Türk halk müziği çalıp söyleme geleneği içerisinde bağlama eşlik uygulamasının analizi: Neşet Ertaş ve Ali Ekber Çiçek örneği
Analysing the practice of baglama self-accompaniment in Turkish folk music playing and singing tradition: Neşet Ertaş and Ali Ekber Çiçek example
- Tez No: 886558
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BEKİR ŞAHİN BALOĞLU, DOÇ. DR. ALİ KAZIM AKDAĞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Çalıp söyleme, bağlama, eşlik, Türk halk müziği, Playing and singing, baglama, folk music, self-accompaniment
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat ve Tasarım Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Müzik ve Sahne Sanatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 168
Özet
Bu çalışma, Türk halk müziğinde çalıp söyleme geleneğinde bağlama ile söze eşlik yöntemlerini incelemektedir. Çalıp söyleme geleneği Türk halk müziğinde önemli bir yer tutmaktadır. Bunun yanı sıra geleneğin yaşatılması ve nesilden nesile aktarılmasında büyük rol oynayan kültür aktarıcıları da bir o kadar önemlidir. Âşıklar, mahalli sanatçılar, zakirler gibi icracılar çalıp söyleme geleneğinin içerisinde yer almalarının yanı sıra geleneğin devamını da sağlamaktadırlar. Aynı zamanda Türk halk müziği çalıp söyleme geleneğinde eşlik çalgısı olarak her ne kadar çeşitli enstrümanlar kullanılsa da bağlama çalgısı yoğun bir şekilde kullanılmaktadır. Bağlama, eser içerisinde aktarılmak istenen manayı kuvvetlendirirken eserin müzikal kimliğinin ortaya çıkmasında da etkili olmuştur. Buna ek olarak bağlama yalnızca bir eşlik çalgısı olarak değil aynı zamanda kültürün aktarım aşamasında da rol oynayan bir unsur olarak değerlendirilebilir. Konu ile ilgili literatür incelendiğinde çalıp söyleme geleneği içerisinde eşlik çalgısı olarak köklü bir geçmişe sahip olan bağlamanın bu kullanımı ile ilgili yeteri kadar çalışmaya rastlanılmamaktadır. Bağlamanın bir eşlik çalgısı olarak kullanımının anlaşılması, çalgının içinde bulunduğu kültürün müzikal unsurlarının anlaşılmasında da etkili olmaktadır. Çalışmanın konusu bu düşünceler doğrultusunda şekillenmiş ve çalışma içerisinde bağlamanın eşlik çalgısı olarak kullanım biçimleri açıklanmaya çalışılmıştır. Araştırma sürecinde nitel-betimsel bir metodoloji izlenerek verilere erişilmiştir. Kullanım biçimlerinin açıklanmasında ise müzikal bileşenler bakımından melodik, armonik ve ritmik unsurlar; çalış tekniği bakımından bağlamaya özgü sağ ve sol el çalış teknikleri analiz edilmiştir. Çalışma içerisinde çalıp söyleme geleneğinin önemli temsilcilerinden Neşet Ertaş ve Ali Ekber Çiçek örneği üzerinden incelemeler yapılmıştır. İki farklı kültür içerisinde yetişen icracıların örnek olarak seçilmesi, konunun daha geniş bir perspektiften görülmesini sağlayacaktır. Her iki icracıdan örnek olarak beşer eser incelenmiştir. Eserlerin icrasına dijital ortamlardan ulaşılmış olup notalama sistemi bu kayıtlar üzerinden gerçekleşmiştir. Yapılan bu çalışmanın sonucunda elde edilen tespitler neticesinde bağlamanın eşlik çalgısı olarak kullanım yöntemlerine katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
This study is a master's degree thesis that examines the methods of accompanying the lyrics with bağlama in the tradition of playing and singing in Turkish folk music. The tradition of playing and singing has an important place in folk music. In addition to this, culture transmitters who play a great role in keeping the tradition alive and transferring it from generation to generation are just as important. People such as minstrels, local artists and zakirs not only take part in the tradition of playing and singing, but also ensure the continuation of the tradition. At the same time, although various instruments are used as accompaniment instruments, the bağlama instrument is used extensively. While the bağlama strengthens the meaning intended to be conveyed in the song, it has also been effective in the emergence of the musical identity of the song. In addition, the bağlama is considered not only as an accompaniment instrument but also as an element that plays a role in the transmission of culture. When the literature on the subject is examined, there are not enough studies on this use of the bağlama, which has a long history as an accompaniment instrument in the tradition of playing and singing. Understanding the use of the bağlama as an accompaniment instrument is also effective in understanding the musical elements of the culture in which the instrument exists. The subject of the study was shaped in line with these ideas and the ways of using the bağlama as an accompaniment instrument were tried to be explained in the study. In the research process, data were accessed by following a qualitative-descriptive methodology. In explaining the usage patterns, melodic, harmonic and rhythmic elements in terms of musical components, and right and left hand playing techniques specific to the bağlama in terms of playing technique were analyzed. In the study, Neşet Ertaş and Ali Ekber Çiçek, who are important representatives of the tradition of playing and singing, were analyzed. Choosing performers who grew up in two different cultures as examples will enable the subject to be seen from a broader perspective. Five songs from each performer were analyzed as examples. The performances of the songs were accessed from digital media and the notation system was realized through these recordings. As a result of the findings obtained as a result of this study, it is thought that it will contribute to the methods of using the bağlama as an accompaniment instrument.
Benzer Tezler
- Dertli Divani'nin hayatı, sanatı ve eserlerinin müzikal analizi
Musical analysis of the life, art and works of the Dertli Divani
FEYZİ YAĞCI
- Türk halk müziğinde koro uygulamalarının incelenmesi (TRT ile Kültür ve Turizm Bakanlığı örneği)
Application of chorus technics in turkish folk music (Example of TRT and Ministry of Culture and Turism )
EMRE GÜNEY
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
MüzikSakarya ÜniversitesiFolklor ve Müzikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MURAT KARABULUT
- Burdur yöresi halk müziği geleneğinde müzikal türlerin dilsiz kaval ile icra ve özellikleri
The tongueless pipe rendering and the characteristics of musical genres within the folk music tradition of Burdur region
SERKAN YILDIRIM
- Türk halk müziği ve geleneksel Türk müziği ezgilerinin yaylı çalgılar eğitiminde kullanılabilirliği: Sistematik bir derleme çalışması
The usability of Turkish folk music and traditional Turkish music melodies in string instrument education: A systematic review study
DİLANSU SÖYLEMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
MüzikBurdur Mehmet Akif Ersoy ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ESRA DALKIRAN
- Geleneğin temsili bağlamında Aşık Erdemli'nin (Sabahattin Dülger) yaşamı, eserleri ve halk kültürüne katkıları
The life, works and contributions to folk culture of Aşik Erdemli (Sabahatti̇n Dülger) in the context of representation of tradition
ZİYA FURKAN BAKİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Halk Bilimi (Folklor)Ondokuz Mayıs ÜniversitesiMüzik Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. GÜLTEKİN ŞENER