Girit vakıfları ve sosyal hayatı etkileri (XVIII yüzyıl)
Cretan waqfs and their effects on social life (XVIII. century)
- Tez No: 889998
- Danışmanlar: PROF. DR. İBRAHİM SOLAK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 200
Özet
Vakıf müessesesi, Osmanlı şehirlerinin iktisadi, sosyal ve kültürel hayatında çok önemli bir yere sahiptir. Ayrıca vakıflar cami, tekke, medrese, han, hamam gibi unsurlarıyla Osmanlı kenti kimliğinin oluşmasında ön plana çıkmaktadır. Bu doğrultuda, 17. Yüzyılda, Anadolu kentlerine göre geç fethedilen Girit'te kurulan vakıf müesseselerinin üstlendiği rol, sosyal ve kültürel açıdan çok önemlidir. Öyle ki, Osmanlı kültürünün bölgede yerleştirilmesi açısından vakıfların ne gibi bir misyon üstlendiği ne derece etkin olduğu ve bayındırlık anlamında hangi hizmetleri gördüğünün araştırılması gerekmektedir. Diğer yandan Girit genelinde, geleneksel Osmanlı toprak kanununun uygulamada daha esnek olduğu görüldüğünden vakıf kurumu bileşenlerinin Anadolu'ya göre ne gibi farklıklar arz ettiğinin tespitinde genel literatüre önemli bir katkı sunacaktır. Bu doğrultuda, Osmanlı arşiv belgeleri temel alınarak 18. yüzyılda Girit'te bulunan vakıflar tematik olarak incelenip değerlendirilmiştir. Buna göre; Girit'te vakıfların yoğun olarak kurulduğu yerler sırasıyla Resmo, Hanya ve Kandiye kentleridir. Kandiye diğer şehirlerle kıyaslandığında daha az vakıf kurulduğu görülmektedir. Bunun sebebi, diğer şehirlere göre en son fethedilmiş olmasından kaynaklandığı düşünülmektedir. Girit'teki vâkıfların mülk edinme vasıtalarındaki hususların Osmanlı'nın diğer bölgelerine göre bazı avantajları olduğu tespit edilmiştir. Girit'in yeni fethedilmiş bir bölge olması özel mülkiyet edinilmesinde kolaylıklar sağlamıştır. Bu nedenle vakfa konu olan malların başında gayrimenkuller gelmektedir. Ayrıca para gibi menkuller de vakfedilmiştir. Girit'teki vâkıfların genel olarak askeri ve mülki idareciler oldukları sonucuna ulaşılmaktadır. Vâkıfların cinsiyet dağılımda erkeklerin üstünlüğü göze çarpmaktadır. Girit'te kurulan vakıflar, bölgedeki İslamlaşma ve Osmanlı kültürel nüfuzunun yaygınlaşmasında önemli rol oynamıştır. Bu dönemde Girit'te bulunan 39 camiye akarlar vakfedilerek İslami kültürün geliştirilmesi hedeflenmiştir. Diğer taraftan vakıf kurumlarının menzil, dükkân, han, değirmen, tarla gibi akarlar vakfederek şehrin iktisadi anlamda kalkınmasında önemli paya sahip olduğu tespit edilmiştir. Bahsi geçen bu gayrimenkuller genellikle icaretyn ve mukataa gibi kiralama yöntemleriyle çiftçilikle uğraşanların istifadesine sunulduğu görülmüştür. Bu çalışma neticesinde ulaşılan bulgular, Osmanlı vakıf müessesesi ile ilgili yapılacak olan çalışmalara katkı sunacaktır.
Özet (Çeviri)
The Waqf institution occupies a pivotal position in the economic, social, and cultural life of Ottoman cities. Furthermore, waqfs play a pivotal role in the formation of the Ottoman city identity, with their elements including mosques, lodges, madrasahs, inns, and baths. In this regard, the role of the waqfs established in Crete, which was conquered later than Anatolian cities, is of particular significance in terms of social and cultural aspects. It is therefore necessary to investigate the mission of the waqfs in terms of establishing Ottoman culture in the region, their effectiveness and the services they provided in terms of public works. In contrast, since the traditional Ottoman land law was more flexible in practice throughout Crete, it will be an important contribution to the general literature in determining how the components of the waqf institution differed from Anatolia. In light of the aforementioned evidence, an analysis and evaluation of the waqfs in Crete during the 18th century have been conducted based on Ottoman archival documents. It can be observed that the majority of wakfs in Crete were established in the cities of Rethymno, Chania, and Heraklion. When Heraklion is compared to other cities, it is evident that fewer waqfs were established. This is thought to be due to the fact that it was conquered last compared to other cities. The manner in which the founders of waqf in Crete procured their property was found to possess certain advantages over other regions of the Ottoman Empire. The fact that Crete was a newly conquered region facilitated the acquisition of private property. Consequently, real estate was the most significant type of property subject to waqf. Furthermore, movables such as cash were also endowed. The founders of waqf in Crete were predominantly military and civil administrators. The gender distribution of the founders of waqf is predominantly male. The waqfs established in Crete played an important role in the Islamization of the region and the spread of Ottoman cultural influence. During this period, 39 mosques in Crete were endowed with endowments to promote Islamic culture. Conversely, it has been established that waqf institutions played a pivotal role in the economic development of the city by endowing real estate, including menzil, shops, inns, mills, and fields. It has been observed that these real estates were typically offered to those engaged in farming through leasing methods, such as icaretyn and mukataa. The findings of this study will contribute to future studies on the Ottoman waqf institution.
Benzer Tezler
- Osmanlı dönemi Arnavutluk vakıfları (XVII- XIX. asırlar)
Waqfs in Albania during in Ottoman empire period (XVII-XIX.centuries)
RUDİNA HALLAÇİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
TarihUludağ Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ İHSAN KARATAŞ
- La Transformation des Fonctions Sociales et de la Perception de Galerie d'Art comme Lieu d'Interaction et Espace de Consommation: Le Cas Des Galeries d'Art à Istanbul
Bir etkileşim ve tüketim mekanı olarak sanat galerisi algısının ve sosyal işlevlerinin dönüşümü: İstanbul'daki sanat galerileri olgusu
DİCLE KOYLAN
Yüksek Lisans
Fransızca
2013
SosyolojiGalatasaray ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ ERGUR
- An urban node in the ritual landscape of byzantine constantinople: The church of St John the Baptist of the Stoudios Monastery
Bizans Konstantinopolis'inin ritüelistik peyzajinda kentsel bir düğüm noktası: Stoudios Manastırı Vaftizci Yahya Kilisesi
DİLARA BURCU GİRİTLİOĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
MimarlıkOrta Doğu Teknik ÜniversitesiMimarlık Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ PELİN YONCACI ARSLAN
- Çorum'un idari, sosyal ve ekonomik yapısı: Tanzimat - II. Meşrutiyet
The city named Çorum and its administrative, social and economial situation from Tanzimat to II. Meşrutiyet era
ŞERİF KORKMAZ
- Assessment of urbanization history of Addis Ababa city, Ethiopia
Addıs Ababa cıty, Ethıopıa'nın kentleşme tarihinin değerlendirilmesi
ABDURAHMAN HUSSEN YIMER
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMersin ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ CENAP YOLOĞLU