Osmanlı Mısırı'nda İngiliz-Fransız rekabeti
Anglo-French rivalry in Ottoman Egypt
- Tez No: 891576
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MUSTAFA GENÇOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Uşak Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 352
Özet
İngiltere ve Fransa, Coğrafi Keşifler ve Ümit Burnu'nun keşfiyle doğunun zenginlik kaynağı ve doğu batı ticaretinin merkezi Hindistan'a yerleşmeye başlamış ve zamanla bu coğrafya üzerinde hâkimiyet tesis etmişlerdir. Dolayısıyla dünyanın dört bir yanında olduğu gibi baharat yolunun başlangıcı olan Hindistan'da ve Hindistan'a giden yollar üzerinde Avrupalı güçlerin birbirlerine üstünlük rekabeti, XVI.yüzyıl sonlarından itibaren başlamış ve yüzyıllarca sürmüştür. Bu rekabet Sanayi İnkılâbı ile iştahların kabardığı bir dönemde Amerika kıtasından Hindistan'a ve oradan Uzakdoğu'ya kadar birçok coğrafyaya yayılmıştır. Amerika kıtasında 7 yıl savaşları sonucunda Fransa, kıtada birçok kolonisini İngiltere'ye kaptırmıştır. Bu kayıpların intikamını almak fikri Fransa'yı,“İngiliz Kraliçesi'nin tacının en kıymetli elması”olan Hindistan'da İngiliz hâkimiyetini yok etme hedefine yöneltmiştir. Bu sebeple Fransa, Hindistan'daki İngiliz etkisini yok edebilmek için Hindistan'ın anahtarı olan Mısır'a asker çıkarmış, buraya yerleşerek neticede İngiltere'nin Hindistan'da kurduğu muazzam sömürge düzenini yok etmeyi amaçlamıştır. Bu açıdan Mısır, her ne kadar bir Osmanlı toprağı olsa da XIX. yüzyılın eşiğinde Napolyon'un Mısır Seferi, aslında İngiliz sömürgelerinin şah damarına yapılmış bir saldırı olmuştur. Fransa, işgal başarısız olsa da Mısır'dan vazgeçmiş değildir. Çünkü Mehmed Ali'nin valiliğe yükselmesinde Fransa'nın Mısır konsolosluğunun Mehmed Ali'ye yardımları gözden kaçırılmaması gereken bir durumdur. Bu yakınlığı değerlendiren Fransızlar, Mehmed Ali döneminden başlayarak Mısır'ın modernleşme çabalarına; eğitim, kültür, askerî, idarî alanlarda başlattıkları misyonlarla katkıda bulunmuş ve Mısır'daki Fransız etki ve nüfuzunu arttırma yoluna girmiştir. Abbas Paşa'nın İngiliz yanlısı bir siyaseti takip etmeye çalışması dışında, İngiliz işgaline kadar Mehmed Ali ardılları zamanında Mısır'da valiler, Fransız etkisi altında olmuştur. Bu süreçte Mısır'ın bağımsızlık arayışı, özellikle Mehmed Ali ve torunu İsmail Paşa döneminde en üst seviyeye çıkmıştır. Avrupa'da ve dünyada iki rakip sömürgeci gücün birbirine üstün gelme rekabeti, Osmanlı Devleti'nin askerî ve siyasi yapısının zayıflığı ve topraklarının jeopolitik kıymeti sebebiyle Osmanlı coğrafyasına taşınmıştır. Süveyş ve Kızıldeniz üzerinden Hindistan'a ulaşan kısa yola hâkim olma kısacası Mısır'a hâkim olma âdetâ dünya liderliğinin anahtarı gibi görünmektedir.
Özet (Çeviri)
England and France, began to settle in India, the center of the east-west trade that had continued for generations as the source of wealth of the east, with the discovery of the Cape of Good Hope after the Geographical Discoveries, and established political dominance over this geography. Therefore, as in all parts of the world, the competition of European powers for superiority in India, the beginning of the spice route, and on the roads leading to India, began in the late 16th century and continued for centuries. This competition spread to many geographies from the American continent to India and from there to the Far East during a period when appetites were whetted by the help of ndustrial Revolution. As a result of the Seven Years' War, in the American continent, France lost many of its colonies to England. The idea of taking revenge for these losses caused France to the goal of destroying British dominance in India, "the most precious diamond in the crown of the English Queen. For this reason France, in order to eliminate the British influence in India, sent troops to Egypt, which was the key to India, and by settling there, it aimed to ultimately destroy the enormous colonial order that Britain had established in India. Although Egypt was an Ottoman territory, Napoleon's Egyptian Campaign on the threshold of the XIXth century was actually an attack on the jugular vein of the British colonies. France, despite the unsuccessful invasion, did not give up on Egypt. The assistance of the French Consulate in Egypt to Mehmed Ali in his rise to the governorship should not be overlooked. Along with this, the French contributed to Egypt's modernization efforts starting from the time of Mehmed Ali with missions they initiated in the fields of education, culture, military and administration, and embarked on a path to increase French impact and influence in Egypt. Except for Abbas Pasha's attempt to follow a pro-British policy, the governors in Egypt were under French influence, during the reign of Mehmed Ali's successors until the British occupation. During this period, Egypt's quest for independence reached its peak, especially during the reign of Mehmed Ali and his grandson Ismail Pasha. The competition between two rival colonial powers in Europe and the world to prevail over each other was carried to the Ottoman geography due to the weakness of the Ottoman Empire's military and political structure. The struggle to dominate the short route to India via Suez and the Red Sea was seen as the key to world leadership in this respect.
Benzer Tezler
- Doğu Akdeniz'de İngiliz Fransız mücadelesi
The competition between England end France in Eastern Mediterranean
İSMAİL GÖRGEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
TarihMustafa Kemal ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SÜLEYMAN HATİPOĞLU
- Alanya Kalesi kazılarında çıkan Avrupa porselenleri
The European porcelains found in the excavations of Alanya Castle
ÖZLEM ORAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
El SanatlarıAnkara ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZİYA KENAN BİLİCİ
- İngiliz arşiv belgelerinde Mondros Mütarekesi sonrası Güneydoğu Anadolu ve Çukurova'da İngiliz faaliyetleri
British activities in Southeast Anatolia and Çukurova after Mondros Armistice in the British archive documents
AHMET CAN HACIOĞLU
Doktora
Türkçe
2022
TarihAnkara ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİGE SÜKAN
- Ortadoğu ülkelerinde bankacılığın yapısı, gelişimi ve kullanılan finansal teknikler
Structure and development of banking in middle-eastern countries and the financial technics employed there in
ORUÇ ALKILINÇ
- Osmanlı Devleti'nde ilk açılan devlet bankası ve günümüzde halen banka şubesi olarak kullanılan tarihi yapıları
The first state bank in the Ottoman State and its historical buildings still used as bank branches today
AYLİN KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. IŞIL ÇOKUĞRAŞ BAĞDATLIOĞLU
PROF. DR. NURAN PILEHVARIAN