Sadrüşşerîa epistemolojisinde tümevarım
Induction in Sadr al-Sharia's epistemology
- Tez No: 886133
- Danışmanlar: PROF. DR. İSMAİL LATİF HACINEBİOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Felsefe, Religion, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mantık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 111
Özet
Bu tezde Sadrüşşerîa'nın mantık ve bilgi anlayışı içerisinde tümevarımın rolü ele alınmıştır. Tümevarım, tikel olgulardan yola çıkarak tümel tasdikler elde etmeyi sağlayan akıl yürütme yöntemidir. Çalışmada tümevarımın bilgi ve kesinlikle ilişkisi, dayandığı temel ilkeler, bilgi üretmedeki sınırlılıkları, tümel yasaların keşfindeki rolü, duyusal gözlem ve nedensellikle ilişkisi, bilimsel yöntem içerisindeki yeri ve farklı kullanım alanlarındaki işleyişi inceleme konusu yapılmıştır. Bu bağlamda, Sadrüşşerîa'nın farklı bilgi alanları arasında ortaya koyduğu denge ve tutarlılığı, onun tümevarım anlayışı üzerinden ele almak hedeflenmiştir. Tezde ulaşılan sonuca göre tümevarım, Sadrüşşerîa epistemolojisinde bilginin doğruluğunu, kesinliğini ve güvenilirliğini arttıran, yeni bilgilere ulaşmayı sağlayan ve çeşitli alanlarda uygulanabilirliği olan kapsamlı bir yöntemdir. Sadrüşşerîa akli, tabii ve şeri ilimlerde belirli sınırlılıkları bulunmakla birlikte tümevarımsal akıl yürütmeyi temel bir yöntem olarak kullanmıştır. Dolayısıyla tümevarım, bilgiyi elde etme, doğrulama ve sistematize etme süreçlerinde önemli bir role sahiptir ve onun bilgi anlayışının temel dayanaklarından birini oluşturmaktadır. Sadrüşşerîa'nın tümevarımı ele alış tarzı, onun bilgiye dair bütüncül yaklaşımını ve mantık, astronomi ve fıkıh usulü gibi çeşitli ilimleri uyumlu ve tutarlı bir biçimde birleştirme çabasını yansıtmaktadır.
Özet (Çeviri)
In this thesis, the role of induction in Ṣadr al-Sharīʿa's understanding of logic and knowledge is examined. Induction is a method of reasoning that derives universal propositions from particular instances. The study explores the relationship between induction and knowledge and certainty, its basic principles, its limitations in knowledge production, its role in discovering universal laws, its relation to sensory observation and causality, its place within the scientific method, and its functioning in different fields of use are examined. In this context, it is aimed to examine the mīzān (balance) and consistency that Ṣadr al-Sharīʿa has put forward between different fields of knowledge through his understanding of induction. According to the findings of the thesis, induction in Ṣadr al-Sharīʿa's epistemology is a comprehensive method that enhances the accuracy, certainty, and reliability of knowledge, facilitates the acquisition of new knowledge, and is applicable across various domains. Despite certain limitations in rational, natural, and religious sciences, Ṣadr al-Sharīʿa utilized inductive reasoning as a fundamental method. Therefore, induction plays a crucial role in the processes of acquiring, verifying, and systematizing knowledge and constitutes one of the foundational elements of his understanding of knowledge. Ṣadr al-Sharīʿa's approach to induction reflects his holistic view of knowledge and his effort to integrate various disciplines such as logic, astronomy, and the principles of Islamic jurisprudence in a harmonious and coherent manner.
Benzer Tezler
- Sadruşşerîa'da varlık ve ulûhiyyet
Existence and divinity in Sadr al-Shariah's thought
GÜVENÇ ŞENSOY
Doktora
Türkçe
2022
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE KELPETİN ARPAGUŞ
- Sadruşşerîa'ya göre teklîfî hükümlerde gözetilen amaçlar
Goals of shari'ah in the charging legal law according to Sadrusserîa
BADRAN THAEER ABDULQADER QUMRI
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
DinSüleyman Demirel ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TALİP TÜRCAN
- Sadrüşşeria es-Sâni'nin hukukçuluğu (Et-Tavzîh fi Halli Ğavâmizi't Tenkîh adlı eseri bağlamında)
Sadr al-Shariah es-Sâni, his being the jurist (Within the context of his work entitled 'Et-Tavzîh fi Halli Ğavâmizi't-Tenkîh')
SEZAYİ BEKDEMİR
Doktora
Türkçe
2016
DinCumhuriyet ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAKKI AYDIN
- Sadrüşşerîa'nın Tadilü'l-Ulum adlı eserinin kelam kısmının tahkik, tercüme ve değerlendirmesi
The evaluation of the section related to the word of Sadrüşeria's work taught Ta'dîlü'l-'Ulüm
ARKAN QASIM ABBAS
- Sadrüşşeria Ubeydullah b. Mes'ud'un akıl anlayışı
Sadrüşşeria Ubeydullah B. Mes'ud's Conceptıon of Reason
İSMAİL KARADAVUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinYozgat Bozok ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET TÖZLUYURT