Geri Dön

Zazaca halk anlatılarında mitolojik unsurlar (Örnek metinler)

Mythological elements in Zazaki folk narratives (A study of sample texts)

  1. Tez No: 885077
  2. Yazar: BUŞRA GÖKALP
  3. Danışmanlar: PROF. DR. HASAN ÇİFTCİ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Halk Bilimi (Folklor), Folklore
  6. Anahtar Kelimeler: Folklore, Mythology, Folk Narratives, Zaza Folklore, Zazaki Mythic Elements
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Bingöl Üniversitesi
  10. Enstitü: Yaşayan Diller Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Zaza Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 239

Özet

Mitoloji, kuşaktan kuşağa aktarılan toplumun hayal gücünün etkisiyle zaman içinde biçim değiştiren tanrılar, tanrıçalar, evrenin doğuşu gibi sembolik ve alegorik anlatıların yer aldığı kutsal anlatılar şeklinde tanımlanabilir. Dünyadaki birçok topluluk ve halk grubu üzerinde etkisi olan mit ve mitolojik unsurlar Zaza halk edebiyatında da ele alınıp değerlendirilmesi gereken konulardandır. Zaza halk edebiyatında, günümüze kadar yapılan çalışmaların büyük bir kısmı derleme türünde gerçekleştirilmiştir; ancak mit ve mitolojik araştırmalar üzerinde yeterince durulmamıştır. Oysa mitlerin, diğer halklarda olduğu gibi Zaza toplumunda da geçmişten günümüze kadar varlığını sürdürdüğü ve toplumsal yaşama etki ettiği gözlemlenmektedir. Özellikle Zazacada önemli sözlü halk edebiyatı eserlerinden olan masal, efsane, halk hikâyeleri vb. türlerde mitolojik unsurların izini sürmek, etkilerini görmek mümkündür. Bu çalışmada ele aldığımız örnek metinler üzerinden söz konusu masal, efsane ve halk hikâyesi gibi türlerde bulunan mitolojik unsurların tespiti ve yorumlanmasına odaklanılmaktadır. Çalışmamızda, saha çalışması/derleme yöntemi yerine halk anlatısı türlerini konu edinen basılı eserler ve kısmen derleme çalışması niteliğindeki Zazaca eserler esas alınmıştır. Bu eserlerde yer alan anlatılarda bulunan mitolojik unsurlara odaklanılarak bu unsurların ortaya çıkarılması ve incelenmesi amaçlanmıştır. İncelediğimiz eserlerdeki mitolojik unsurların evrensel ölçekte ortak semboller olduğu belirlenmiş ve bu sembollerin Zazacadaki mahiyetleri bilimsel metotlar çerçevesinde tespit edilmiştir. Elde edilen tespitler doğrultusunda ortaya çıkarılan mitolojik öğeler, halk bilimi metotları ve metin tahlil yöntemleri ışığında incelenmiştir. Herhangi bir mitolojik motifin Zazaca halk anlatılarında da yer alabileceği düşüncesi, anlatıların içerisinde yer alan mitolojik unsurları ortaya çıkarma amacı bu çalışmanın yapılmasındaki ana motivasyon kaynağını oluşturmaktadır.

Özet (Çeviri)

Mythology can be defined as sacred narratives containing symbolic and allegorical stories, which change over time due to the influence of the society's imagination, involving gods, goddesses, and the creation of the universe, passed down from generation to generation. Myths and mythological elements, which have an impact on many communities and ethnic groups worldwide, are also subjects that need to be addressed and evaluated in Zaza folklore. This is because significant portions of the studies conducted in Zaza folklore until today have been in the form of compilations; however, there hasn't been much focus on myth and mythological research. It is observed that myths, like in all societies, have persisted from the past to the present and influenced social life in Zaza society as well. Particularly in Zazaki, it is possible to trace and observe mythological elements in genres such as folk tales, legends, and folk stories, which are important oral literature works. In this study, we focus on identifying and interpreting mythological elements found in genres such as folk tales, legends, and folk stories through examples taken from texts. As a method, instead of fieldwork/compilation, Zazaki works focusing on genres of oral literature and compilation works have been primarily considered. The aim is to focus on the mythological elements found in these works, to reveal and analyze them. It has been emphasized that the mythological elements found in these works are universal symbols, and their nature in Zazaki has been determined within the framework of scientific methods. The mythological elements revealed within the scope of this study have been analyzed through folkloric methods and text analysis techniques. The main motivation behind conducting this study is the idea that any mythological motif could also be found in Zazaki folk narratives, and the aim to reveal the mythological elements within these narratives.

Benzer Tezler

  1. Hîkayeyanê şarî ê Zazakî de sembolîzmo arketîpî

    Zazaca halk hikâyelerinde arketipsel sembolizm

    BİLAL YAKIŞAN

    Yüksek Lisans

    Zazaca

    2021

    Doğu Dilleri ve EdebiyatıBingöl Üniversitesi

    Zaza Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ YUSUF AYDOĞDU

  2. Edebîyatê fekkî yê Kirmanckî (Zazakî)yê mintiqaya sêwregi

    Siverek bölgesinin Kırmancca (Zazaca)sözlü edebiyatı

    KAFUR SEÇİLMEK

    Yüksek Lisans

    Kürtçe

    Kürtçe

    2018

    Halk Bilimi (Folklor)Mardin Artuklu Üniversitesi

    Kürt Dili ve Kültürü Bilim Dalı

    ÖĞR. GÖR. MEHMET TAYFUN

  3. Bingöl yöresi Zazaca halk türküleri

    The Zazaki folk songs of Bingöl

    ABDULKERİM BOR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    Doğu Dilleri ve EdebiyatıBingöl Üniversitesi

    Zaza Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. NUSRETTİN BOLELLİ

  4. Sivas Zara Beypınarı köyü ve çevresine ait etnolojik ve müzikolojik unsurlar üzerine bir alan çalışması

    A field study on etnological and musicological elements of Sivas Zara Beypınarı village and its surroundings

    HİLAL GİZEM İYİDOĞAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    MüzikSivas Cumhuriyet Üniversitesi

    Müzik Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ KUBİLAY YILMAZ

  5. Kitabanê hîkayeyê Zazakî yê modernî de bawerîya şarî

    Zazaca modern hikaye kitaplarında halk inanışları

    HACİ İBRAHİM AYTEKİN

    Yüksek Lisans

    Kürtçe

    Kürtçe

    2022

    Doğu Dilleri ve EdebiyatıMardin Artuklu Üniversitesi

    Kürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. İLYAS AKMAN