Onkolojide destekleyici tedavide klinik eczacı tarafından verilen hasta eğitiminin yorgunluk ve yaşam kalitesi üzerine etkisi
The effect of clinical pharmacist-led patient education on fatigue and quality of life in oncological supportive treatment
- Tez No: 891293
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ELİF ERTUNA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eczacılık ve Farmakoloji, Pharmacy and Pharmacology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Klinik Eczacılık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 110
Özet
Onkolojide destekleyici tedavi günümüzde modern onkolojinin önemli bir parçasıdır. Kanserin olumsuz etkilerinin önlenmesi, yönetimi ve tedavisini içeren destekleyici tedavi kanıta dayalı ve hasta merkezli bir sağlık bakım modelidir. Sağlık ekibi içerisindeki çeşitli meslek gruplarının multidisipliner yaklaşımla hastaya hizmet verdiği bütüncül ve tamamlayıcı sağlık hizmetinin somut başarılı bir örneğidir. Destekleyici tedavide eczacının rolünün belirlenmesi gerekmektedir. Bu araştırmanın amacı, eczacı tarafından verilen hasta eğitimlerinin hastaların yaşam kaliteleri, kanser ile ilişkili yorgunluk, uyku hijyeni ve öz-etkililik üzerine etkisinin belirlenmesidir. Çalışmaya Ağustos 2023 ve Aralık 2023 tarihleri arasında Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Onkoloji polikliniğine başvurarak kanser tedavisi almakta olan toplam 50 hasta dahil edilmiştir. Hastalara eczacı tarafından uyku hijyeni, günlük yaşam aktivitelerinin düzenlenmesi, egzersizin yorgunluğun azaltılması üzerindeki faydaları ve düzenli/dengeli beslenme konularında eczacı tarafından yüz yüze kısa bir eğitim verilmiştir. Eğitimden önce ve sonra Avrupa Kanser Araştırma ve Tedavi Örgütü Yaşam Kalitesi Anketi (EORTC QLQ-C30), Yorgunluğu Çok Boyutlu Değerlendirme Ölçeği (YÇBDÖ), Uyku Hijyeni İndeksi, Kronik Hastalık Yönetimi için 6 Maddelik Öz-Etkililik Ölçeği uygulanarak ve sayısal ağrı skalası kullanılarak skorlar kaydedilmiştir. %66'sı kadın olan hastaların yaş ortalaması 58.30 ± 1.73'tür. Hasta başına kullanılan ortalama ilaç sayısı 7.92 ± 0.49 ve antineoplastik ilaç sayısı 2.16 ± 0.12 olup, hastaların %90'ında polifarmasi mevcuttur. On yedi hasta (%34) eş zamanlı radyoterapi aldığını belirtmiştir. Hastaların 41'inde evre 4, 4'ünde evre 2 ve 5'inde evre 1 kanser tanısı bulunmaktadır. Eczacı tarafından verilen eğitim öncesi ve sonrası değerler karşılaştırıldığında; genel sağlık (60.33 ± 3.18 ve 76.00 ± 2.48, P = .000) ve genel fonksiyonellik (74.09 ± 2.33 ve 83.96 ± 1.76, P = .000) değerlerinde iyileşme, genel semptomlarda (24.51 ± 2.24 ve 13.90 ± 1.57, P = .000) azalma, çok boyutlu yorgunluk skorlarında (23.45 ± 1.69 ve 14.61 ± 1.55, P = .000) azalma, uyku hijyeninde iyileşme (26 (14-42) ve 19 (13-33), P = .000), anlık ağrı (0 (0-8) ve 0 (0-7), P = .005) ve haftalık ağrı (3.00 ± 0.39 ve 1.90 ± 0.28, P = .000) skorlarında azalma ve öz-etkililikte (6.73 ± 0.28 ve 8.31 ± 0.22, P = .000) artış olduğu belirlenmiştir. Eğitimin sadece finansal güçlükler parametresi üzerine etkisi bulunmamıştır. Sonuç olarak, klinik eczacının verdiği eğitimin kanser hastalarının yaşam kalitesi ve öz-etkililikleri üzerindeki olumlu etkisi göz önünde bulundurularak onkolojide destekleyici tedavinin vazgeçilmez bir parçası olarak sağlık ekibinde görev alması sağlanmalıdır. Eczacı hem ilaçla ilişkili sorunların yönetimi hem de hasta eğitimi yoluyla tedaviye büyük bir destek sağlayabilir.
Özet (Çeviri)
Supportive therapy in oncology is an important part of modern oncology. Supportive therapy is an evidence-based and patient-centered health care model which includes the prevention, management, and treatment of the negative effects of cancer. It is a concrete and successful example of integrative and complementary healthcare service, which various professional groups within the healthcare team provide healthcare to the patient with a multidisciplinary approach. The role of the pharmacist in supportive therapy needs to be determined. This study aims to assess the effect of pharmacist-led patient education on patients' quality of life, cancer-related fatigue, sleep hygiene, and self-efficacy. A total of 50 patients who applied to Ege University Faculty of Medicine hospital and received cancer treatment between August 2023 and December 2023 were included in the study. Patients were given a short face-to-face education by the pharmacist on sleep hygiene, regulation of daily living activities and the benefits of exercise on reducing fatigue, and regular/balanced nutrition. Scores have been recorded before and after the education by utilizing the European Organization for the Research and Treatment of Cancer Quality of Life Questionnaire (EORTC QLQ-C30), Multidimensional Assessment of Fatigue Scale (MAF), Sleep Hygiene Index, 6-Item Self-Efficacy Scale for Chronic Disease Management and a numerical pain scale. The average age of the patients, 66% of whom were women, was 58.30 ± 1.73 years. The average number of drugs used per patient was 7.92 ± 0.49 and the number of antineoplastic drugs was 2.16 ± 0.12, and 90% of the patients had polypharmacy. Seventeen patients (34%) stated that they received concurrent radiotherapy. 41 of the patients were diagnosed with stage 4, 4 with stage 2 and 5 with stage 1 cancer. When the scores before and after the pharmacist-led education were compared; improvement in general health (60.33 ± 3.18 and 76.00 ± 2.48, P = .000) and general function (74.09 ± 2.33 and 83.96 ± 1.76, P = .000) and reduction in general symptoms (24.51 ± 2.24 and 13.90 ± 1.57, P = .000) and multidimensional fatigue scores (23.45 ± 1.69 and 14.61 ± 1.55, P = .000), improvement in sleep hygiene (26 (14-42) and 19 (13-33), P = .000), reduction in instant pain (0 (0-8) and 0 (0-7), P = .005) and weekly pain (3.00 ± 0.39 and 1.90 ± 0.28, P = .000) scores and increased self-efficacy (6.73 ± 0.28 and 8.31 ± 0.22, P = .000) were determined. Education did not influence the financial difficulties parameter. As a result, considering the positive impact of education provided by the clinical pharmacist on the quality of life and self-efficacy of cancer patients, they should be included as an indispensable part of the healthcare team in supportive oncology. The pharmacist can provide great support to treatment through both the management of medication-related problems and patient education.
Benzer Tezler
- Çocukluk çağı kanserlerinde relaps/rekürrenslerin saptanmasında klinik, laboratuvar ve radyolojik bulguların değerlendirilmesi
Role of surveillance screening in detecting tumor recurrence after treatment of childhood cancers
PELİN TEKE KISA
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2015
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıSağlık BakanlığıÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SUNA EMİR
- Tiroid tümörlerinde immünhistokimyasal olarak neovasküler PSMA ve CD34 ekspresyonlarının değerlendirilmesi
Evaluation of immunosocymical neovascular PSMA and CD34 expressions in thyroid tumors
MEHMET KIRAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
OnkolojiSüleyman Demirel ÜniversitesiTıbbi Patoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM METİN ÇİRİŞ
- Çocukluk çağı akut lenfoblastik lösemi olgularının retrospektif değerlendirilmesi
Başlık çevirisi yok
YILMAZ YOZGAT
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
1998
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıGATAÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OKAN ÖZCAN
- Küçük hücreli dışı akciğer kanserinde tedavi yaklaşımındaki değişiklikler: 12 yıllık retrospektif inceleme
Treatment modality changes in non-small cell lung cancer, 12 years retrospective study
İSMAİL GÜNER
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2004
OnkolojiAnkara Üniversitesiİç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. FİLİZ ÇAY ŞENLER
- Pediatrik akut lenfoblastik lösemi hastalarında genetik bozuklukların prognoza etkisi
The prognostic effect of genetic abnormalities in pediatric acute lymphoblastic leukemia
MERYEM GÜZEL
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıSağlık Bilimleri ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DR. SELİME AYDOĞDU