Sınıf öğretmenlerinin hayat bilgisi dersinde kimlik inşa etme durumları ve ders kitaplarında kimlikler
The situations of identity construction by classroom teachers in life sciences lessons and identities in textbooks
- Tez No: 886592
- Danışmanlar: PROF. DR. BAYRAM TAY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sınıf Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 221
Özet
Bireyin kendini bilmesini ve tanımasını sağlayan kimlik kavramı, ben kimim ve kimlerdenim sorusuna verilecek yanıta karşılık gelmektedir. Bireyin kimlik gelişimi içinde yaşadığı toplumun yapısal özellikleri etrafında şekillenir ve toplum tarafından vatandaş olarak nitelendirilmesini sağlar. Vatandaş yetiştirme ise hayat bilgisi dersinin amaçları arasında yer almaktadır. Hayat bilgisi, ilkokul bir, iki ve üçüncü sınıfta okutulan, konusunu yaşamın içerisinden alarak öğrencinin kendini tanımasını, yaşadığı toplumu bilmesini ve çevresini anlamlandırmasını amaçlayan bir derstir. Nihayetinde hayat bilgisi dersinin bireyin kimlik inşasında rol oynadığı anlaşılmaktadır. Bu amaçla çalışmada, hayat bilgisi dersi kapsamında inşa edilen kimlikleri belirlemek, sınıf öğretmenlerinin kimlik profillerini tespit etmek ve hayat bilgisi ders kitaplarında yer alan kimlik türlerini ortaya koymak hedeflenmiştir. Nitel araştırma desenlerinden durum çalışması ve doküman inceleme yönteminin kullanıldığı bu araştırma üç boyutta gerçekleştirilmiştir. Çalışmada veri toplama tekniklerinden gözlem, görüşme ve doküman incelemesine gidilmiş, başka bir ifade ile metodolojik üçgenlemeden faydalanılmıştır. Durum çalışması deseninin kullanıldığı birinci ve ikinci boyutta maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemiyle belirlenen sınıf öğretmenleriyle çalışılmıştır. Birinci boyutta veriler ikinci sınıfların öğretim sorumluluğunu üstlenen sınıf öğretmenlerinden gözlem yoluyla elde edilmiştir. İkinci boyutta sınıf öğretmenlerinin kimliklere yönelik düşüncelerinin belirlenmesi hedeflenmiş ve araştırmanın birinci boyutuna katılım gösteren sınıf öğretmenleriyle araştırmacı tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak görüşmeler yürütülmüştür. Araştırmanın üçüncü boyutunda doküman incelemesi yönteminden yararlanılmıştır. Ölçüt örnekleme yöntemiyle belirlenen MEB Yayınları ve SDR Dikey Yayıncılık'a ait ikinci sınıf hayat bilgisi ders kitapları veri kaynağı olarak kullanılmıştır. Üç boyutta yürütülen araştırmada elde edilen veriler MAXQDA 24 programına aktarılmıştır. Birinci ve ikinci boyuta ait verilerin analizinde içerik analizi tekniğine başvurulurken üçüncü boyuta ait veriler için doküman analizinden yararlanılmıştır. Araştırmanın üç boyutunda elde edilen veriler, kapalı yaklaşım benimsenerek“bireysel kimlik”ve“kolektif kimlik”temaları ile kolektif kimlik teması içerisinde ise“milli kimlik”,“dijital kimlik”,“çevreci kimlik”,“toplumsal kimlik”,“küresel kimlik”ve“politik kimlik”kategorileri çerçevesinde incelenmiştir. Araştırma sonucunda, ikinci sınıfın öğretim sorumluluğunu üstlenen sınıf öğretmenlerinin hayat bilgisi dersinin işlenişinde bireysel kimlik ve kolektif kimlik kapsamındaki; milli kimlik, çevreci kimlik, toplumsal kimlik, politik kimlik, küresel kimlik, dijital kimlik türlerini inşa ettikleri belirlenmiştir. Sınıf öğretmenlerinin hayat bilgisi dersinde inşa ettikleri bireysel kimlikler ile bireysel kimlik profilleri arasında benzerlik ve farklılıkların olduğu, milli kimlik inşaları ile milli kimlik profillerinin genel anlamda benzerlik gösterdiği, çevreci kimlik ile çevreci kimlik profilleri arasında benzerlik ve farklılıkların olduğu, bazı öğretmenlerin dijital kimlik ile küresel kimlik profillerinde olumsuz düşünceler olmasına karşın hayat bilgisi derslerinde dijital kimlik ile küresel kimlik inşalarında bu olumsuzluklara yer vermedikleri, öğretmenlerin kimlik profillerinde toplumsal kimlik ve politik kimlik çok az yer alırken hayat bilgisi dersinde bu kimliklerin inşasına dersin içeriği nedeniyle yer verdikleri tespit edilmiştir. Bununla birlikte resmi ve özel yayınevleri tarafından hazırlanan ikinci sınıf hayat bilgisi ders kitaplarının her ikisinde de bireysel kimliğin ve kolektif kimlik kapsamındaki; milli kimliğin, çevreci kimliğin, toplumsal kimliğin, politik kimliğin, küresel kimliğin, dijital kimliklerin yer aldığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu araştırmada, sınıf öğretmenlerinin etkili vatandaş yetiştirme özel amacına sahip olan hayat bilgisi dersinde inşa ettikleri kimlikler incelenmiştir. Etkili vatandaş yetiştirmeyi hedefleyen“sosyal bilgiler”ve“insan hakları, yurttaşlık ve demokrasi”dersleri de benzer şekilde araştırma konusu edilebilir.
Özet (Çeviri)
The concept of identity, which allows an individual to know and recognize themselves, corresponds to the answer to the questions of“Who am I?”and“Where do I come from?”. The development of an individual's identity is shaped around the structural characteristics of the society in which they live and enables them to be characterized as a citizen by society. Raising citizens is among the aims of the life sciences course. Life sciences is a course taught in the first, second, and third grades of primary school, drawing its subject matter from life itself, aiming to help students recognize themselves, know the society they live in, and make sense of their environment. Ultimately, it is understood that the life sciences course plays a role in the construction of an individual's identity. For this purpose, the study aims to identify the identities constructed within the scope of the life sciences course, determine the identity profiles of classroom teachers, and reveal the types of identities present in life sciences textbooks. This research was conducted in three dimensions using case study and document analysis methods, which are qualitative research designs. Data collection techniques such as observation, interview, and document analysis were utilized, in other words, methodological triangulation was employed. In the first and second dimensions, where the case study design was used, classroom teachers determined by maximum variation sampling were worked with. In the first dimension, data were obtained through observation from classroom teachers responsible for teaching second graders. In the second dimension, the aim was to determine the thoughts of classroom teachers regarding identities, and interviews were conducted using a semi-structured interview form developed by the researcher with the classroom teachers who participated in the first dimension of the research. In the third dimension of the research, the document analysis method was utilized. Life sciences textbooks for second grade published by MEB Publishing and SDR Dikey Publishing, selected using criterion sampling method, were used as data sources. The data obtained in the research conducted in three dimensions were transferred to the MAXQDA 24 program. While content analysis technique was used for analyzing the data from the first and second dimensions, document analysis was used for the data from the third dimension. The data obtained in the three dimensions of the research were examined with a closed approach under the themes of“individual identity”and“collective identity”, and within the theme of collective identity, the categories of“national identity”,“digital identity”,“environmental identity”,“social identity”,“global identity”, and“political identity”. As a result of the research, it was determined that classroom teachers responsible for teaching second graders construct the types of individual identity and collective identity; national identity, environmental identity, social identity, political identity, global identity, and digital identity during the teaching of the life sciences course. It was found that there are similarities and differences between the individual identities constructed by classroom teachers in the life sciences course and their individual identity profiles, that their constructions of national identity generally resemble their national identity profiles, that there are similarities and differences between environmental identity and environmental identity profiles, that some teachers hold negative views in their digital and global identity profiles but do not reflect these negativities in the construction of digital and global identities during the life sciences course, and that while social and political identities are minimally present in the identity profiles of teachers, they incorporate these identities into the life sciences course content due to the nature of the subject matter. Additionally, it was concluded that both individual identity and collective identity; national identity, environmental identity, social identity, political identity, global identity, and digital identities are present in the second-grade life sciences textbooks prepared by both official and private publishers. In this research, the identities constructed by classroom teachers in the life sciences course, which has the specific aim of raising effective citizens, were examined. Courses such as“social studies”and“human rights, citizenship, and democracy”, which also aim to raise effective citizens, can similarly be subjects of research.
Benzer Tezler
- Sınıf öğretmenlerinin hayat bilgisi dersinde öğrencilere demokratik değerlerin kazandırılmasına yönelik görüşleri
The opinions of classroom teachers on having students gain democratic values in life sciences course
SALİH ÇANAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEVİM GÜVEN
- Sınıf öğretmenlerinin hayat bilgisi dersinde yararlandıkları öğretim materyalleri, strateji, yöntem ve tekniklerine ilişkin kullanma durumları ve görüşleri
The status of classroom teachers' use of teaching materials, strategies, methods and techniques they utilize in life sci̇ences course and their opinions about them
AHMET TÜRKÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEVİM GÜVEN
- Hayat bilgisi öğretiminde çizgi film ve animasyon kullanımına ilişkin öğretmen görüşleri
Teacher opinions on using cartoons and animation in life studies teaching
ŞULE ASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimKırşehir Ahi Evran ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAYRAM TAY
DOÇ. DR. ŞÜKRAN UÇUŞ GÜLDALI
- Hayat bilgisi dersinde sınıf öğretmenlerinin gezi düzenleyebilme öz yeterlik inançları ve okul dışı öğrenme ile ilgili değerlendirmeleri
Primary school teacher's self-efficacy beliefs related to being able to arrange excursions and their opinions regarding the out-of-school learning within the context of life science lesson
GAMZE NUR DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimKırşehir Ahi Evran ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAYRAM TAY
- Sınıf öğretmenlerinin hayat bilgisi dersindeki pratik bilgilerinin incelenmesi
Investigation of practical knowledge of primary school teachers in life science lesson
ONUR BATMAZ
Doktora
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimTrabzon ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DURMUŞ EKİZ