Türkiye Cumhuriyeti'nin İran İslam Devrimi'ne yaklaşımı (1979-1981)
Türkiye's approach towards the Islamic Revolution of Iran (1979-1981)
- Tez No: 888953
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SERHAN AFACAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Siyasal Bilimler, Tarih, Uluslararası İlişkiler, Political Science, History, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Orta Doğu ve İslam Ülkeleri Araştırmaları Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Ortadoğu Siyasi Tarihi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 124
Özet
Türkiye ve İran, ikili ilişkileri ve diplomatik münasebetleri yüzyıllar öncesine dayanan iki ülkedir. 1923'te kurulan Türkiye Cumhuriyeti ve iki yıl sonra 1925'te kurulan Pehlevi Hanedanı, değişen uluslararası konjonktür çerçevesinde ilişkilerini yürütmeye çalışmıştır. İkili ilişkilerde ihtilaflar olduğu gibi Sadabat Paktı, Bağdat Paktı, Merkezi Antlaşma Örgütü (CENTO) ve Kalkınma İçin Bölgesel İş Birliği Örgütü (RCD) gibi bazı oluşumlar zemininde ekonomik, siyasi ve askeri yönden ilişkiler geliştirmişlerdir. Lakin 1970 sonrasında İran'da yaşanan dönüşüm ve 1979 İran İslam Devrimi ile Türkiye-İran ilişkilerinde yeni bir dönem başlamıştır. İran İslam Devrimi ve bu devrimin Türkiye'deki hükümet, siyasi partiler, kamuoyu ve medya üzerindeki yansımaları mühimdir. Uzun yıllar boyunca Pehlevi Hanedanını ile ilişkiler yürütmüş olan Türkiye Cumhuriyeti, yeni İran İslam Cumhuriyeti rejimini nasıl karşılamıştır? Türk devlet adamları, siyasileri ve diplomatlar tarafından bu konu nasıl yorumlamış ve yaşananlara ilişkin nasıl bir tutum takınılmıştır? Dönemin yazılı kaynakları, yapılan röportajlar, Türk diplomatların anıları, resmî belgeler, siyasi partilerin ve Türk hükümetinin İran devrimi hakkındaki beyanatı konuya dair önemli veriler sunmaktadır. Bunlar arasında en önemli kaynaklardan biri de olayları birinci elden gözlemleyen diplomatlarımızın anılarıdır. Birincil kaynak niteliğindeki bu anılar o günlerin siyasi, ekonomik ortamını ve yaşanan olayları farklı bir perspektiften ortaya koymaktadır. Nitekim ben bu tezde büyük oranda mevzubahis anılara dayalı olarak Türkiye'nin İran'da 1979 ila 1981 yılları arasında meydana gelen gelişmeleri nasıl değerlendirdiğini inceledim. Bu amaçla, incelememe tarihsel zemin oluşturması için ilk olarak Türkiye ve Pehlevi Hanedanı yönetimindeki İran'ın ilişkilerini tahlil ettim. Bunun ardından İran İslam Devrimi sürecinin Türkiye'de yansımalarını ve komşu İran'da kurulan yeni rejim ile Türkiye arasında ikili ilişkilerinin tesis sürecini irdeledim.
Özet (Çeviri)
Bilateral relations and diplomatic ties go centuries back between Türkiye and Iran. From the inception, the Turkish Republic and the Pahlavi Iran, which were founded in 1923 and 1925 respectively, tried to maintain their relations within the framework of the changing international conjuncture. While there were disagreements in bilateral relations, they developed economic, political and military relations on the basis both bilateral and multilateral structures such as the Sadabat Pact, Baghdad Pact, Central Treaty Organization (CENTO) and Regional Cooperation for Development (RCD). However, with Iran's transformation in late 1970 and the coming of the Islamic Revolution in 1979 a new era unfolded in the two countries' relations. Obviously, the revolution was perceived in Türkiye as a critical development by the government, political parties, public opinion and the media. Having maintained relatively stable relations with Iran under the Pahlavis for decades, how did Türkiye react to Iran's revolution as well as its new Islamic regime? How did the Turkish statesmen, politicians and the diplomats read what was going on in and around Iran? One can possibly answer these and similar questions by drawing upon such sources as interviews the actors involved, memoirs of Turkish diplomats, official documents, and the statements of political parties and the Turkish government about the Iranian revolution. At this point, the memories of our diplomatic representatives stand out as a major source material to understand how Türkiye perceived the developments which took place in Iran at that time. These memories, which constitute a first-hand testimony to the events, reveal the political, economic environment and developments of those days from a different perspective. Thus, I investigated in this study Türkiye's perceptions of and position towards the developments taking place in Iran between 1979 and 1982. To do that and to provide a backdrop to my discussion, I first gave an overview of the relations between Türkiye and the Pahlavi Iran. Following this, I analyzed Türkiye's perceptions of and reflections on the Islamic Revolution of Iran until 1981 and the process during which relations between the two countries were reoriented in the new context.
Benzer Tezler
- Türkiye Cumhuriyeti'nin mülteci mevzuatı ve uygulamaları (1946-2016)
Turkey's refugee legislation, and implementations (1946-2016)
HAKİM BAKIR
Doktora
Türkçe
2024
TarihAnkara ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TEMUÇİN FAİK ERTAN
- Değişen dünyada İranlı kadınların hak ve özgürlük arayışı: Manisa'da yaşayan İranlı kadınlar örneği
The research for rights and freedom of Iranian women in the changing world: based on example of Iranian women living in Manisa
DENİZ TÜRKÜ YAVAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
SosyolojiManisa Celal Bayar ÜniversitesiKadın Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HURİYE TEKİN ÖNÜR
- Devrim sonrası İran kültür politikasının toplumsal yaşamdaki izleri
Traces of Iranian cultural policy in social life after the revolution
CÜNEYT DİNLER
Doktora
Türkçe
2024
Halk Bilimi (Folklor)Eskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KÜRŞAT ÖNCÜL