Gaziantep'te XIV-XIX. yüzyıllar arasında inşa edilmiş camilerin ahşap süslemeleri ve tasarım çözümlemeleri
Design analysis of wooden ornaments in mosque architectural buildings between centuries of XIV.- XIX. in Gaziantep
- Tez No: 886559
- Danışmanlar: PROF. DR. İLHAN ÖZKEÇECİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Güzel Sanatlar, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Kalem işi, tasarım, ahşap süsleme, dini mimari, Penwork, design, wooden ornaments, religious architecture
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat ve Tasarım Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sanat ve Tasarım Sanat Dalı
- Sayfa Sayısı: 194
Özet
Türk sanatları içerisinde önemli bir yeri olan kalemişi bezemeleri sivil ve dini yapılar içerisinde önemli bir alanı oluşturmaktadır. Uygulandıkları zeminin malzemelerine göre adlandırılan kalem işleri kendi içerisinde taş ve mermer üstü, ahşap üstü, sıva üstü, deri ve bez üstü, lâke, malakâri gibi tekniklerle yapılmaktadır. Yapıldığı dönemin sanat anlayışını yansıtan kalemişleri çoğu zaman üslup birliği içerisinde uygulanmıştır. Tezyinî açıdan kimi zaman farklı bölgelerde yapılmış olmalarına rağmen benzerlik gösterebildiği gibi farklı bezeme özelliklerine de rastlamak mümkündür. Farklı medeniyetlere beşiklik etmiş, tarihi ipek yolu üzerinde olan Gaziantep, ev sahibi olduğu uygarlıkların kültürel izlerini dini yapılardaki bezemeler üzerinde göstermiştir. Camiler, kimi zaman geçirdikleri onarımlarla tamamen yenilenirken, kimi zaman da restore edilerek mevcudiyetini korumuştur. Cami içlerinde ahşap üstü kalem işlerinde kullanılan teknik ve tezyinatlar bize Gaziantep kalem işi sanatı hakkında genel bir çerçeve oluştursa da sağlıklı bir çıkarımda bulunmak için desen çözümleme, motif ve renk analizlerinin yapılmasına gerek görülmüştür. Bu çalışmada, XIV.- XIX. yüzyıllar arasında inşa edilmiş Gaziantep'teki dini mimari yapılarda ahşap üstü kalemişlerinin bezeme ve teknik bakımından tasarım çözümlemeleri yapılarak, farklı şehirlerde aynı dönem camileri ile karşılaştırılmış ve dönemin sanat anlayışına, sanatta üslup birliğine ve tasarım kurgusuna dikkat çekilerek benzerlik ve farklılıkları ortaya konulmuştur. Böylelikle incelenen camilerde kalem işi tasarımda kompozisyon, kurgu ve motif çeşitliliği bakımından analiz yapılarak Gaziantep'in Türk sanatları içerisindeki önemine dikkat çekilmeye çalışılmıştır. Bu çalışma aynı zamanda Gaziantep'teki dini mimari yapılar içerisindeki ahşap bezemelerde yapılan desen analizleri ile camilerde oluşabilecek tahribata karşı restorasyon esnasında aslına uygun yapılması adına da önem teşkil edecektir.
Özet (Çeviri)
Penwork ornaments, which play an important role in Turkish decorative art, can be found in civil and religious buildings. Penwork ornaments, which are named after the materials of the base on which they are applied, are made using techniques such as stone and marble, wood, surface, leather and fabric as well as malakâri. Penwork reflect the artistic understanding of the era in which it was created and is usually applied as part of the unity of time and style. From a decorative point of view, penwork created in different regions of the same period can sometimes show similarities but also different ornamental features. In Gaziantep, which was the cradle of various civilizations and is located on the historical Silk Road, the cultural traces of the civilizations it hosted can be seen in the decorations of the religious buildings. Sometimes the mosques have been completely renovated in the course of repairs, sometimes they have been restored and thus preserved in their original state. Although the techniques and ornaments used in the penwork on wood in the interiors of the mosques provide a general framework for the pencil art of Gaziantep, it was deemed necessary to conduct a pattern, motif and color analysis in order to draw a sound conclusion. In this study, the design of penwork ornaments on wood in religious architectural buildings in Gaziantep built between the XIV and XIX centuries were analyzed in terms of decoration and technique and compared with mosques of the same period in other cities, and their similarities and differences were revealed by drawing attention to the understanding of art, the unity of style in art and the design fiction of the period. In this way, an attempt was made to highlight the importance of Gaziantep in Turkish art by analyzing the composition, fiction, and variety of motifs in the design of penwork ornaments in the mosques studied. This study will also be important for the pattern analysis of the penwork ornaments in the religious architectural structures in Gaziantep and their originality in restoration in terms of possible damages in the mosque.
Benzer Tezler
- Gaziantep'te aşırtmalı aba güreşi üzerine bir araştırma
Başlık çevirisi yok
HACI MURAT ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
SporGazi ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZBAY GÜVEN
- Gaziantep'te yaşayan Suriyeli tek ebeveyn kadınların annelik deneyimleri: Zorluklar, baş etme yöntemleri ve sosyal hizmet ihtiyaçları
Motherhood experiences of Syrian single parent women living in Gaziantep: Challenges, coping methods and social service needs
ÖMER TAKAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Sosyal HizmetHacettepe ÜniversitesiSosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
PROF. DR. REYHAN ATASÜ TOPCUOĞLU
- Gaziantep'te yöresel mutfak yemekleri tüketen bireylerin sağlık durumunun değerlendirilmesi
Evaluation of health status of individuals consuming local cuisine in Gaziantep
AYBALA MERVE ÖĞÜT
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Beslenme ve DiyetetikGaziantep ÜniversitesiGastronomi ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA YALINIZ
- Gaziantep'te beyaz yakalıların mobbing deneyimleri
Mobbing experience of white collar employees in Gaziantep
ELİF SİMGE SINMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
SosyolojiGaziantep ÜniversitesiKadın Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞENAY LEYLA KUZU
- Gaziantep'te uyuşturucu madde kullanıcı profili
Gaziantep's drug user profile
ÖMER FARUK SELEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Kamu YönetimiGaziantep ÜniversitesiGüvenlik Stratejileri ve Yönetimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ÖMER FARUK VURAL