Rus kaynaklarına göre Boğazlar sorunu (1936-1946)
The Straits question according to Russian sources (1936-1946)
- Tez No: 890283
- Danışmanlar: PROF. DR. KEMAL YAKUT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Türk boğazları, Sovyetler Birliği, Türkiye, Montrö Boğazlar Sözleşmesi, Sovyet notası, Turkish Straits, Soviet Union, Turkey, Montreux Convention Regarding the Regime of the Straits, Soviet Note
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Anadolu Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 214
Özet
Bu tez, 1936-1946 yılları arasındaki Boğazlar Sorunu'nu ele almaktadır. Boğazlar Sorunu, tarihsel bağlamıyla birlikte, II. Dünya Savaşı döneminde Rus kaynaklarına dayandırılarak incelenmiştir. Çarlık döneminde, I. Petro'nun sıcak denizlere inme politikası Osmanlı İmparatorluğu ile ilişkileri önemli kılmıştır. Bu bağlamda, Rus diplomat Ukraintsev Boğazlar'daki ticari faaliyetler için İstanbul'a gönderilmiştir ve bu politika yıllarca sürdürülmüştür. 19. yüzyılda, Osmanlı İmparatorluğu ile Çarlık Rusyası arasında hem çatışmalar hem de siyasi ve ticari anlaşmalar olmuştur. Çarlık Rusyası'nın Boğazlar politikası, stratejik çıkarları gereği sıcak denizlere ulaşma ve deniz yollarını kontrol etme amacını gütmüştür. Bolşeviklerin iktidara gelmesiyle, Türkiye'de Milli Mücadele'nin başlaması Bolşevik liderleriyle Türkiye'nin liderlerini yakınlaştırdı. Ancak, Lozan Barış Konferansı'nda Boğazlarla ilgili tartışmalarda iki ülke arasında zaman zaman gerilim yaşandı. Sovyetler, Boğazların savaş gemilerine kapatılmasını talep etti, fakat Lozan'da bu mümkün olmadı ve Sovyetler memnun kalmadı. 1936'da Türkiye'nin egemenliğini güvence altına almak ve deniz trafiğini düzenlemek amacıyla Montrö Boğazlar Sözleşmesi imzalandı. Sovyetler, bu sözleşmeden bazı yönleriyle memnun kaldı, zira savaş gemilerinin geçişine belirli kısıtlamalar getirilmişti. Ancak, Sovyetler daha geniş stratejik hedefler güttüğünden, Montrö tam olarak istedikleri serbestiyi sağlamadı. II. Dünya Savaşı sırasında Sovyetler, Montrö Boğazlar Sözleşmesini eleştirerek, Boğazlar üzerinde daha fazla kontrol ve etkinlik kurma arayışına girdi. Türkiye'nin savaş sırasında tarafsızlık politikası izleyip, Amerika'ya yönelmesi Sovyetlerin tepkisini çekti ve bu durum Türkiye'nin dış politikasını etkiledi. Bu tez, Sovyetlerin Boğazlarla ilgili politikasının Türkiye ile ilişkilerine olan etkisini, Rusça kaynaklar ve arşivler ışığında değerlendirmektedir. Özellikle, Sovyetlerin Boğazlarla ilgili tutumunun Türkiye'nin dış politikası üzerindeki etkileri incelenmiştir.
Özet (Çeviri)
This thesis examines the Straits Question from 1936 to 1946. The issue of the Straits is analyzed within its historical context, focusing on the period of World War II and relying on Russian sources. During the Tsarist era, Peter the Great's policy of reaching warm waters highlighted the importance of relations with the Ottoman Empire. In this context, Russian diplomat Ukraintsev was sent to Istanbul to facilitate commercial activities in the Straits, and this policy continued for years. In the 19th century, conflicts and political-commercial agreements occurred between the Ottoman Empire and Tsarist Russia. Tsarist Russia's policy on the Straits was driven by strategic interests to reach warm waters and control sea routes. The Bolsheviks' rise to power and the start of the Turkish National Struggle brought Bolshevik leaders closer to Turkish leaders. However, during the Lausanne Peace Conference, discussions about the Straits occasionally led to tensions between the two countries. The Soviets demanded that the Straits be closed to warships, but this was not achieved in Lausanne, leaving the Soviets dissatisfied. In 1936, the Montreux Convention Regarding the Regime of the Straits was signed to secure Turkey's sovereignty and regulate maritime traffic. The Soviets were partially satisfied with this convention, as it imposed certain restrictions on the passage of warships. However, since the Soviets had broader strategic goals, Montreux did not provide the full freedom of movement they desired. During World War II, the Soviets criticized the Montreux Convention and sought to establish greater control and influence over the Straits. Turkey's policy of neutrality during the war and its alignment with the United States drew Soviet criticism, affecting Turkey's foreign policy. This thesis evaluates the impact of Soviet policies regarding the Straits on their relations with Turkey, based on Russian sources and archives. Specifically, it examines how the Soviet stance on the Straits influenced Turkey's foreign policy.
Benzer Tezler
- Türkiye'nin iç savaş döneminde (1918-1922) Sovyet Rusya ile ilişkileri
The relations of Turkey with Soviet Russia during the civil war (1918-1922)
İSMET KONAK
- Rus kaynaklarına göre Anadolu'daki Ermeni faaliyetleri (1914-1918)
Armenian activities in the Eastern Anatolia according to Russian sources (1914-1918)
ŞAHİN DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
TarihKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. ORHAN DOĞAN
- Rus kaynaklarına göre Çanakkale Savaşı
Dardanelles war acording to the Russian sources
MEHMET ALİ BİNGÖL
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
TarihMarmara ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF.DR. SÜLEYMAN BEYOĞLU
- Basiret gazetesine göre 93 Harbi'nde Rumeli (1877-1878)
Rumeli according to Basiret news in 93 War (1877-1878)
SACİT UĞUZ
- Turkish-Russian relations in historical perspective and in new security environment: An approach referenced to NATO entargement
Başlık çevirisi yok
İHSAN BAKAR
Yüksek Lisans
İngilizce
1999
Uluslararası İlişkilerMarmara ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CENGİZ OKMAN