksikliklerin varlığını göstermektedir. Tez çalışmalarının daha çeşitli ve karmaşık örnekleme yöntemlerini benimsediği gözlemlenmiştir. Öğretmenler ve öğretmen adayları en çok çalışılan gruplar olup, dijital okuryazarlık araştırmalarının genellikle ilkokul ve ortaokul seviyelerine yoğunlaştığı belirlenmiştir. Veri toplama araçları arasında ölçekler en sık kullanılan araçlardır. Veri analiz yöntemlerinde ise nicel analiz yöntemleri (%90,82) baskındır, özellikle ANOVA, t-testi ve korelasyon analizi gibi kestirimsel yöntemler yaygın olarak kullanılmıştır. Nitel analiz yöntemleri ise betimsel analiz ve içerik analizi ile sınırlı kalmıştır. Araştırma sürecinde karşılaşılan problemler ve sınırlılıkların giderilmesine yönelik, uygulayıcılara ve araştırmacılara yönelik çeşitli öneriler sunulmuştur. Özellikle dijital okuryazarlık eğitimlerinin artırılması ve nitel çalışmaların sayısının artırılması önemli öneriler arasındadır. Müfredat ve öğretim programlarına yönelik öneriler ise dijital okuryazarlığın eğitim kademelerinde okutulması ve programlarda yer alması gerektiğini vurgulamaktadır.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to examine the general trends in research related to digital literacy. Utilizing a systematic literature review, studies published in Turkish in the YÖK National Thesis Center and DergiPark were included in the study group. The findings obtained from the review were analyzed using the descriptive analysis method. In this study, a total of 72 studies, including 35 theses and 37 articles, related to digital literacy were analyzed. The types and methods of research on digital literacy between 2017-2022 were examined, revealing distinct trends. During this period, there was a noticeable increase in interest in digital literacy, especially with a significant rise in studies conducted in 2021 and 2022. The majority of the research (%75) is based on quantitative methods, indicating a tendency to collect concrete and measurable data on digital literacy. The lower preference for mixed and qualitative methods points to a lack of in-depth studies on digital literacy. Therefore, increased use of qualitative and mixed methods in future research could contribute to a better understanding of different dimensions of digital literacy. In terms of sampling methods, the most frequently used method was convenience sampling, although some studies did not specify or use any sampling method, indicating methodological deficiencies. It was observed that thesis studies adopted more varied and complex sampling methods. Teachers and teacher candidates were the most studied groups, and digital literacy research generally focused on primary and secondary education levels. Among data collection tools, scales were the most commonly used instruments. In data analysis methods, quantitative analysis methods (%90.82) predominated, particularly inferential methods such as ANOVA, t-tests, and correlation analysis. Qualitative analysis methods were limited to descriptive and content analysis. Various recommendations were made to address the problems and limitations encountered during the research process, as well as for practitioners and researchers. Notably, increasing digital literacy training and the number of qualitative studies were important suggestions. Recommendations for curriculum and instructional programs highlighted the need for digital literacy to be taught at different educational levels and included in programs.
Benzer Tezler
- Sosyal medyada aktivizm etkinliklerine katılım motivasyonu ölçeği'nin geliştirilmesi
Development of the motivation scale for participation in activism activities on social media
SEZEN GARİP
Doktora
Türkçe
2024
Halkla İlişkilerEge ÜniversitesiHalkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NAHİT ERDEM KÖKER
- Fen öğretiminde dijital öykü kullanımının öğrencilerin fen dersine yönelik tutumlarına, dijital okuryazarlık seviyelerine ve eleştirel düşünme becerilerine etkisi
The effect of using digital stories in science teaching on students' attitudes towards science lesson, digital literacy, critical thinking skills
BAŞAK KASAP
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimMersin ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FUAT SERKAN SAY
- Çocukların medya okuryazarı kılınmasında kütüphanelerin katkısı ve medya mentörü olarak kütüphaneciler
Contribution of libraries to make children media literates and librarians as media mentors
ANNA MOGHADDAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Bilgi ve Belge YönetimiAnkara ÜniversitesiBilgi ve Belge Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OYA GÜRDAL TAMDOĞAN
- Sosyal bilgilerde bilgi okuryazarlığı: Öğrenci görüşlerine yönelik bir durum çalışması
Information literacy in social studies: A case study for student reviews
MERAL ÖZGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimBolu Abant İzzet Baysal Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ADNAN ALTUN
- Dijital hikâye anlatımı atölyesinde yaşlıların dijital okuryazarlık deneyimlerinin incelenmesi
Investigating elderly's digital literacy experiences through digital storytelling
PERİHAN TEKELİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimHacettepe ÜniversitesiBilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YASEMİN USLUEL