Turgut Cansever'de mimarlık tarihi ve tasarımı
Turgut Cansever's history of architecture and design
- Tez No: 889094
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HALİL İBRAHİM DÜZENLİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimarlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 500
Özet
Bu çalışmada mimarlık eylemini hem pratik hem de teorik anlamda sürdüren ve bu yönüyle Cumhuriyet Döneminin ender bir mimarı olan Turgut Cansever ele alınmaktadır. Kariyeri boyunca ortaya koyduğu söylemler (yazılı, sözlü, görsel, inşaî vb.) bir araştırma modeli önerisi çerçevesinde ve belli bir yöntemle analiz edildi. İnceleme mimarlık tarihyazımının temel konuları olarak kabul edilebilecek yapılar, mimarlar, dönemler ve kavramsallaştırmalar üzerinden ele alındı. 1949 yılından başlayarak 2009 yılına dek yazdığı 11 matbu kitap, doktora tezi, doçentlik tezi ile çeşitli konuşmalar ve muhtelif yazılar bu dört konu başlığıyla ilişkilendirilerek, onar yıllık aralıklarla kronolojik olarak tasnif ve analize tabi tutuldu. Bu söylemler bağlamında Cansever'in altmış yıllık bir sürece yayılan mimarlık düşüncesi, onu oluşturan yapılar, yazılar, dönemler, mimarlar ve kavramsallaştırmalar birbiriyle ilişkili, bütüncül ve karşılaştırmalı bir şekilde okunup yorumlandı. Söylemlerinde, zaman içerisinde oluşan tashihleri tespit edilerek ortaya koyuldu. Bu sayede, Cansever'in çok parçalı ve karmaşık görünen mimarlık tarihyazımı literatüründe bahsi geçen konular kronolojik olarak ele alınıp tasnif edilerek analize tabi tutuldu. Araştırma boyunca pratik ve teorik arka planı açığa çıkarılan mimarın kendi mimarlık tarihyazımını oluşturma serüveninde, yapılarının ve yazılarının birbirlerine etkisi, yapılan okumalar ve söylem analizleri sonucunda diyalektik bir şekilde tartışıldı. Cansever'in yapılarıyla ilişkili olarak, yazılarına yansıyan mimarlık düşüncesindeki okumalarının takibi yapıldı. Bu bağlamda, Cansever'in on üç adet inşa edilmiş mimari eseriyle birlikte, hakkında yazdığı metinler de kronolojik olarak tasnif ve analiz edildi. Ayrıca, farklı mimar ve mimarlık tarihçileri/kuramcıları tarafından Cansever'in yapıları üzerine yazılıp önemli bulunan seçili metinler tasnif edilerek incelendi. Pratik ve teorik mimarlık eylemi ortaya koyan bir mimarın, mimari tasarım süreci esnasında kurduğu yapı-yazı ilişkileri üzerinde duruldu. Böylelikle Cansever'in mimarlığa dair zihin haritası grafik ve tablolarla destekli analiz ve tartışmalar üzerinden ortaya koyuldu. Onun zihin haritasında aşamalı olarak beliren tashih, değişim, dönüşüm, yorumlama farklılıkları ve/veya benzerlikler bir retrospektif olarak sergilenip bir kitap disiplini şeklinde ele alındı ve değerlendirildi. Cansever'in 60 yıla sârî olan mimarlık tarihi okumasının özgün ana akım okumalardan farklılaşan bu kendine has yaklaşımı açık bir çerçeve içerisinde ortaya koyuldu. Nihayetinde, Cansever'in kendi mimarlık pratiği ve düşüncesiyle birlikte evrensel mimarlık pratiği ve düşüncesi üzerinden mimarlık tarihyazımını ve pratiğini yeniden kuran, inşa eden ve tasarlayan bir mimar olarak değerlendirilerek çalışma sonuçlandırıldı.
Özet (Çeviri)
This study examines Turgut Cansever, a rare architect of the Republican Period who pursued the practice of architecture both practically and theoretically. His discourses (written, oral, visual, etc.) produced throughout his career were analyzed within the framework of a proposed research model and a specific methodology. The analysis was conducted through buildings, architects, architectural periods, and conceptualizations, which are considered as four fundamental topics of architectural historiography. Eleven books written by Cansever between 1949 and 2009, his doctoral thesis, associate professorship thesis, various speeches, and miscellaneous writings were classified and analyzed chronologically in ten-year intervals under these four main headings. In this context, Cansever's architectural thought, which spans sixty years, and the structures, writings, periods, architects, and conceptualizations that constitute it, were read and interpreted in an interrelated, holistic, and comparative manner. Corrections that emerged over time in his discourses were identified and presented. Thus, the subjects mentioned in the fragmented and complex literature of architectural historiography were chronologically classified and analyzed. Throughout the research, the influence of his structures and writings on each other in the architect's journey to create his own architectural historiography was discussed dialectically based on readings and discourse analyses. The follow-up of the architectural thoughts reflected in his writings, in relation to his structures, was conducted. In this context, thirteen built architectural works by Cansever, along with the texts he wrote about them, were chronologically classified and analyzed. Additionally, selected texts written about Cansever's structures by different architects and architectural historians/theorists, deemed significant, were classified and examined. The study focused on the structure-writing relationships established by an architect who engages in both practical and theoretical architectural actions during the architectural design process. Consequently, Cansever's mind map regarding architecture was revealed through analysis and discussions supported by graphics and tables. The changes, transformations, interpretative differences, and/or similarities that emerged gradually in his mind map were presented retrospectively and evaluated in the form of a disciplined book. The unique approach of Cansever's architectural history reading, which spans 60 years, was presented within a clear framework, distinct from the mainstream readings. Ultimately, the study concluded by evaluating Cansever as an architect who reconstructs, builds, and designs architectural historiography and practice through his own architectural practice and thought, as well as through the lens of universal architectural practice and thought.
Benzer Tezler
- İstanbul 'İmar'ı: 1956-1960
The constructional practices in İstanbul over the period 1956-1960
GÜL NEŞE DOĞUSAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF.DR. GÜNKUT AKIN
- Geçmişten geleceğe değişkenleriyle mimari tasarım sınırları Aksaray kent merkezi örneği
Architectural design boundaries with variables from past to future, instance of Aksaray city center
KEMAL FURKAN ULUSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
MimarlıkKonya Teknik ÜniversitesiBina Bilgisi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT ORAL
- Mimarlıkta kültürel süreklilik ve göstergebilimsel bir inceleme: Turgut Cansever, cengiz Bektaş ve Behruz Çinici
Cultural continuity in architecture and a semiotic analysis: Turgut Cansever, Cengiz Bektaş and Behruz Çinici
MASOUD MATINPOUR
- Türkiye mimarlığı'nda modernizmin revizyonları (1960-1980)
Revisions of modernism in Turkey's architecture (1960-1980)
İDİL ERKOL
Doktora
Türkçe
2016
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEYNEP KUBAN TOKGÖZ
- Turgut Cansever'in demir tatil köyü projesinin yerel veri kullanımı açısından incelenmesi
Examination of Turgut Cansever's demir holiday village project in terms of local data use
MUHAMMET TALHA ÖKSÜZOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ARAS NEFTÇİ